آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

در حوزه انسان‌شناسی، دو رویکرد عمده «انسان‌شناسی فلسفی» و «انسان‌شناسی تجربی» دنبال می‌شود. این پژوهش به دنبال آن است که آرای دو انسان‌شناس معاصر را به نمایندگی از این دو رویکرد درباره ذاتیات انسانی مقایسه کرده، آثار اشتراکات و اختلافات مبنایی آنها را در علوم انسانی بررسی کند. ازاین‌رو از میان فیلسوفان مسلمان آرای آیت‌الله محمدتقی مصباح متکی بر منابع اسلامی و حکمت متعالیه، و از میان روان‌شناسان انسان‌گرا آرای آبراهام هارولد مزلو متکی بر فلسفه رمانتیک، فلسفه اگزیستانسیالیسم و دیدگاه تجربه‌گرایی را مدنظر قرار داده است. این پژوهش در نتیجه‌گیری، متوجه اشتراکات محدود و ظاهری و اختلافات بسیار و ریشه‌ای این دو متفکر درباره این مسائل اساسی شده است؛ به گونه‌ای که اختلافات یادشده موجب شده تا ایشان در مقام توصیف پدیده‌های انسانی، تبیین روابط میان آنها، تعیین موضوعات و مسائل تحقیق، و انتخاب ابزار و منابع شناخت، به گونه متفاوت بیندیشند، و در مقام دستور و تعیین هنجارهای رفتاری نیز در ارزش‌گذاری، سیاست‌گذاری، و توصیه نسبت به رفتارها و مسائل انسانی، داوری‌هایی متعارض داشته باشند.

اين مقاله با نظر به مراحل توليد علوم انساني، به دنبال بررسی نقش ارزش‌ها در این علوم از نگاه علامه طباطبائی است. بدین منظور با روش کتابخانه‌ای اطلاعات لازم از میان آثار علامه طباطبائی گردآوری و با روش تحلیلی بررسی گردیده است. پاسخ کلی به این پرسش از منظر علامه این است که هر مرحله‌ای از مراحل تحقیق علوم انسانی که با فعل اختياري انسان سروکار داشته باشد ارزش‌ها در آن مرحله تأثيرگذار خواهند بود. اما بررسی جزئی این مراحل نشان می‌دهد که ارزش‌ها در انتخاب مسئله تحقيق و تنوع‌بخشی به مسائل مورد تحقیق، تأثير دارند، گرچه این امر ضرورتاً موجب تفاوت در پاسخ‌ مسائل اين علوم نمي‌گردد. نقش اساسي ارزش‌ها در علوم انساني دستوري نمايان مي‌گردد و آن تعيين اهداف اين علوم و جهت‌دهي به شکل‌گيري مسائل اين علوم و گاه بيان پاسخ مسائل اين علوم است و اين تأثير امري اجتناب‌ناپذير است. اما در مرحله پاسخ‌گويي به مسائل علوم انساني توصيفي، وظیفه محقق تعهد به رعايت ضوابط علم و مبارزه با عوامل رواني مزاحم است.