جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قناعت، قانع بودن به مقدار کم، صرفه جویی، بیشتر نطلبیدن، و راضی شدن به اندک چیزی است. طمع ضد صفت قناعت است که یکی از مشهورترین صفات نفسانی مذموم و از نیرومندترین شاخه های دوستی نسبت به دنیا و سرچشمه برخی لغزشها و تباه شدن بسیاری از خوبیها است. که مشکلات و دشواریهای فراوانی را از نظر اخلاقی، اجتماعی وحقوقی به وجود آورده و سبب گمراهی و نابودی انسان است. با توجه به مطالب فوق، اهمیت و ارزش موضوع قناعت و طمع و نقشی که می تواند در زندگی فردی و اجتماعی داشته باشد روشن می گردد که هم در قرآن و هم در احادیث برای صفت قناعت ارزش خاصی قأیل شده اند و در مقابل آن صفت طمع را مورد نکوهش و مذمت قرار داده اند.

این پایان نامه یک فرهنگ لغت قرآنی است که بر اساس حروف الفبایی که در اول هر واژه وجود دارد مرتب شده است و بر حسب اینکه آن واژه سه حرفی چهارحرفی و غیره می باشد به فصل هایی تقسیم شده است. در این فرهنگ لغت قرآنی، معانی مختلف هر واژه و اشتقاقات آن و حتّی گاهی عباراتی در تبیین آن واژه آورده شده و نیز معنی بسیاری از واژه ها با ریشه سه حرفی و اصل معنایی آن مرتبط شده و این کار به حدی استادانه است که خواننده را به شگفتی وا می دارد. علاوه بر اهمیت این پایان نامه از لحاظ قرآنی ودینی، از جنبة ادبی نیز در خور توجّه است زیرا پلی ارتباطی است بین پارسی امروز و پارسی قدیم و خواننده از این طریق با سبک و خصوصیات نگارشی و دستوری نثر پارسی رایج در قرن هفتم آشنا می گردد و لغات مصطلح در آن زمان را می شناسد. اکنون که محاسن این اثر نفیس را بر شمردیم شاید لازم باشد که عیب های آن را نیز متذکر شویم؛ به نظر بنده تنها عیب آن، کثرت اغلاط آن است یا به عبارتی دیگر «با توجه به اینکه تاریخ استنساخ آن 1064 ه . ق است» نسخه ای که در دسترس بنده بود و ملاک تصحیح قرار گرفت، نسخه ای کم اعتبار جلوه می کرد، اما چون این نسخه تنها نسخة موجود بود ناچار از همان استفاده کردم و با شوقی وافر آن را با فرهنگ لغت های معتبر تطبیق دادم و تا حدی بر رفع اغلاط و اشکالات آن فائق شدم و آنچه در توان بود مبذول داشتم.

تحقیقی که پیش رو داریم تحت عنوان قضا و قدر از دیدگاه قرآن و روایات است، که به روش کتابخانه ای تهیه شده است. این تحقیق شامل چهار بخش است که یک به یک از نظر می گذرانیم. بخش اول به مفاهیم اختصاص داده شده است که خود شامل دو فصل می شود، در فصل اول به معنای لغوی قضا، معنای اصطلاحی قضا و اقسام قضا پرداخته شده است. در فصل دوم معنای لغوی قدر، معنای اصطلاحی قدر و اقسام تقدیر پرداخته شده است. در بخش دوم به بررسی قضاو قدر در کلام وحی و سخنان معصومین پیرامون آن بحث شده است. در بخش سوم که شامل3 فصل است در خصوص رابطه قضا و قدر با جبر و اختیار بحث به میان آمده است: که فصل اول شامل جبر، اختیار، امر بین الامرین است فصل دوم به دیدگاه های جبر گرایان و اختیار گرایان و دیدگاه امامیه در رابطه با قضا و قدر پرداخته شده است و در فصل سوم آیات راجع به جبر و اختیار آورده شده است. و در بخش چهارم به پیامدهای اعتقاد به تقدیر از دیدگاه اعتدایی در موارد مختلف سخن به میان آمده است. که فصل اول به تأثیر اعتقاد به تقدیر در اخلاق معنوی انسان و در فصل دوم با تأثیر اعتقاد به تقدیر در معیشت انسان و در فصل سوم به تأثیر اعتقاد به تقدیر دربرخورد با اموری که از عهده انسان خارج است و در فصل چهارم به تأثیر اعتقاد به تقدیر در برخورد های اجتماعی و در فصل پنجم به تأثیر ایمان به قضا و قدر الهی بحث به میان آمده است و در پایان این پژوهش نیز به نتیجه گیری کلی از تحقیق پرداخته ایم.

