جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

. قران کریم راستگوترین سخنان و متن اولیه و اصلی اسلام می باشد دومین متن روایات وارده می باشد که باید مورد تحقیق دقیق واقع گردند، روایات در اسلام بابی وسیع دارند و بدون بررسی نقادانه آنها نمی توان پیرامون اسلام اظهارنظر کرد. تاریخ و ادواری که رهبران اسلام در آن می زیسته اند خصوصا اوضاع سیاسی و اقتصادی و اجتماعی عصر خلفاء نیز نقش مهمی را در این زمینه ایفاء میکند. در این جزوه احادیثی مورد بحث و بررسی قرار میگیرد که هدف اصلی واضع آن شکستن شخصیت والای رسول خدا (ص ) می باشد که البته تاثیری بس بزرگ در ذهن خواننده خواهد داشت که ناگهان از خود می پرسد آیا به راستی شخصیت پیامبر (ص ) این بود؟ در ضمن، این احادیث، بسیاری از کسانی را که در طول تاریخ گامی برای پیشرفت اسلام برنداشته اند در حد رسول خدا (ص )، حتی در بعضی موارد بالاتر از ایشان قرار میدهد. این روایات در کتب حدیثی اهل سنت خصوصا صحاح سته جایگاه بسیار والائی دارند و آنها را از مهمترین فضائل بلکه فضلیت منحصر به فرد خلیفه دوم میدانند از نمونه های برجسته اینها، سلسله احادیثی است که به نام "موافقات عمر" مشهور می باشند و ما سعی داریم که به نقد و بررسی این روایات با استناد به آیات قرانی و روایات و مسائل تاریخی بپردازیم البته تنها استناد به حدیث یا احادیثی صحت یک تحقیق را تضمین نمی کند بلکه بررسی و دقت کامل و نقادانه در مجموعه متون دینی لازم است که خود نیازمند یک رشته علوم مقدماتی می باشد

. پایان نامه حاضر با عنوان "نقد و بررسی آراء تفسیری و علوم قرآنی صاحب تفسیر نفحات الرحمان" در پنج فصل تنظیم شده است، در فصل اول به شرح حال مؤلف و معرفی تفسیر نفحات پرداخته شده، در بخش دوم منابع تفسیر در دو بخش به بحث گذارده شده، در بخش اول از هفت منبع تفسیر قرآن کریم (قرآن کریم، سنت پیامبر (ع) و روایات معصومین (ع)، منقولات صحابه و تابعین، اهل کتاب، ادبیات عرب جاهلی) یاد شده، و جایگاه این منابع در تفسیر نفحات مورد بررسی قرار گرفته است . در فصل دوم از منابع مورد مراجعه مؤلف در تدوین تفسیرش یاد شده است، در فصل سوم مقدمه تفسیر نفحات که مشتمل بر چهل مبحث علوم قرآنی است گزارش و بررسی شده و برخی مورد نقد قرار گرفته است در فصل چهارم از مبانی مؤلف در تفسیر سخن به میان آمده و به شش مبنا اشاره شده است قابل فهم بودن زبان قرآن، عدم تحریف قرآن، جمع قرآن در زمان پیامبر (ع) و به امر خداوند، واحد بودن قرائت قرآن، عالم بودن راسخان در علم به تاویل قرآن مصادیق راسخان در علم، و در فصل پنجم به بررسی شیوه تفسیری مؤلف پرداخته شده که مهمترین مباحث این فصل عبارتند از: تناسب آیات و سور، توجه به روایات، اسباب نزول، طرح بحثهای اعتقادی، اخلاقی، عملی (فقه)، جایگاه اسرائیلیات در تفسیر و... .

در این پژوهش روایاتی بررسی شده است که دلالت دارد، خداوند آیاتی از قرآن را در موافقت با دیدگاه عمر نازل کرده یا برخی از امور را موافق خواست او انجام داده است. این روایات به بیست مورد می رسد. این تحقیق مشتمل بر پنج فصل با این عنوان هاست: موافقات عمر از نگاه علمای اهل سنت؛ آیات سه گانه خمر؛ موافقات عمر از زبان خودش؛ موافقات عمر از زبان دیگر راویان؛ موافقات غیرقرآنی عمر.

