آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: پیتر برگر تأثیرگذارترین جامعه شناس معاصر دین است. این مجموعه مقالات اولین مطالعه عمیق در زمینه مشارکت وی در این زمینه است که مقدمه ای جامع از آثار او و اندیشه های جاری در مطالعه دین ارائه می دهد. موضوعات مطرح شده عبارتند از: * برگر در مورد دین و الهیات * دین، معنویت و نارضایتی های مدرنیته * سکولاریزاسیون و سکولاریزاسیون زدایی یک پست نوشته پیتر برگر، در پاسخ به مقالات، این نمای کلی از کار این شخصیت بزرگ را تکمیل می کند.

پیتر لودویگ برگر (۱۹۲۹-) جامعه‌شناس و الهیدانی است که در اتریش دیده به جهان گشود. او تحصیلات خود را در امریکا دنبال کرده و به پایان رسانده است. وی از موضعی جامعه‌شناسانه به دین نظر می‌کند. پیتر برگر اکنون استاد جامعه‌شناسی و مدیر مؤسسه فرهنگ، دین و مسائل جهانی در دانشگاه بوستون امریکاست. او را باید از جریان سوم جامعه‌شناسان دینی دانست؛ جریانی که در آن، مدرنیته الزاماً با دین‌داری مخالف نیست. پیتر برگر که هم در جامعه‌شناسی دانش آموخته و هم به الهیات و دین به تحقیق پرداخته است، خود را “شهروند دوگانه” می‌نامد. به این معنا که وی پایی در جامعه‌شناسی دارد و دستی در الهیات. وی از این اصطلاح استفاده می‌کند تا توضیح دهد که محققانی که از یک سو معتقد به دین هستند و از سوی دیگر علاقه‌مند به تحقیق تجربی در باب دین و ابعاد اجتماعی آن هستند، می‌توانند تحقیق خود را از هر دو جنبه دنبال کنند.

درست در آستانهٔ قرن بیستم نیچه با لحنی سرشار از یقینی شورانگیز مرگ خدا را اعلام کرد. اما امروز روشن است که مدرنیته لزوماً منجر به زوال دین نمی‌شود. چیزی که مدرنیته به آن می‌انجامد «تکثر» است. تکثر موقعیتی است که در آن گروه‌های مختلف در کنش متقابل با هم در جامعه زندگی می‌کنند. اما این وضعیت خالی از تنش نیست. چطور می‌توانیم مسائل اخلاقی مانند سقط جنین، مجازات اعدام یا حقوق اقلیت‌ها را مدیریت کنیم وقتی که گروه‌های مختلف جامعه دربارهٔ آنها نظرها و مواضعی کاملا متضاد دارند و هر کدام بر مواضع خودشان پافشاری می‌کنند؟ از نظر پیتر برگر، جامعه‌شناس برجسته و همکار جامعه شناس و فیلسوفش آنتون زایدرولد پاسخ این پرسش و راه حل این چالش‌ها «تردید» است. نه تردید فلج‌کنندهٔ نسبی‌گرایی که در آن فرد زیر فشار کثرت گیج‌کنندهٔ گزینه‌های مختلف قادر نیست هیچ تصمیمی بگیرد، بلکه تردیدی معقول که به ما اجازه می‌دهد با باورهای اخلاقی محکم پیش برویم بی‌آنکه تبدیل به فردی متعصب شویم که هر کسی را که مخالف عقایدش باشد دشمن می‌داند. چطور ما چه در مقام فرد و چه جامعه می‌توانیم این نقطهٔ تعادل سهل و ممتنع را بیابیم؟ برگر و زایدرولد در کتاب «اعتقاد بدون تعصب» (که نام اصلی آن «در ستایش تردید» است) نشان می‌‌دهند که چطور تکثر می‌تواند به نسبی‌گرایی یا بنیادگرایی بینجامد که به نوعی دو روی یک سکه اند. بنیادگرایی یک اجماع عام را دربارهٔ باورها و اهداف مطلوب بر جامعه تحمیل می‌کند بی‌آنکه جایی برای نظرات متفاوت باقی بگذارد و نسبی‌گرایی هم اساساً رسیدن به ارزش‌های اجتماعی مشترک را غیرممکن می‌کند. نویسندگان کتاب مدعی‌اند که می‌توان موضعی میانه بین نسبی‌گرایی و بنیادگرایی اتخاذ کرد. نه فقط در حوزهٔ دین و اخلاق بلکه در حوزهٔ سیاست. کتاب «اعتقاد بدون تعصب» برای هر کسی که به موضوع تردید و مسائل سیاسی، فرهنگی و دینی ناشی از آن می‌اندیشد کتابی مفید و خواندنی است.