این تحقیق به روش کتابخانه ای انجام شده است که مشتمل بر سه بخش می باشد. در این سه بخش مطالب زیر بررسی شده است: بخش اول: مشتمل بر دو فصل می باشد که در فصل اول تاریخچه شب قدر آمده و مطالبی در زمینه شب قدر و نخستین پیامبر، شب قدر و حضرت موسی ذکر شده است. و در فصل دوم مفهوم قدرپرداخته شده و مطالبی در زمینه معنای لغوی و اصطلاحی قدر و اقسام تقدیر بررسی شده است. بخش دوم مشتمل بر دو فصل می باشد که در فصل اول به فضایل شب قدر، اختصاص داشتن به امام زمان، تعیین شب قدر و رقم خوردن سر نوشت انسان آمده است. و در فصل دوم رابطه نزول قرآن و شب قدر بررسی شده است و مطالبی در زمینه شأن نزول سوره قدر، کیفیت نزول قرآن، نزول دفعی و تدریجی قرآن و... عنوان شده است. بخش سوم بر دو فصل می باشد که در فصل اول به اهمیت شب و شب زنده داری پرداخته شده است و مطالبی در زمینه تلقی متفاوت از شب، عاشقان شب و... پرداخته شده است و در فصل دوم به استجابت دعا و شب قدر پرداخته و مطالبی در زمینه شرایط استجابت دعا، دعاهای شب قدر و... آمده است.

تحقیق با رویکردی قرآنی به موضوع دفاع مشروع پرداخته است. از منظر قرآن کریم اگر متجاوزی، تجاوز کرد و مدافع اقدام به دفاع نمود. در این حال آن را دفاع می نامند اما زمانی مشروع است که شرایط و حدود را رعایت کند. چرا که خداوند معتدین را دوست نمی دارد. دفاع خود به معنای دور کردن می باشد و مشروع یعنی آن چه که شرع قبول دارد و بر اساس راه و روش درستی باشد. دفاع مشروع حقی است که فرد مورد تجاوز دارد تا در هنگام ضرورت برای دفع خطراتی که او را تهدید می کند استفاده نماید. اما در دفاع مشروع هدف همیشه باید فی سبیل الله و برای اقامه توحید باشد. باید گفت که دفاع مشروع تاریخچه ای طولانی دارد. چون که دفاع کردن از امور فطری بشر است و قاعدتاً هر فردی که مورد تجاوز قرار بگیرد به حکم فطرت، حق دفاع از خود را دارد. علاوه بر فطرت، از نظر عقلی نیز زمانی که فردی مورد تجاوز قرار بگیرد، به حکم عقل حق دفاع دارد. اما در قرآن کریم و منابع دینی برای این که کسی از حدود خود تجاوز نکند شرایط دفاع را بیان می کنند که عبارتند از:1 ضروری بودن دفاع 2 دفاع باید با خطر و تجاوز متناسب باشد. اصولا موارد دفاعی یا دفاع از نفس است یا عرض و ناموس، یا مال خود و دیگری (در صورتی که فرد قادر به دفاع از خود نباشد) و همچنین دفاع از مرزهای اسلامی می باشند. البته در حین دفاع باید آداب و احکام جنگ را رعایت کرد که ما این آداب و احکام را از نهج البلاغه و آیات قرآن کریم استخراج کرده ایم تا دفاع یک دفاع اسلامی و خدایی باشد. تحقیق شامل مقدمه و سه بخش و هر بخش هم دارای فصولی می باشد که آن ها را معرفی می کنیم: مقدمه (هدف اهمیت پیشینه) بخش اول: مفاهیم و کلیات (فصل اول: دفاع مشروع از نظر لغوی و اصطلاحی، فصل دوم: اهداف دفاع مشروع از منظر قرآن کریم، فصل سوم: تاریخچه دفاع مشروع) بخش دوم: فلسفه مشروعیت و شرایط دفاع (فصل اول: فلسفه مشروعیت دفاع در حقوق اسلامی، فصل دوم: شرایط مشروعیت دفاع) بخش سوم: انواع دفاع و احکام آن (فصل اول: انواع دفاع مشروع در حقوق داخلی،فصل دوم: دفاع مشروع در حقوق بین الملل اسلام، فصل سوم: احکام دفاع) روش تحقیق حاضرکتابخانه ای و به طریق فیش برداری می باشد که به صورت خلاصه، نقل مستقیم یا ترجمه می باشد.

این تحقیق به بررسی احکام قضاء و شهادت در قرآن می پردازد و به روش کتابخانه ای جمع آوری گردیده است. که در سه بخش گنجانده شده است. بخش اول: شامل سه فصل که به ترتیب عبارتند از: معنی لغوی و اصطلاحی قضاء، نگرش کوتاه به تاریخ قضاء، تاریخ قضاءدر اسلام می پردازد. بخش دوم: که اصلی ترین بخش پایان نامه محسوب می شود که عنوان آن قضاء می باشد و به پنج فصل تقسیم می شود. روش دادرسی در اسلام، صفات قاضی، آداب قاضی، وظایف و حقوق قاضی. و آخرین فصل، احکام دعاوی می باشد که خود به دو زیر فصل اقرار و انکار تقسیم می شود. و در آخر بخش سوم که عنوان آن، شهادت می باشد که به تعریف شهادت و شاهد، ارزش شهادت، انواع شهادت، شرایط و صفات شاهد و شهادت می پردازد. و در فصل دوم از همین بخش به احکام سوگند می پردازد.

