جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: جهانبگلو و همکارانش در ترسیم نقش روشنفکران در تاریخ مدرن و معاصر ایران، نقش روشنفکران ایرانی را در تاریخ مدرنیته ایران بررسی می کنند. آنها نقش روشنفکران را در ساخت هویت ملی و بحث دموکراتیک ایرانیان بررسی می‌کنند و تحلیل می‌کنند که چگونه روشنفکران بدهی به غرب را با موضوع هویت ملی در ایران متعادل می‌کنند. مشارکت‌کنندگان با درک اینکه چگونه نخبگان روشنفکر وابسته به قدرت‌های سیاسی شدند، این روند را نشان می‌دهند که روشنفکران اغلب مخالفت فرهنگی را به جای سیاست ایدئولوژیک انتخاب می‌کنند.

آگورا: در سیزدهمین فصل از نشست‌ها ی انجمن فلسفی‌ آگورا، به سعادت: از دوران باستان تا امروز، در نگاه مکاتب فلسفی و فیلسوفان دورانهای گوناگون، در ادیان و مذاهب و نیز بازتاب ایده سعادت در ادبیات و هنر خواهیم پرداخت. رامین جهانبگلو: سعادت اغلب به عنوان غایت نهایی زندگی انسان مطرح شده است. از این نظر، سعادت والاترین غایت است که از اهداف کوچک زندگی‌ (مثل ثروت و مقام) جداست. با این حال، هنگامی که به سعادت می‌‌اندیشیم، آنچه که در ذهن ما بیدار می‌‌شود، این فکر است که باید به برآورده کردن خواست‌ها و نیازها اندیشید. ولی‌ در واقع، رضایت کامل خواسته‌ها و ارضاء امیال الزاماً به معنای رسیدن به سعادت و خوشبختی‌ نیست. پس سعادت را چگونه باید توصیف کرد؟ آیا سعادت یک ناکجاآباد است؟ یا اینکه سعادت همانطور که فلاسفه ی یونان فکر می‌‌کردند، در فضیلت و در جستجو ی نیکی‌ و زیبایی‌ است. برخی‌ از فلاسفه (مثل اپیکوری‌ها) سعادت را در لذت می‌‌دیدند و برخی‌ مثل (رواقیون) سعادت را در صلح با جهان و جهان‌وطنی بودن می‌‌دانستند. ولی‌ شوپنهاور فیلسوفی است که سعادتمندی را در نفی اراده معطوف به حیات می‌‌بیند، و برای نیچه سعادت معنا ندارد مگر از طریق اثبات زندگی،‌ همچون جشن و سرمستی. و البته از نگاه ادیان ابراهیمی، سعادت، زندگی‌ ِ بعد از مرگ و رستگاری است. ولی‌ در دنیایی چون جهان امروز که همه چیز از ارزشی نسبی‌ برخوردار است و همگان معنای خود را از دست داده‌اند، آیا هنوز هم بحث در مورد سعادت ممکن است؟ این پرسشی است که خواهیم کوشید در میان پرسش‌ها ی دیگر در فصل جدید آگورا به آن بپردازیم.

پیرامون درس‌گفتار آلبر کامو : درچهاردهمین فصل از سلسله جلسات آگورا پیرامون آثار و اندیشه های آلبر کامو، نویسنده-فیلسوف فرانسوی گفتگو میکنیم. رامین جهانبگلو در معرفی این فصل اینگونه می گوید: هر چند که بیش از ۵۵ سال از مرگ کامو می‌‌گذرد، او همچنان معاصر ماست. کامو با تاکید بر این نظر که “انسان‌ها می‌‌میرند و خوشبخت نیستند” از طریق نگرشی تراژیک به جهان حس همدردی و همدلی خود را با انسان‌ها بیان می‌‌کند. این تجربه شفقت و این اخلاق همدردی با مبارزه‌ای خستگی‌ ناپذیر برای عدالت در آثار کامو همراه است.عدالت برای آنهایی که تحت سلطه قدرت به سکوتی اجباری دعوت شده اند. کامو از خواندگان خود می‌‌خواهد که در رویا رویی با جهانی پوچ و بی‌ معنا به عصیانی متافیزیکی روی بیآورند و با گفتن “نه” به ضرورت و الزام ناشکیبای تاریخ، با کمک هنر کرامت جهانشمول انسان را به اوباز گردانند. شاید کمتر نویسنده‌ای در دوران مدرن تا این حد به خستگی‌ روحی‌ بشریت و راه عبور از آن‌ از طریق همبستگی‌ متافیزیکی پی‌ برده است.

هانا آرنت جالب‌ترین و بحث‌انگیزترین متفکر سیاسی قرن بیستم است. در میان متفکران قرن بیستم کمتر متفکری چون آرنت مفاهیم سنتی فلسفه سیاسی را مورد تحقیق و بررسی و نقد قرار داده است. ولی با این وجود آرنت را به سختی می‌توان عضوی از مکتب فکری خاصی دانست و یا حتی برچسب سیاسی چون لیبرال، مارکسیست، محافظه‌کار و یا آنارشیست به او زد. از این جهت خواننده با خواندن آثار آرنت قادر به تعیین خط سیاسی خاصی در مورد او نمی‌شود. جالب اینجاست که آرنت در برخی از نوشته‌های خود از دموکراسی شورایی دفاع می‌کند و در برخی دیگر به اندیشمندان محافظه‌کاری چوی ادموند برک ارجاع می‌دهد. به همین منوال گاه به دستاوردهای مدرنیته توجه می‌کند و گاه به عنوان یکی از منتقدان مدرنیته در کنار متفکران پسامدرن قرار می‌گیرد. ولی به هر عنوان آرنت متفکری است که در تمامی نوشته‌ها، سخنرانی‌ها و گفتگوهایش به دو مفهوم سیاست و فلسفه توجه دارد و لحظه به لحظه زندگی خودر را در جهت فهم و درک این دو قلمرو قرار می دهد.