آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

مبانی هستی شناسی سنت‌گرایان بر اساس چیدمان طولی مراتب هستی و شرح ظهور کثرت از وحدت، اصل مهم اندیشه‌ی ایشان، یعنی وجود یک نمادگرایی یا سمبولیسم کلی را تبیین و اثبات می‌نماید. سمبولیسم در کنار موضوع و نحوه‌ی اجرای معنوی، یکی از ارکان اصلی هنر مقدس را تشکیل می‌دهد. کلیه‌ی مراتب هستی، حقایق بی‌صورت را بواسطه‌ی رمزپردازی در قالب هنر قدسی، مناسک، اسطوره‌ها و... به نمود می‌رسانند. از منظر گنون هر آنچه که وجود دارد اگر در این سلسله مراتب کلی سهیم نباشد، عدم صرف است. کلیه‌ی هستی‌های عالم محسوس و حتی کلمات و صور هنری نیز می‌توانند یک تجلی از تجلیات امر مطلق باشند. در این پژوهش سعی بر آن است تامهم‌ترین وجوه رمز و نماد سنتی در قلمروی عالم محسوس از منظر گنون بررسی گردد. نگاه سنت به مقوله‌ی نماد، وجودشناسانه بوده و با آن مفهوم عرضی از نماد که امروزه در هنر دیده می‌شود، بسیار متفاوت و وسیع‌تر است و به نوعی آنرا در بر می‌گیرد. پذیرش سمبولیسم کلی و توجه به معنای مابعدالطبیعی نماد و رمز، راهی برای برداشتن حجاب ظاهر و رسیدن به باطن و مثال اعلای نماد و در نتیجه نزدیک‌تر شدن به حقیقت مطلق است.

"فریتیوف شووان "نویسنده سوئیسی تبار، در این کتاب در پی بازشناسی گوهر دین اسلام، به شرح لوازم و موانع شناخت آن بر آمده است .وی شناخت عرفانی را گوهر دین اسلام و عرفان اسلامی را عهده‌دار عرضه آن می‌داند .نویسنده در آغاز به برخی خصایص زبان عربی، نظیر حذف و اغراق یعنی دو عنصر بیان برخی حقایق اسلامی اشاره می‌کند ;همچنین لزوم گذر از این قالب‌ها و رسیدن به باطن آنها را یادآور می‌شود . وی پس از آن، از رخنه عناصر شریعت ظاهری به درون حوزه عرفان اسلامی و و علل و تاثیرات آن سخن می‌گوید و در عین حال توجیهاتی از ناگزیر بودن پوسته یا صدف دینی مطرح می‌سازد .در انتهای کتاب، این موضوع عنوان شده که عرفان اسلامی گوهری و باطن‌گرایی است که بر نظریه "وحدت "استوار گشته است .نگارنده همچنین ابعاد اقنومی این وحدت را شرح می‌دهد .

یکی از گفتمان های مهم در حال حاضر، جریان سنت گرایان است که به بررسی «سنّت» به عنوان پدیده ای با منشأ الهى می پردازد. جریان سنت گرا، هر سنتى را جلوه ای از جلوه های خورشید هدایت و موجی از دریای حقیقت می داند. این نوشتار، با رویکردی گزارشی، تحلیلى به این موضوع می پردازد که چگونه می توان به این رهیافت رسید که آیا سنت موردنظر سنت گرایان، پاسخ مناسبی برای نیازهای انسان معاصر دارد؟ هدف این مقاله، در عین ارائه یک چارچوب نظرى براى شناخت جریان سنت گرا در سدة اخیر، بررسی دیدگاه «وحدت متعالی ادیان» از منظر شوآن را وجهه همت خویش قرار داده است. این پژوهش، از یک سو خود مقدمه اى است براى جریان شناسى تفکر دینى معاصر و از سوی دیگر پى جویى و بهره گیرى از آنها براى به سازى معرفت دینى و رویارویى منطقى با پرسش ها و چالش هاى فراروى مطالعات جریان شناسانه است.