رساله حاضر، پژوهشی پیرامون جمع آوری قرآن از نظر خاور شناسان می باشد. این پژوهش با تمام موانعی که بر سر راه خود داشته، از قبیل کمبود منابع و... به روش کتابخانه ای تهیه شده و شیوه تدوین بدین گونه بوده است که نظرات خاور شناسان را درباره موضوع مورد بحث، عنوان کرده و برخی از این نظرات در پاورقی پاسخ داده شده است. این رساله مشتمل بر دو بخش است: بخش اول: کلیات و مفاهیم است که شامل چهار فصل می باشد: فصل اول: تعاریف فصل دوم: تاریخ پیدایش خاور شناسی فصل سوم: انگیزه ها و روشهای خاورشناسان فصل چهارم: شبهات و اتهامات خاورشناسان و واکنش مسلمانان در قبال ایشان بخش دوم: جمع آوری قرآن از نظر خاور شناسان می باشد که در سه فصل تنظیم شده است. فصل اول: جمع آوری قرآن در عهد پیامبر از نظر خاور شناسان فصل دوم: جمع آوری قرآن در عهد ابوبکر و عمر از نظر خاور شناسان فصل سوم: جمع آوری قرآن در عهد عثمان از نظر خاور شناسان و پایان این رساله نوشتار چند صفحه ای ملحقات می باشد.

آنچه در این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد در 6 فصل به صورت زیر می باشد: فصل اول مربوط به معرفی و شرح حال میبدی و آشنایی با تفسیر کشف الاسرار وعده الابرار می باشد. فصل های دوم و سوم و چهارم شامل لغاتی از قرآن کریم است که با حروف «ا» و «أ» و «ب» آورده شده است. با توجه به این نکته که موضوع این تحقیق یک فرهنگ واژگان قرآنی است. بنابراین ترکیبات قرآنی و هر آنچه در کشف الاسرار به صورت یک ترکیب در نظر گرفته شده و با هم ترجمه شده مورد نظر ما نمی باشد و از محدوده این تحقیق خارج است. مبنای کار ما در این قسمت فرهنگنامه قرآنی دکتر محمد جعفر یاحقی است. مسئله ای که در فصل پنجم مورد بررسی قرار می گیرد این است که میبدی کدام یک از قراءات مشهور قرآن را مورد قبول دانسته و تفسیر خود را بر اساس آن نوشته است. برای مشخص کردن این مسئله چند نمونه از آیاتی که دارای اختلاف قرائت هستند را مورد بررسی قرار می دهیم تا از مجموع آنها نتیجه مورد نظر را کسب کنیم. در فصل ششم تعدادی از لغات فارسی قدیمی غیر رایج که در ترجمه تفسیر کشف الاسرار مورد استفاده قرار گرفته اند به همراه معنی امروزی آنها ذکر شده است.

تحلیلی از جلوه های دراماتیک قرآن کریم، با تکیه بر جلوه دراماتیک سوره یوسف است. نویسنده بدین منظور ابتدا جلوه های نمایشی قصص قرآن کریم و جلوه احسن القصص قرآن کریم را آورده و آنگاه به مقایسه میان قصه حضرت یوسف (ع) در قرآن و تورات پرداخته است. او در ادامه جلوه احسن القصص قرآن کریم بر ادبیات داستانپرداز کلاسیک فارسی و در آثار نمایشی ایران را بررسی و الگوی ساختار نمایشی احسن القصص قرآن کریم را معرفی کرده است.

واژه فتنه چنان که اهل فن در کتب خویش ذکر کرده اند دارای وجوه و معنایی متعددی است. معانی چون: آزمایش، عبرت، عذاب، شکنجه، شرک، فریفتن و... که آن را تحت دو عنوان آزمایش و آشوب خلاصه نموده ایم. آزمایش به معنای آشکار ساختن حقیقت چیزی و خالص نمودن گوهری از آمیزه های پنهان آن است. خداوند بشر را به منظور تربیت و تکامل او در طول زندگی به وسیله ابزار گوناگون از جمله: سختی ها و نعمت ها، تکلیف ها و نافرمانی ها می آزماید. اما بعد دیگر فتنه معنای آشوب است. آشوبها را می توان به دو دسته فردی و اجتماعی تقسیم نمود فتنه ها هنگامی که در جامعه به وجود می آیند. آثار ناپسندی از خود به جای می گذارند. چنان که ریختن خون ها، شک در اعتقادات و ... امری عادی تلقی می شود. البته فتنه آثار مثبتی نیز دارد از جمله: شناخت جامعه آشوب زده، بروز محتویات درونی انسان ها و به فعلیت رسیدن تشخیص حق و باطل. که البته این آثار در مقابل آثار منفی بسیار ناچیز است چرا که عبرت گیری مردم معمولی در برابر این گونه مسایل بسیار اندک است بنابراین بر تمامی عالمان و مسئولان جامعه است که با عوامل به وجود آورنده آن از جمله: پیروی از هوای نفس، ایجاد بدعت در احکام و زمینه های مناسب فتنه به هر طریق مبارزه کنند.