جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آیا قرآن کریم احکام الهی را به روش خاصی بیان فرموده و اگر چنین است این روش ها کدامند ؟ فرضیه پژوهش آن است که قرآن کریم فقط به تبیین مسائل اکتفا ننموده بلکه به منظور رسیدن به هدف والای خود که همان هدایت بشر است در بیان مطالب ، روش های خاصی به کار برده است. مجموعه حاضراز دو بخش کلیات و روش ها تشکیل گردیده است . بخش اول در سهفصل جهتورود به مبحث اصلی طراحی شده :فصل اول به سه ویژگی جامعیت ، جاودانگی و جهان شمولی قرآن کریم تحت عنوان قلمرو دین پرداخته است. فصل دوم سه ویژگی دیگر یعنی چند لایه ای ، چند بعدی و چند وجهی بودن قرآن را با عنوان زبان قرآن مطرح نموده . فصل سوم مباحثی درباره احکام درقرآن ، از قبیل انواع ، تعداد و زمان نزول این آیات مورد بررسی قرار گرفته است . بخش دوم به .....

تفسیر قرآن کریم از کهن‌ترین روزگاران آغاز شده است. از جمله مهم‌ترین مستندات عالمان و مفسران در تفسیر قرآن روایات معصومان بوده است. حدیث در تفسیر قرآن ـ به شرط اعتبار ـ مهم‌ترین ابزار فهم آیات است. آنچه دراین مجموعه آمده است تفسیر آیات سوره محمد6 بر پایه روایات است. در آغاز واژه‌های دشوار یاب آیات بر پایه منابع لغوی تحلیل و محتوای آن گزارش شده است، آنگاه تبیین آیات آمده است مستند به منابع تفسیر و در مرحله سوم روایات ذیل آیات گزارش شده است که در این قسمت ابتدا روایاتی که در کتب حدیثی شیعه ذکر گردیده آمده و پس از آن روایات اهل سنت و در انتهای این بخش به داوری در مورد روایات پرداخته شده و مشخص می‌گردد که روایت ذیل آیه از کدام نوع روایات می‌باشد. (تأویلی، تفسیری، مصداقی و... )قابل ذکر است که با بررسی روایات ذیل این سوره مشخص گردید که روایات بیشتر از نوع تفسیری و مصداقی و کمتر از نوع تأویلی می‌باشد. محتوای این سوره را می‌توان شامل سه موضوع توصیف کافران و مومنان، جهاد و احکام مربوط به اسرای جنگی و مسأله انفاق دانست.

«مبهمات» اصطلاحی علوم قرآنی است که عالمان علوم قرآن در ضمن آثار خود بدان پرداخته اند و پیش از این ، عنوان اعلام، اماکن و زمان‌ها،‌ حیوانات، فرشتگان، جنیان، ‌ستارگان و اعداد مبهم را بیان کرده‌اند نه مفاهیم را. روشن است که ابهام ‌زدایی از آنچه مبهم نامیده می‌شود پیش از هر چیز مستند به نقل ها و گزارش ها خواهد بود که پژوهش‌های انجام‌شده دربارۀ مبهمات با تکیه به مستندات و نقل‌های اهل سنت شکل گرفته است این پژوهش برای ستردن خلأ، اثری مکتوب در این زمینه است که با هدف تبیین و تفسیر مبهمات بر پایه روایات اهل بیت (علیهم‌السلام) سامان یافته است.«تفسیر مبهمات القرآن» بلنسی که گسترده‌ترین کتاب در این موضوع است مبنا قرار گرفته و هر آنچه او «مبهم» تلقی کرده است با روایات و نقل‌های منابع شیعی سنجیده شد، مواردی پذیرفته شده و مواردی دیگر نقد شده و بخش‌هایی از آنچه در آن کتاب آمده است از نقد رد شده است.این پژوهش نشان داده است که تفسیر مبهمات در مکتب خلفاء غالباً در جهت فضیلت‌سازی و منقبت‌سوزی به خامه آمده است و اما آنچه در نکتب اهل بیت (علیهم السلام) شکل گرفته است واقع‌نمایی دقیق و استوار و سامان‌یافته است.

