جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

كتاب "التفضیل" اثر "علامه شیخ ابوالفتح كراجكی" (وفات 449 هـ ق) ـ از علمای امامیه ـاست. "التفضیل" به موضوع برتری امیرالمومنین امام علی علیه السلام بر تمامی مردم به غیر از رسول اكرم (صلی الله علیه واله و سلم) اختصاص دارد . علامه ابتدا مبحث برتری را از طریق عقلی بیان کرده و سپس به روایات فضایل اختصاصی امیرالمومنین که از طرق مختلف رسیده است اشاره دارد.

نگارنده در این کتاب با استناد به احادیث و روایات متعددی از منابع اهل سنت و شیعه به بررسی و رد دلایل اهل سنت درباره خلافت و امامت روی آورده به‌زعم خود برخی از اشتباهات و خطاهای آنان را متذکر می‌شود .احادیث و روایات مورد بحث ذیل این عناوین فراهم آمده است" .جفا به وصیت"، "نافرمانی، برابر فرمان الهی"، "اشتباه آشکار در فهم علم امام"، "بعضی از اشتباهات طرفداران ابوبکر"، "خطاها و اشتباهات بزرگ برادران اهل سنت در تقیه"، "ماهیت آیه غار"، "ماجرای فدک"، "ادعای انفاق "و "فضیلت‌های ساختگی ."

کتاب معدن الجواهر و رياضة الخواطر تالیف محمد بن علي كراجكي طرابلسي در آداب، حِكَم، ، سخنان پیامبر و ائمه ـ علیهم السلام ـ و سخنان دیگر پیامبران الهی، حکما و زهّاد می باشد. کتاب حاضر به سبک کتاب خصال شیخ صدوق است. مؤلف در این کتاب روایات و مطالبی که اعداد در آنها به کار رفته را به ترتیب از یک تا ده آورده است. نکته دیگر اینکه در این کتاب ابتدا سخنان پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و سپس سخنان ائمه ـ علیهم السلام ـ و بعد از آن سخنان دیگر پیامبران الهی و در آخر، سخنان شخصیت های اسلامی یا برخی از فلاسفه و حکمای گذشته آمده است. این کتاب از لحاظ ادبی یک اثر بسیار ارزشمند و قابل توجه است که بسیاری از موضوعات اخلاقی را جمع آوری نموده و با سبکی بسیار زیبا انسان را با سخنان گرانبهای پیامبران و اولیای الهی و انسان های برجسته و اندیشمندان بزرگ آشنا می سازد. روایات این کتاب مرسله بوده و مؤلف برای کم شدن حجم آن به اسناد روایات اشاره نکرده تا بتواند حجم گسترده تری از سخنان ارزشمند بزرگان دین و دانش را در این کتاب کوچک جمع آوری نماید. علاوه بر آن، روایات این کتاب در بسیاری دیگر از منابع معتبر روایی موجود می باشد و متن روایات نیز، خود بهترین شاهد بر ارزش و اعتبار آن است. شیخ عباس قمی این کتاب را به فارسی ترجمه کرده و با نام نزهة النواظر به چاپ رسانده است. این کتاب از جمله کتاب های اخلاقی و تربیتی است که می تواند در تزکیه نفس و خودسازی مؤثر باشد.

اثر حاضر شامل دو عنوان کتاب می باشد یکی الاستنصار که برخی آن را الاستبصار نیز می دانند و در اینکه عنوان کتاب کدام است اختلافاتی وجود دارد ولی اغلب آن را الاستنصار خوانده اند، کتابی درباره ی احادیث امامت است. کتاب «مقتضب الاثر فی النص علی الائم‍ة الاثنی عشر» مؤلف آن در مقدمه کوتاهی می‌نویسد: در این کتاب گزیده‌ای از آنچه را مخالفان شیعه درباره روایات نص بر ائمه نقل کرده‌اند و موافق روایات شیعه است آورده ام. پس از آن در قسمت دوم شواهدی را از اشعار و اخبار گذشته درباره نام ائمه و عدد آنها جمع کرده ام، این روایات در زمانی صادر شده که عدد امامان هنوز تکمیل نشده بود، بنابر این دلیل آشکاری درباره امامت دوازده امام خواهد بود. در قسمت سوم نیز روایات شیعه را آورده ام. چنانکه مؤلف گفته است کتاب مقتضب از سه جزء تشکیل شده که هر کدام از دیگری تفکیک شده و مجموع روایاتِ سه جزء، ۳۶ عدد است. جزء اول: شامل ۱۶ خبر از افرادی چون ابن مسعود، انس بن مالک، عمرو بن عاص، سلمان فارسی و جابر بن عبدالله انصاری است. جزء دوم: شامل ۹ خبر است و تفاوت جزء اول با دوم این است که در قسمت نخست صحابه از پیامبر(ص) نقل کرده‌اند و جزء دوم اعم است. جزء سوم: به اشعاری اختصاص دارد که عدد امامان را دوازده تن ذکر کرده است. در این اثر، احادیث با سلسله سند کامل ذکر شده و حتی در مورد اشعار نیز به شیوه حدیثی عمل شده است.

الرسالة العلویة في فضل أمیر المؤمنین علیه السلام علی سائر البریة سوی سیدنا رسول الله صلی الله علیه و اله و سلمکتابی به زبان عربی اثر ابوالفتح کراجکی (درگذشت ۴۴۹ق) در کلام و با موضوع تفضیل علی بن ابی طالب علیه السلام است. مؤلف در این اثر، کتاب را در سه قسم آورده و به افضلیت علی علیه السلام از طریق قرآن، ویژگی‌های امام و جواب به شبهات وارده درباره امام می‌پردازد. این رساله که از اعتقادات شیعه بحث می‌کند با عنوان «‌التفضیل‌» نیز شهرت دارد. این اثر با نام‌های دیگری نیز شهرت دارد: التفضیل که در کتاب‌های لؤلؤ البحرین، امل الآمل، ریاض العلماء و روضات الجنات ذکر شده است. تفضیل امیر المؤمنین که مجلسی در بحار و آقا بزرگ در الذریعه نام برده است. تفضیل علی که در الذریعه نام برده شده است. الرسالة العلویة فی فضل أمیر المؤمنین علیه‌السلام علی سائر البریة سوی سیدنا رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله. "ساختار کتاب" مولف، مطالب خود را به صورت پیوسته و با کلمه فصل، مباحث را از همدیگر تفکیک می‌کند و در هر فصل به بیان یکی از فضایل امیرالمؤمنین علیه السلام می‌پردازد که سبب برتری آن حضرت بر دیگران است. این اسباب در واقع احادیثی از رسول خدا یا منقبت و ویژگی‌ای است که آن حضرت دارا بوده است. مؤلف با توضیحی کوتاه درباره این فضیلت‌ها، به نقل روایات آنها پرداخته و با ذکر سلسله اسناد، آنها را آورده است. سپس توضیح می‌دهد که این احادیث یا گزارش‌ها چگونه بر فضل و برتری علی علیه السلام بر دیگران دلالت می‌کند. از آنجا که مؤلف، خود از عالمان و محدثان کهن است نیازی به ذکر مصادر نبوده و در واقع، روایات او منبعی برای کتب بعدی مثل بحارالانوار علامه مجلسی است. خود مؤلف نیز تلاش کرده روایات و احادیث را با اَسناد روایات محدثان غیر شیعه نقل کند و به روایات فریقین توجه داشته است؛ چنانکه ابتدا از آیات قرآن استدلال آورده و از دلیل عقلی نیز بهره برده است.