پیتر لودویگ برگر (انگلیسی: Peter L. Berger؛ زادهٔ ۱۷ مارس ۱۹۲۹-درگذشت ۲۷ ژوئن ۲۰۱۷) جامعه‌شناس اتریشی‌الاصل آمریکایی که برای کارهای خود دربارهٔ جامعه‌شناسی شناخت، جامعه‌شناسی دین، مطالعات نوسازی، و کمک‌های نظری به نظریه جامعه‌شناختی، شناخته شده است. اندیشهٔ او: پیتر برگر به همراه تامس لاکمَن در سال ۱۹۶۷ کتابی با عنوان ساخت اجتماعی واقعیت منتشر کردند که یکی از مهمترین تحولات جامعه‌شناسی پدیدارشناسانه در دههٔ ۱۹۶۰ بعد از آثار آلفرد شوتس بود و یکی از پرخواننده‌ترین و بانفوذترین کتاب‌های جامعه‌شناسی این دوره شد. یکی از جاذبه‌های این کتاب برای جامعه‌شناسی معاصر برگرداندن پدیدارشناسیِ گهگاه پررمزوراز شوتس به زبان نطریهٔ متعارف جامعه‌شناسی بود. همچنین برگر و لاکمَن از نظریات شوتس فراتر رفتند و تلاش کردند تا کار شوتس را با روان‌شناسی اجتماعی جورج هربرت مید پیوند دهند و بعد این دو دیدگاه را با نظریات کارل مارکس و امیل دورکیم تکمیل کنند. همچنین کوشیدند تا نظریات ماکس وبر دربارهٔ کنش اجتماعی را با نظریات دورکیم در مورد واقعیت‌های اجتماعی برون‌ذهنی ترکیب کنند. آن‌ها با ترکیب واقعیت عینی و معنای ذهنی می‌خواستند نشان دهند که انسان‌ها محصولات همان جامعه‌ای هستند که خود خلق می‌کنند. پیتر ال. برگر، الهی‌دان و جامعه‌شناسِ تأثیرگذار و جنجالیِ پروتستان، در ۲۷ ژوئن ۲۰۱۷ در خانه‌اش در بروکلینِ ماساچوست از دنیا رفت. برگر ۸۸ ساله بود. پروفسور برگر نویسندۀ یک قفسه کتاب بود، اما او را به خاطر کارهایش در رشته‌ای که جامعه‌شناسی شناخت خوانده می‌شود، می‌شناختند. او در دهۀ ۱۹۶۰ در برابر جنبش «خدا مرده است»، ادعا کرد که ایمان در جامعۀ مدرن نیز می‌تواند شکوفا شود، اگر مردم بیاموزند که امر فراطبیعی را در تجربه‌های روزمره به‌رسمیت بشناسند.

در این مقاله به آرای پیتر برگر، یکی از برجسته‌ترین جامعه‌شناسان دین در عصر حاضر، در زمینه رابطه الهیات و جامعه‌شناسی و الزامات جامعه‌شناسی برای الهیات پرداخته می‌شود. وی بر اساس نگاه برساخت‌گرایانهای اجتماعی، دین را نوعی فراافکندن معانی ذهنی بشری به جهان خارج برای ایجاد جهانی مقدس و معنادار می‌داند. این فرا افکنی ریشه در زیرساخت‌های ویژه‌ای از تاریخ بشری دارد. بنابراین، برگر چالش جامعه‌شناسی برای الهیات را این می‌داند که این رشته - در ادامه رشته تاریخ و روان‌شناسی - دین را به گرداب تمام‌ عیار نسبی‌ شدن فرو برده است و آن را به جهانی در میان جهان‌های بسیار تبدیل کرده‌است؛ به‌ویژه جامعه‌شناسی دینامیک اجتماعیِ ساخته‌شدن سنت‌های دینی را نشان داده، از این طریق ماهیت تاریخی و ساختگی آن‌ها را آشکار کرده است.

پیتر برگر در مکتب پدیدارشناسی تربیت یافته است. رویکرد او در مطالعات دین، رویکردی پدیدارشناسانه است. پیتر برگر دین را نوعی معرفت اجتماعی می داند که در زندگی اجتماعی، به ویژه زندگی روزمره در جهت معنابخشی به آن ساخته و پرداخته می شود. تحقیق حاضر با رویکرد تحلیلی و نظری تلاش می کند با استفاده از آثار در دسترس، و به روش اسنادی، ضمن اشاره ای کوتاه به زندگی نامه برگر و نیز اندیشه های موثر بر او، که نقشی اساسی در آراء و اندیشه های فلسفی، اجتماعی و دینی او داشته است، رویکرد برگر به دین را از منظری انتقادی بررسی کند.