چکیده ندارد.

میزان موفقیت پیامبران الهی در جذب مردم و پذیرش دعوت ایشان متفاوت است . نوح (ع) پس از نهصد و پنجاه سال تبلیغ فقط موفق می شود هشتاد نفر را جذب نماید ، در حالیکه پیامبر گرامی اسلام پس از مدت زمان کوتاهی شریعتش قسمت اعظم دنیای زمان خود را فرا می گیرد .علت تفاوت موفقیت پیامبران الهی چیست ؟ عوامل مختلفی در آن دخیل می باشد . از جمله شخصیت پیامبران و شخصیت دهی ایشان ، مخاطبین پیامبران ، شرایط اجتماعی اعتقادی عصر هر پیامبر و گستردگی مکانی و زمانی دعوت باعث تفاوت موفقیت پیامبران است .یکی از عوامل دخیل در میزان موفقیت پیامبران الهی ، نحوه گفتگوی ایشان با مردم می باشد . در این رساله به این موضوع پرداخته می شود که شیوه سخن گفتن پیامبران و رفتار و عملکرد ایشان با موفقیتشان در امر دعوت به شدت در ارتباط است . بنحویکه اگر پیامبران با مردم با محبت و مهربانی و از روی رحمت و دلسوزی سخن بگویند ، موفقیت ایشان بیشتر است . بالعکس اگر از تهدید ، نصیحت زیاد و امر ونهی های خشک در قالب نصیحت استفاده کنند و یا با نفرین ، رفتار غضب آلود ، مقابله به مثل ، عدم تکریم مخاطبین ، عدم احترام به اعتقاداتشان و استهزاء ایشان با آنها برخورد کنند ، تأثیر منفی در دعوتشان دارد.در مقابل برخورد محترمانه ، احترام به مخاطبین و اعتقاداتشان ، استفاده از موعظه بجای نصیحت و تعامل همراه با رحمت ، تأثیر مثبت در دعوت دارد .

هدف از دنبال کردن مباحث این پایان نامه ، آشکار کردن یکی از برکات وجودی امامان معصوم شیعه (ع) -در قالب اثبات حدیث شیعه و برکناری آن از یکی از اسباب ضعف حدیث-و نیز تاکید بر دقت بیشتر هنگام استناد به حدیث اهل سنت - و در نتیجه -تسهیل روند اجتهاد است.دراین پایان نامه ، تلاش شده است که پس از تعریف تدلیس ، انواع و حکم آن ، گردآوری نام مدلسان و نشان دادن نمونه های حدیث های مدلسی که در نخستین جلد هر یک از صحاح ششگانه درج شده است ، علل و زمینه های راهیابی تدلیس به این کتابها و سپس ، علل و زمینه های برکناری کتب چهارگانه شیعه را از نارسایی یاد شده مورد بررسی قرار می گیرد.

شئون امامت و جایگاه امامان(ع) در هدایت انسان در رسیدن به جایگاه والای کرامت و فهم استوار از کرامت در تعامل انسانها نیز بررسی شده است. مبانی کرامت انسانی، دلائل تکی? آموزههای دینی به کرامت انسان از جمله بحثهایی است که بدان پرداخته شده است. آثار کرامت، رابط? عزت نفس و کرامت، جلوههای کرامت در آموزههای دین به ویژه تجلی کرامت در قانونگذاری الهی بر سیری در ابعاد و ابواب فقه در ادام? بحث آمده است تا نشان داده شود که جانمای? احکام الهی برای حراست از کرامت و ارج نهادن به کرامت انسان فراهم گردیده است.