يدگاه متافيزيکی عمدتاً بر دو اصل استوار است: يک و بسيار (آتما و مايا) [١]. از اين دو اصل، در زمينه‌ی اديان، يگانگی و وحدت درونی از سوئی و کثرت صور آن‌ها از سوی ديگر ناشی می‌شود. در ازوتريسم سخن از تعالی حقيقت (همان وحدت درونی) است؛ درحالی‌که متعلَّق اگزوتريسم هر بار جلوه‌ی خاصی از اين حقيقت يگانه است. نظريه‌ی وحدت متعالی (درونی) اديان بنياد آموزش فريتهيوف شوئون حکيم الهی بزرگ معاصر می‌باشد. ايشان به‌ويژه در دو اثر خود مستقيم‌تر به بيان و شرح يگانگی متعالی اديان می‌پردازند: يکی «اندر وحدت متعالی اديان» و ديگری «صورت و جوهر در اديان». وحدت درونی اديان از يگانگی و تعالی حقيقت است: حقيقت متعالی، هربار، به صورت يکی از اديان خود را می‌نمايد و جلوه‌گر می‌شود. به گفته‌ی فريتهيوف شوئون چندگانگی صور از محدوديت ذاتی صورت است ولی صور، هر چند گوناگون و مختلف‌اند در «ذات ذات» خود يک چيزند و آن حقيقت بی‌چون، و به بيانی ديگر، بی‌رنگ است: «هست بی‌رنگی اصول رنگ‌ها».

چکيده‌ی قسمت اول: وحدت درونی اديان بدين معنا است که حقيقت الهی (که متعالی نيز هست) در همه‌ی اديان الهی يکسان است و هر بار به صورت يکی از اديان متجلی می‌گردد. جوهر اوليه‌ی همه‌ی اديان، همان مطلقِ «کلام خدا» است و چندگانگی صور، ناشی از محدوديت ذاتی صورت است، که گاهی نيز جنبه‌هايی از يک صورت در تضاد با جنبه‌هايی ديگر خواهد بود. ولی صور، هر چند گوناگون و مختلف‌اند در «ذات ذات» خود، يک چيزند و آن حقيقت، بی‌چون و به بيانی ديگر، بی‌رنگ است. جوهرِ نور رنگی خاص ندارد و متجلی نيست، چون بخواهد متجلی شود بايد رنگی به خود بگيرد. از اين‌رو، هم «هست بی رنگی اصول رنگ‌ها» و هم «چون‌که بی‌رنگی اسير رنگ شد موسی‌ای با موسی‌ای در جنگ شد». به عبارت ديگر، يگانگی و وحدت درونی اديان، ناشی از ايمنانس يا حضور ذات الهی در رکن يا کنه هر تجلی (يا همان تشبيه در اصلاح عرفان اسلامی) است و کثرت صور دينی، به علت ترانساندانس يا تعالی ذات الهی نسبت به آفرينش يا حتی نسبت به هر تعين (يا همان تنزيه در اصطلاح عرفان اسلامی) است. در ازوتريسم سخن از تعالی حقيقت (همان وحدت درونی) است؛ در حاليکه متعلَّق اگزوتريسم هر بار جلوه‌ی خاصی از اين حقيقت يگانه است. تبلور آن‌چه اين وحدت درونی را تشکيل می‌دهد همان است که شوئون از آن به حکمت خالده (Sophia perennis) ياد می‌کند و کلمه‌ی متافيزيک نزد او مترادف با آن است و نبايد آن را با «فلسفه» به معنای رايج و تقريبی آن يکی دانست. حکمت خالده، علم اصول اونتولوژيک و اساسی عالم است؛ علمی‌ تغييرناپذير، همان‌گونه که اين اصول لايتغير هستند، و به‌خاطر کليت و خطاناپذيريش فطری. هم‌چنين می‌توان آن را دين حنيف (Religio perennis) ناميد تا به جنبه‌‌ی عملی اين حکمت و در نتيجه به جنبه‌ی عرفانی و سير و سلوکی آن اشاره شود. درک کامل حکمت خالده بسی فراتر از پذيرش تئوريک آن است و به تحقق معنوی (spiritual realization) می‌انجامد. در اين‌جا مراد همان درک توسط عقل کلی (intellect) است که در اصطلاح عرفانی به «اتحاد عاقل با معقول» از آن تعبير می‌شود. عقل کلی را نبايد با عقل جزئی يا (reason) يکی گرفت. در اصل راسيوناليسم چيزی جز محدود کردن درک ما به قوه‌ی عقل جزئی (ratio) نيست و از اينجاست که فلسفه، پس از دکارت، تبديل به بازی‌های فکری شده و به قول گنون، هر سيستم فلسفی تصويری از محدوديت‌های ذهنی فيلسوف مورد نظر است. البته در الهيات هر دينی نيز نقش عقل، که در عرفان به آن چشم دل می‌گويند، ناديده گرفته می‌شود.‌ ولی آن‌چه الهيات را از فلسفه‌ راسيوناليستی و مادون آن ممتايز می‌گرداند اين است که الهيات اصول پايه‌ی‌ خود را از وحی می‌گيرد و بدين ترتيب، اساسی قابل اطمينان -و ضروری- برای ساختار سيستم فکری دين خود اتخاذ می‌کند. شوئون می‌گويد: پيامبر يا اوتار عقل کون کبير است و عقل پيامبر کون صغير.

