جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این کتاب مطالعه و تحقیقی است دربارة نواندیشی دکتر محسن کدیور در حوزه شیعه‌شناسی. این اثر، نوگرایی محسن کدیور در سه قلمرو امامت، فقاهت و مکاتب را بازخوانی انتقادی می‌کند. چند سطر زیر چکیده‌ای از تئوری کدیور در عرصه امامت را به تصویر می‌کشد: «قرائت شیعی از امامت در قرن اول تا پنجم، شکل و محتوایی اعتدالی داشت. شاگردان ائمه و عالمان شیعه، امامان را «علمای ابرار» و دانشمندان برتر روزگار می‌دانستند، نه بیشتر. امامان نیز شأن خود را فراتر از این نمی‌دیدند و از عصمت، نصب و نص الهی و نبوی، علم غیب و ... خبری نبود. از قرن پنجم به بعد، برداشت شیعه از امامت دچار دسیسه غلات و مفوضه گردید و مسیر غلو را پیمود. فرآیند افراط یک هزاره بر جهان تشیع سیطره یافت و تا روزگار ما شتاب گرفت و امروز شیعه برای پیشوایان خود شئون فرابشری و صفات فرازمینی باور دارد.»

عرفان نظری واجد دو رکن اساسی است: «خداشناسی (توحید)» و «انسان شناسی (موحد)». سایر مباحث عظیم و گسترده عرفان نظری از تبعات این دو موضوع است. انسان شناسی هنگامی که به حوزه شناخت «انسان کامل» وارد می شود جنبه مهم تری پیدا می کند. در آنجا به یک معنی به اصلی ترین رکن عرفان نظری تبدیل می شود. زیرا انسان کامل مظهر تمام اسما و صفات الهی و تجلیات غیبی و شهادی ذات احدیت است و تمام مراتب خداشناسی را در بر می گیرد. به این لحاظ می توان گفت: انسان کامل محور اصلی عرفان نظری است و شناخت او، عینا شناخت توحید نیز هست. انسان کامل دارای ویژگی های اصلی همچون «کون جامع»، «واسطه فیض»، «تناظر با عالم کبیر»، «ولایت مطلقه» است که این مقاله به شرح و توضیح آن ها پرداخته است.