روایات تفسیری ائمّ? اطهار? میراثی عظیم و گنجینه‌ای پر بها از آن بزرگواران در تفسیر آیات کریم? قرآنی است. کمتر مفسّر شیعه‌ای را می‌توان یافت که خود را بی نیاز از این مجموع? ارزشمند بداند. برای کشف نظریّ? تفسیری اهل بیت مراجعه به این روایات اجتناب ناپذیر است. امّا رجوع به این مجموعه، با چالش‌هایی همراه می‌باشد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به وجود راویان ضعیف در اسانید روایات و دیگر، آسیب‌هایی که در متن این روایات از قبیل وجود احتمالی مفاهیم غالیانه در آن، اشاره کرد.جابربن یزید جعفی یکی از سرآمدان اصحاب امام باقر و امام صادق?، روایات تفسیری فراوانی را از وجود مبارک این دو امام بزرگوار نقل نموده است. گرچه دانشمند رجالی‌ای همچون نجاشی، شخصیّت روایی او را به چالش می‌کشاند، امّا سایر دانشیان، رویکرد مثبتی به وی داشته‌اند. از این رو اثبات وثاقت او کار دشواری نیست. مهم‌ترین اشکال در پذیرش روایات تفسیری جابر، وجود راویانی است که میراث حدیثی او را گزارش کرده‌اند. از جمل? این افراد می‌توان از عَمْرِوبْنِ شِمْر، مُفَضَّلِ‌بْنِ صالِح و مُنَخَّلِ‌بْنِ جَمیل نام برد. این سه تن از نگاه عمد? عالمان رجالی مورد تضعیف قرار گرفته‌اند. از این رو ارتباط ما با روایات تفسیری جابر به واسط? وجود این راویان ضعیف که پل ارتباطی ما با روایات او هستند با مشکل رو به رو می‌شود. صرف نظر از وجود این سه راوی، وجود راویان مجهول و طرق مشتمل بر رفع و ارسال در زنجیر? اسانید روایات وی، پذیرش روایات جابر را با مشکل جدّی مواجه کرده است.در این پژوهش ضمن گزینش روایات تفسیری جابر که از سه راوی پیش‌گفته نقل شده و گونه‌شناسی و بیان آموزه‌های آن، به بررسی شخصیّت روایی جابر و سه راوی عمد? آثارش می‌پردازیم، تا ببینیم تضعیفات صورت گرفته تا چه میزان با واقعیّت مطابقت دارد. همچنین تک تک رجال اسانید روایات وی مورد تحلیل قرار گرفته و سعی در درمان آسیب‌های سندی آن کرده‌ایم. امّا در این میان از قرینه‌ای بسیار ارزنده، جهت اعتبار بخشی به اسانید و محتوای روایات او استفاده کرده‌ایم که از آن تعبیر به "مشابه‌یابی روایات" شده است. بدین وسیله احادیث هم‌مفهوم و هم‌مضمون روایت مورد بحث را گردآوری کرده‌ایم تا بتواند چاره‌ای بر آسیب‌های سندی گزارش شده باشد.ما این مجموعه را خالی از آسیب‌های محتوایی یافتیم.