این پایان نامه در پی آن است که به بیان آرا و نظرات دکتر عبدالعزیز محمد نور ولی در کتاب اثر التشیع علی الروایات التاریخیه فی القرن الاول الهجری پرداخته، آنها را مورد نقد و بررسی منطقی قرار دهد.برای رسیدن به این هدف مبحث دوم از فصل اول کتاب مذکور که پیرامون حادثه غدیرخم نگاشته شده است انتخاب و بررسی شد و در سه فصل مجزا با عناوین کلیات، گزارش حدیث غدیر از منظر دکتر محمدنورولی، و نقد و بررسی دیدگاههای دکتر محمدنورولی در حدیث غدیر، تنظیم شد

پژوهش حاصر مهم ترین دغدغه فکری علمای اسلامی معاصر را که همانا مهجوریت قرآ است به بحث می گذارد. در ابتدا با استفاده از روش تحقیق کتابخانه ای اثبات شده است که قرآن به دلیل دارا بودن سه ویژگی منحصر به فرد و ممتاز صوحیانی بودن، جامعیت و تحریف ناپذیری بهترین کتاب زندگی و برنامه عمل مسلمانان به شمار می آید و باید همیشه و همه جا با آنها همراه ودر متن زندگی آنان حضور مستمر داشته باشد. سپس مفهوم مهجوریت، ابعاد مختلف مهجوریت قرآن، علل و عوامل مؤثر در آن و آثار و پیامدهای آندر جوامع اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. ودر پایان پس از بررسی شعار بازگشت به قرآن در نهضت های اصلاحی و بازتاب آندر تفسیر قرآن، منادیان این شعار در سراسر جهان اسلام معرفی و مجموعه راههای عملی بازگشت به قرآن از دیدگاه امام خمینی(ره) به عنوان یکی از منادیان بازگشت به قرآن ارائه گردیده است. در این پژوهش این نتیجه حاصل شد که عوامل فکری فرهنگی، عوامل اجتماعی و سیاسی در مهجوریت قرآن مؤثر بوده است که از نظر امام خمینی(ره) تشکیل حکومت اسلامی، رفع موانع و حجب، تلیغات، ارائه تفسیر صحیح و مناسب از قرآن و توجهبه امر قرائت قرآن و توجه به امر قرآن آموزی راههای عملی بازگشت به این کتاب مقدس به شمار می آیند.

این تحقیق طی چهار فصل موضوع مرگ را در آیات قرآن بررسی کرده است. در فصل اول کلیاتی از بحث مانند تعریف مرگ و بیان اهمیت شناخت مرگ آمده است. در فصل دوم با عنوان واژه شناسی مرگ در قرآن معنای واژگان موت، توفّی، اجل، نفس و روح در قرآن بررسی شده است. در فصل سوم ذیل عنوان ماهیت شناسی مرگ از چیستی مرگ و چگونگی روح از دیدگاه قرآن بحث شده است. در فصل چهارم با عنوان بررسی وجوه و نظایر مرگ در قرآن از فلسفه مرگ و زندگی، اختصاص اماته و احیا به خداوند، عمومیت و محتومیت مرگ، تفاوت مرگ مؤمنانه و کافرانه، مرگ و زندگی در طبیعت و جز آنها سخن رفته است.

بررسی معانی اصل عدل و وجوه، مترادف ها، متضادهای آن در قرآن و نهج البلاغه موضوع مورد بحث این رساله است. با بررسی های انجام شده به نظر می رسد که معنای اصلی عدل در قرآن : داد کردن، درستی باشد و وجوه آن فدیه مانند شرک دادگر و انحراف فتن می باشد. مترادف های این دو واژه در قرآن عبارتند از: قسط، حق، قصد، سواء، میزان، وسط متضادهای این لغت نیز در قرآن عبارتند از: ظلم، عدوا، بغی، باطل، طغیان، جور، ضیزی، عوج با مطالعه کلمات گهربار مولی الموحدین به نظر می رسد که وجوه این کلمه در نهج البلاغه شرک انحراف یافتن، مثل و مانند باشد. و مترادف های آن نیز: قسط، قصد، میزان، وسط وحق است. و متضادهای آن: ظلم، جور عدوان، بغی طغیان عوج و باطل می باشد.

