آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

این پاپان نامه با هدف بررسی وحدت و راه های عملی برای دستیابی به آن و عوامل و موانع وحدت اجتماعی با تکیه بر آیات قرآن کریم نگارش یافته و مهم ترین موضوعات آن به این قرار است: معنای وحدت و انواع آن در قرآن، عوامل وحدت و تفرقه در قرآن، توحید سرچشمه وحدت و شرک اساس تفرقه. نویسنده توحید و ایمان به رسالت انبیا و معاد را از عوامل ایجاد وحدت و برگرفتن خداوندی غیر از الله و فرق نهادن در پیروی از اوامر انبیا را از عوامل ایجاد تفرقه از نگاه قرآن کریم برشمرده است.

این پایان نامه در سه فصل و دو ضمیمه، فراهم آمده و سعی شده با دیدگاهی نو، شخصیت کَشّی و کتاب او مورد کندو کاو قرار گیرد. در فصل اوّل، وضعیت فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و تاریخی کَش، زادگاه مؤلّف، مورد بررسی قرار گرفته است. فصل دوم به بررسی شخصیت ابو عمرو کشّی، طبقه او، شاگردان و مشایخ او و بررسی شیوه های او در حمل حدیث، اختصاص یافته است. در این فصل، شرح حال شاگردان کشّی و مشایخ حدیثی او به تفصیل آمده است. در فصل سوم، به بررسی کتاب رجال الکشّی یا همان اختیار معرفة الرجال پرداخته شده و مباحثی همچون: اصالت و تغییرات کتاب، اهمّیت کتاب و طریق آن، شیوه شیخ طوسی در گزینش مباحث و طریق او آمده است و کاستی هایی همچون: فقدان مقدّمه، مُرسَلات، تعلیقات، و حذف مشایخ و مکرّرات، برای کتاب برشمرده شده است. در ضمیمه اوّل، کلّیه اسناد کتاب بر حسب مشایخ و حروف الفبا، مدّون شده و در پایان، رساله ای تحت عنوان «جدول طبقات اسناد رجال الکشّی» انعکاس یافته و در ضمیمه دوم، فهرست همه رجال ذکر شده در کتاب، آمده است.

در منطق قرآن کریم، یگانه راهبرد مؤمنان در مواجهه‌ با دشمنان، «مقاومت» ذکرشده که دارای ابعاد مختلفی است. آراء لغویان، مفسران و حتی ترجمه‌ مترجمان درباره‌ی برخی ازاین‌گونه‌ها (مشخصاً «لا ترکنوا الی» در آیه‌ 113 سوره‌ هود، «انبذ الی» در آیه‌ 58 سوره انفال، «اشداء» در آیه 29 سوره‌ فتح و «غلظه» در آیه 123 سوره برائت) مختلف و متعدد است. مقاله حاضر درصدد است با روش توصیفی-تحلیلی در ارزیابی داده‌ها، ابتدا مفهوم این واژگان را بر اساس آراء لغویان و مفسران احصاء نموده، سپس با تحلیل و واکاوی، معنایی جامع و دقیق از آن‌ها ارائه دهد. درنهایت بر اساس دستاورد حاصل شده، ترجمه‌های فارسی معاصر (مشخصاً انصاریان، فولادوند، مکارم، مشکینی، صفوی، رضائی، معزی، مصباح‌زاده، خرمشاهی، حدادعادل و یزدی) نیز ارزیابی شود. نتایج جستار حاضر حاکی از آن است که برای فهم معنای دقیق این واژگانِ راهبردی، توجه به قرینه سیاق و همراهی آن‌ها با دیگر واژگان، مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کند؛ امری که برخی از لغویان، مفسران و مترجمان نسبت بدان بی‌توجه بوده‌اند. درهرحال، مشکینی و صفوی در انتقال معانی درست این واژگان از باقی مترجمان مناسب‌تر عمل نموده‌اند.