تفسیر قران کریم بروزگار رسول‌الله (ص ) آغاز شد، در دوره صحابه دامن گشود و در زمان تابعین گسترده گشت . با ورود جریانهای فکری گونه به حوزه فرهنگ اسلامی، و گسترش نیازها، نگاه به قران کریم و تفسیر آن، گونه‌های مختلفی پیدا کرد و بدین‌سان جریانهای تفسیری شکل گرفت . تفسیر عرفانی که تاویل اصلی‌ترین نماد برجسته آن است نیز در چنین حال و هوایی شکل گرفت . پیشینه تفسیر عرفانی که بالحاظ مبانی و روش از دیگر روشها کاملا متمایز است به متون دینی قبل از اسلام و حتی مکاتب بشری یونان باستان می‌رسد. عمده‌ترین جریانات تاویل‌گرا در اسلام را، اسماعیلیان، فلاسفه اخوان الصفایی، حکمای مکتب اشراق و عارفان و صفویان رقم زده‌اند. در این پژوهش تاریخ تاویل و علل گرایش و نتایج آن وارسی شده است . تاثیرپذیری برخی متفکران مسلمان از اندیشه‌های خارج از فرهنگ اسلام غیرقابل انکار است . اما این نیز بدیهی می‌نماید که در قران، علائم و شواهدی وجود دارد که مفسران را به قناعت نکردن به مفاهیم ظاهری و سطحی و لزوم تدبر و کوشش برای رهیافت به معانی باطنی مقولات دینی تحریض کرده است . عارفان در دست‌یابی به مقصود یاد شده، همه از یک روش تبعیت نمی‌کنند و عرفان در تقسیمی کلی به عرفان نظری و عملی تقسیم می‌شود، تفاسیر عرفانی نیز بر همین اساس به دو بخش نظری و عملی تقسیم پذیرند. در تفاسیر عرفانی نظری، مفسران در کشف آموزه‌های الهی، بیشتر به پیشینه‌های نظری و تئوریک توجه دارند. در حالیکه در بخش دیگر، مفسران بر این باورند که در پرتو تهذیب نفس ، می‌توان به حقایقی دست یافت . که با اشاره قابل تبیین خواهد بود. با اینهمه عارفان در یک سلسله مبانی تفسیر با هم اشتراک نظر دارند. اصل ظاهر و باطن، تاویل و تمثیل‌گرایی، تکیه بر معرفت قلبی و ذوقی و اعتقاد به کشف و الهام، از جمله این مبانی است که عارفان بر آن، اجماع دارند. در بین تفاسیر مورد بررسی قرار گرفته در این رساله، تفسیر منسوب به این عربی" به تفاسیر تئوریک و نظری شبیه‌تر و تفاسیر "لطائف‌الاشارات " ،"کشف‌الاسرار" و "التاویلات‌النجمه" با تفاسیر اشاری، قرابت بیشتری دارد. تاویل آیات و احادیث به منظور اثبات نظریه عرفانی مفسر، کمابیش در تمام این جریانات تفسیری وجود دارد.

دراین پژوهش به بررسی موضوع قتال در قرآن و مقایسه آن با اناجیل اربعه پرداخته ایم. نخست رهیافت دین اسلام درباره خشونت را بررسی کرده ایم و دراصول دعوت اسلامی و راه های آن به شیوه هایی چون حکمت ، موعظه وجدال احسن مواجه می شویم . آزادی عقیده ، وعدم اکراه دینی نیز پی گیری شده است ؛ همچنین محدوده قتال در اسلام مهمترین عناوین بحثها را تشکیل می دهد و بیان این نتیجه که قتال در اسلام ماهیّت دفاعی دارد و به عنوان آخرین راه کار در نظر گرفته می شود نیز بحثی درخور اعتنا ست که در این فصل عنوانی مجزا به خود اختصاص داده است . در ادامه در جریان بیان اصالت در روابط بین المللی اسلام به طرح سه دیدگاه پرداخته ایم ؛ اصالت صلح و اصالت جنگ دو دیدگاه مشهور در این مسأله هستند و ما در طرح نظریه جدید ، به بیان اصالت گفتگو و ارائه استنادات لازم در جریان تبیین و دفاع از این نظر پرداختیم . ادامهبحث به بررسی قتل و قتال در اناجیل اربعه اختصاص دارد که در آن نشان دادیم که شعار گسترش دین از طریق شمشیر و خشونت در خصوص مسیحیان قابل انطباق است که آموزه های اناجیل و ابزار مختلف " تنصیر" گواهی غیر قابل انکاربر این مدعا ست . بالآخره ، مقایسه موضوع قتال بین قرآن کریم و اناجیل اربعه مورد بررسی قرار گرفته است . در خاتمه نتیجه کلی بررسی و پژوهشمسئله فوق بیان می داردکه اصالت در اسلام در گفتگو است هر چند که قتال و جهاد بعنوان آخرین راه کار مورد استفاده قرار می گیرد .