جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫جنبش سربداران يکي از جنبش هاي مذهبي در قلمرو وسيع حکومت ايلخانان مغول بود که ايدئولوژي تشيع در پيدايش آن تأثير زيادي داشت؛ بررسي نقش شيعه در مبارزه با مغولان و چگونگي تشکيل حکومت‌هاي شيعي سربداران از مهم‌ترين مسائل اين تحقيق مي‌باشد که با روش کتابخانه‌اي، و تجزيه و تحليل اطلاعات گردآوري شده، به انجام رسيده است. قيام سربداران نتيجه عوامل سياسي، اجتماعي، اقتصادي و مذهبي بود، که در ميان آن‌ها، جنبه مذهبي اين قيام، و اتکاي آن بر انديشه ديني شيعه، مهم‌ترين ويژگي و عامل آن بود. اين قيام توسط شيخ خليفه، و سپس شاگردش در ميان مردم گسترش يافته و سازماندهي شد، و عاقبت توسط شاخه نظامي آن جنبه عملي به‌خود گرفت، و اولين دولت شيعي پس از ايلخانان را به وجود آورد که بيش از نيم قرن به حکومت خود ادامه داد. در آن زمان، قيام سربداران الگويي مناسب براي نهضت‌هاي مشابه بود تا براي مبارزه با ظلم و ستم مغولان و سپس تيموريان به‌پا خيزند، و خيزشي عمومي را در مناطق مختلف سامان‌دهي کنند. به همين دليل، مرعشيان و سادات آل کيا، با توجه به ارتباطشان با سربداران، از اين نهضت تأثير پذيرفتند و جنبش عظيمي را در اين منطقه به‌وجود آوردند. نهضت سربداران علاوه بر خراسان، در کرمان و سمرقند نيز تأسيس گرديد، و با توجه به اشتراک اعتقادي که ميان آن‌ها و ساير شيعيان وجود داشت، با مناطق ديگري از جمله ماوراءالنهر، افغانستان و هرات نيز ارتباط فرهنگي برقرار نمودند. آن‌ها همچنين از حمايت علماي بزرگي مانند شهيد اول، فاضل مقداد و ابن فهد حلي برخوردار گشتند. با مهاجرت عده‌اي از سادات سبزوار به افغانستان، زمينه رشد تشيع در اين منطقه نيز به‌وجود آمد، و امروز نسبت برخي از سادات ساکن در قندهار و هزاره‌جات به اين سادات مهاجر مي‌رسد.

---