مطالعه مربوط به نقش نیروهای درگیر در تحولات سیاسی از نگاه اجتماعی، چه در دوره های ثبات چه در دوره های تحول، از مدت ها پیش مورد توجه دانشمندان علوم سیاسی و جامعه شناسان بوده است؛ به طوری که جامعه شناسی سیاسی که یکی از حوزه های علوم سیاسی و اجتماعی است از مجموعه این مطالعات بشمار می رود.در جامعه ایران نیز که همواره به طور متناوب آبستن حوادث گوناگونی بوده نقش نیروهای درگیر در این تحولات و تحلیل و بررسی عملکرد آن ها ذهن اندیشمندان علوم اجتماعی را متوجه خود ساخته است؛ به گونه ای که انقلاب اسلامی به عنوان یکی از مهم ترین این تحولات، مورد بحث بسیاری از اندیشمندان داخلی و خارجی قرار گرفته است. در واقع انقلاب سال 1357 ایران به عنوان یکی از اعجاب انگیزترین حوادث نیمه دوم این قرن، از جمله تحولاتی است که موجبات تحیر و سردرگمی کارشناسان و صاحب نظران علوم سیاسی به ویژه جامعه شناسان را فراهم آورده (میلانی، 1381: 15) و چگونگی رخداد و بررسی نقش نیروهای درگیر در آن تبدیل به موضوعی برای کالبد شکافی جامعه شناسانه اندیشمندان علوم سیاسی و اجتماعی شده است.بررسی نقش نیروهایی که در این تحول بزرگ حضور داشتند نشان می دهد که همواره برای آفریدن انقلابی با این عظمت، طیف وسیعی از نیروهای سیاسی با گرایشات گوناگون سیاسی درگیر بودند که البته در این پژوهش قرار است نقش برتری یکی از این گروه ها که رهبری انقلاب را نیز بر عهده گرفت بررسی شود.

نسبت تخیل و سیاست کم‌تر مورد عنایت پژوهشگران حوزه فلسفه سیاسی بوده است. پژوهش حاضر بر آن است این نسبت را در چارچوب فلسفه سیاسی اسلامی-ایرانی و با تأکید خاص بر اندیشه‌های شهاب الدین سهروردی، بنیانگذار حکمت اشراق، به بحث بگذارد. برخلاف فلاسفه یونانی و غربی که بر عقلانیت و جایگاه آن در فلسفه تأکید داشتند، حکمای مسلمان، به ویژه در ایران، برای توضیح فلسفی نبوت و لوازم معنوی آن، عنایت ویژه‌ای به خیال مبذول داشتند. پژوهش حاضر با تأکید بر جایگاه ویژه خیال درپی توضیح لوازم و وجه سیاسی آن در حکمت اسلامی است. فارابی موسس فلسفه اسلامی برای نخستین بار با گسترش بخشیدن به فعالیت‌های قوه متخیله کوشید پیوندی میان خیال و فلسفه سیاسی برقرار سازد. پس از معلم ثانی این عنایت به خیال پی گرفته شد و با طرح «عالم خیال» به عنوان ساحت وجودی مستقل از عوالم محسوس و معقول گام بلندی در جهت تدوین مابعدالطبیعه خیال در تاریخ فلسفه برداشته شد. ابتکار شیخ اشراق در طرح عالم خیال به عنوان عالمی میانی نتایج مهمی در برداشت و بر تاریخ اندیشه ایرانی تأثیر انکارناپذیری برجای گذاشت. هدف مهم پژوهش حاضر بررسی معانی ضمنی سیاسی عالم خیال در حکمت اشراقی و تأثیرات آن بر تاریخ اندیشه سیاسی در ایران است. کارکرد مهم عالم خیال ایجاد پیوستگی و اتصال بین عالم محسوس و عوالم برتر است و از آنجا که آیین سیاسی اشراقی بر تدبیر و سامان الهی و معنوی امور سیاسی باور دارد، ایجاد پیوند میان این دو از اهمیت خاصی برخوردار است. پژوهش حاضر نسبت عالم خیال و آیین سیاسی اشراقی را در دو محور فلسفه سیاسی و اندیشه سیاسی ایرانشهری دنبال می‌کند. در بحث از فلسفه سیاسی اشراقی نشان خواهیم داد که این عالم چه جایگاهی در نظام سلسله مراتب انوار خواهد داشت و تدوین نظام سیاسی آرمانی براساس آن چگونه ممکن خواهد بود. به گمان ما این عالم نقش مهمی در شالوده‌ریزی نظام سیاسی آرمانی در حکمت اشراقی داشته است. در بحث از اندیشه سیاسی ایرانشهری نیز نقش این عالم را در تدوین نظریه‌ای برای تاریخ و هویت ایرانی و ارائه دریافتی عرفانی-اشراقی از اندیشه شاه آرمانی دارای فرّه ایزدی برجسته خواهیم کرد.