رفتار به عنوان تظاهرات قابل مشاهده روان، از دیرباز زمینه ای برای ارزیابی و تحقیق علمای علوم انسانی بوده است و اخیرا مکاتب مختلف روانشناسی نظرات متفاوتی را در رابطه با علل و انگیزه رفتار و راههای تغییر آن ابراز داشته اند. در این پژوهش رفتار از زاویه قلب مورد بررسی قرار گرفته و ارتباط آن با قلب و گرایشهای قلب ترسیم شده است، به این بیان که هر چه قلب به سلامت نزدیکتر باشد رفتار نیز به همان میزن مبتنی بر عدل و انصاف است و هر چه قلب گرایش به کدورت و تاریکی پیدا کرده باشد، رفتار نیز به ناهنجاری متمایل است و لذا برای تغییر و اصلاح رفتار لازم است به تغییر و اصلاح قلب پرداخته شود. نکات برجسته این تحقیق بررسی کارکرد قلب سالم و بیمار با استناد به آیات و روایات می باشد، تحلیل رفتار از دیدگاه روانشناختی و نقد و بررسی آنها و طرح دیدگاه الهی در مقابل نگرش های بشری از دیگر مسائل می باشد، نمونه هایی از رفتار بهنجار و نابهنجار در دو عرصه قرآن و روانشناسی و بررسی تطبیقی آن دو، از دیگر مباحث این تحقیق است. در نهایت به عنوان کاربرد عملی- تربیتی این پژوهش راهکاری جهت اصلاح جوانانه ارائه شده است. در این پژوهش ضمن احترام به دیدگاههای مختلف روان شناختی و تطبیق آنها در کنار ایات و روایات، بعضی از آنها مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.

این پژوهش با عنوان «مبانی و منهج حدیثی شیخ مفید» به منظور بررسی مبنای شیخ مفید در زمینة حجیت اخبار و اصول و روش فهم و نقد حدیث از نظر وی در پنج فصل با این عناوین، سامان یافته است: کلیاتی درباره تحقیق، زندگی نامة علمی شیخ مفید، مبنای وی در حجیت و پذیرش اخبار، روش شناسی فقه الحدیثی شیخ مفید و اصول و معیارهای نقد حدیث از دیدگاه وی. حاصل این پژوهش آن است که شیخ مفید، برای پذیرش حدیث، علم به صحت و قطع به صدور آن را لازم می داند؛ از این رو وی تنها خبر متواتر، خبر مرسل مورد عمل امامیه و خبر واحد مقرون به قرینة علم آور را قابل پذیرش و استناد می شمرد و خبر واحد را به خودی خود، به دلیل ظنی بودن، فاقد اعتبار می داند. البته از نظر وی برخی از قرائن مرتبط با متن و سند، خبر واحد را از ظنی بودن خارج و آن را قابل استناد می سازد. او در فقه الحدیث دارای روش بوده و از اموری بهره گرفته که مهم ترین آن عبارت است از: اختلاف نقل ها و گزینش نقل صحیح، التزام به ظاهر، شناخت عام و خاص، نکات بلاغی و ادبی، توجه به ناهمگونی برخی روایات، تمییز احادیث ناسخ از منسوخ، تکیه به قراین پیوستة لفظی، مانند: سیاق و قراین پیوستة غیر لفظی، مثل معرفت های قطعی عقل، شرایط صدور حدیث و ویژگی های مخاطب و قراین ناپیوستة لفظی، نظیر آیات قرآن، احادیث و اشعار شاعران برجستة غرب. در نقد متن، وی مخالفت با کتاب خدا، سنت قطعی، برهان عقلی، اجماع، مسلمات تاریخی و امور حسی، نیز اضطراب و تناقض درون متنی، شذوذ و سستی مفاد را از اصول نقد و رد متن دانسته و در نقد سند نیز از معیارهایی مانند: ویژگی های راویان، زنجیره و مأخذ حدیث، بهره جسته است. در این تحقیق به مباحثی چون مبانی و منهج رجالی و درایه الحدیثی شیخ مفید پرداخته نشده است.

بررسی مبانی و روش های امام رضا(علیه السلام)در تفسیر قرآن کریم است. نویسنده پس از بیان کلیات تحقیق، از جایگاه و عظمت قرآن کریم در نگاه خود قرآن و در نگاه معصومین(علیهم السلام) سخن می گوید و سپس نگاهی کوتاه به ابعاد شخصیت امام رضا(علیه السلام) با تأکید حیات فکری و علمی آن حضرت می افکند. آنگاه مبانی تفسیر قرآن را از نگاه امام رضا(علیه السلام)مطرح می کند که اهم آنها عبارت است از: قرآن کلام خدا و وحی او برترین موجود هستی، قرآن کتاب جاوید برای همه اعصار، قرآن و پاسخ گویی به همه نیازهای بشر، معجزه بودن قرآن، قرآن تنها راه رسیدن به هدایت و رستگاری، معیار حق و باطل بودن قرآن، قابل فهم بودن قرآن، قرآن تکیه گاه مطمئن الهی. در ادامه از روش های تفسیری امام رضا(علیه السلام) بحث می نماید که عبارت اند از: تفسیر قرآن به قرآن، تفسیر روایی (استفاده از کلام دیگر معصومان)، تفسیر عقلی و کلامی، و تفسیر لغوی. نگارنده شواهدی را نیز برای هر یک از این روش های تفسیری از کلام امام رضا(علیه السلام) نقل می کند