جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

زبان چگونه زاده شد؟ آیا خانواده نهادی جهان‌شمول است؟ آگاهی چیست؟ آیا تاریخ دارای جهتی مشخص است؟ سهم عناصر انتسابی و اکتسابی در رفتارهای ما چیست؟ نابرابری‌های اجتماعی از کجا منشأ می‌گیرند؟ علوم انسانی در پاسخ به چنین پرسش‌هایی پدید آمد و توسعه یافت. پرسش‌ها ساده‌اند. اما پاسخ‌ها نه چندان. کتاب حاضر را می‌توان نخستین راهنمای جامع برای آشنایی با حوزه‌های گوناگون علوم انسانی از خلال نظریه‌ها، مؤلفان و پژوهش‌ها به حساب آورد. انسان‌شناسی، زبان‌شناسی، روان‌شناسی اجتماعی، جامعه‌شناسی، اقتصاد، تاریخ، جغرافیا، فلسفه: چشم‌اندازی از گستره‌ی شناخت در این علوم به‌دست می‌دهد. مؤلف، ژان فرانسوا دورتیه، از بنیانگذاران و سردبیر مجله‌ی علوم انسانی در فرانسه است.

جهانی شدن، روند متناقض مدرنیته را تشدید کرده و آن را درون فرآیندی متقابل از همگن سازی ها و ناهمگن سازی های هویتی - جماعتی وارد کرده است. اثر مشخص این امر، گسترش هویت های اقلیتی در سطوح بومی و محلی از یک سو، و تداخل نقش های هویتی و شکل گیری هویت های اجتماعی هر چه گسترده تر در قالب های بومی و فرا ملی از سوی دیگر است. شهرها به مثابه پهنه اصلی تبلور یافتن هویت ها و روزمرگی در فضای شهری امروز بیش از پیش مطرح هستند. از این رو، مفهوم سبک زندگی در ترکیب خود با مفهوم روزمرگی امروز باید به گونه ای دیگر تفسیر شود. زمانی که این دو مفهوم را در تقاطعی معنایی با دو مفهوم خرده فرهنگ اقلیت قرار دهیم، باز هم به موقعیت های پیچیده تری می رسیم. آنچه در مقاله حاضر مورد نظر است، حرکت از این چارچوب فکری و تلاش برای کاربرد آن در شرایط خاص ایران است که در آن جهانی شدن به امواج مقاومت هویتی دامن زده است؛ اگر چه این مقاومت لزوما شکل فعال و خودآگاه ندارند. بنابراین، هدف ما تحلیل گسست های کنونی جامعه در تبلور فضایی زمانی آنها از خلال برونیت یافتن آنها در سبک های زندگی در سطح شهرها پی آمدهای آنهاست. رویکرد مقاله، کاربردی است و تلاش می کند به راهکارهایی عملی به ویژه در زمینه سیاست گذاری های راهبردی و راهکاری در زمینه فرهنگ عمومی دست یابد.

رشد شتاب زده شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه، هم چون سایر دگرگونی های اجتماعی - فرهنگی در این کشورها، تا حد زیادی، از تاثیرپذیری قالب های سنتی از قالب های مدرن بوده است که خود سبب تعارض ها و ناهم خوانی هایی نیز شده است و از جمله نتایج ناخوشایند آن می توان به شکل گیری جمعیت های حاشیه نشین، یا آن چه امروز بیشتر اسکان غیررسمی می نامند، اشاره کرد. محله ای که این پژوهش در آن صورت گرفته است، محله ای آلونک نشین واقع در منطقه 4 شهرداری تهران است که عمری در حدود 20 تا 25 سال داشته و حدود 40 خانوار در آن ساکن اند. این محله به دلیل احداث بزرگراه نیاوران (شهید صیاد شیرازی) به دو قسمت شده و بخش بزرگی از آن از بین رفته است. ولی قسمت باقی مانده کماکان به حیات اجتماعی و شهری خود ادامه می دهد. چندین قومیت در این محله ساکن هستند (آذری ها، لرها، کردها) و مطالعه مردم نگارانه نشان دهنده تاثیرگذاری این قومیت ها بر توزیع فضایی و جایگزینی ها است.مطالعه حاضر، با استفاده از روش های پژوهش کیفی مبتنی بر مشاهده مستقیم و مشارکت و مصاحبه عمیق به شکل مردم نگاری انجام شده است و در پی بررسی کامل محله موردنظر با رویکردی کل گرا و نگرشی از درون بوده است. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند از یک سو، در کوتاه مدت و میان مدت برای سیاست گذاری های شهری و سامان دهی محله های مشابه به کار رود و از سوی دیگر در دراز مدت، در مورد محلات شهری با ساختار خاص کاربرد داشته باشد.