فریتهیوف شوئون یا فریتیوف شوآن (به آلمانی: Frithjof Schuon) با نام اسلامی شیخ عیسی نورالدین احمد (زاده ۱۸ ژوئن ۱۹۰۷ - درگذشته ۵ مه ۱۹۹۸)؛ اندیشمند حکیم، فیلسوف، نقاش و شاعر اسلام شناس و دین شناس معاصر. وی بنیانگذار طریقت مریمیه می باشد. آثار و نوشته‌ها: وحدت متعالی ادیان، ۱۹۵۳/ حقیقت آدمی و گستره معنوی، ۱۹۵۴/ عرفان دانش ابدی است، ۱۹۵۹/ زبان خود، ۱۹۵۹/ مقام حکمت، ۱۹۶۱/ شناخت اسلام، ۱۹۶۳/ پرتوی بر جهان‌های باستان، ۱۹۶۶/ گنج‌های بودا، ۱۹۶۸/ منطق و تعالی، ۱۹۷۵/ فلسفه اسلامی، ۱۹۷۶/ ابعاد اسلام، ۱۹۶۴/ سنت گرایی، ۱۹۸۱/ راه و مرام اخلاقی در اسلام، ۱۹۹۰/ نژادها و طبقات، ۱۹۵۹/ گوهر و صدف عرفان اسلامی، ۱۹۸۱/ از خدا تا انسان، ۱۹۸۲/ مسیحیت و اسلام، ۱۹۸۵/ آثار گوناگون فریتیوف شوئون، ۱۹۹۱/ نگاهی به چهره حقیقت، ۱۹۸۹/ خورشید پردار، ۱۹۹۰/ متافیزیک و سنت گرایی، ۱۹۸۶/ ریشه‌های وضع انسان، ۱۹۹۱/ زیبایی عرفان، ۱۹۹۲/ حکمت خالده، ۱۹۹۲/ نمایشنامه نقاب‌ها، ۱۹۹۲/ راهی به قلب، ۱۹۹۵/ تغییر آدمی، ۱۹۹۵/ چشم دل، ۱۹۹۷/ آهنگی برای زائر مقدس، ۲۰۰۲/ تطبیق و قیاس ادیان، ۲۰۰۲/.