آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

فسیر من وحی القرآن اثر فقیه نو اندیش شیعی، سید محمد حسین فضل الله، یکی از تفاسیر عقل گرایی معاصر است. عقلانی بودن و تحلیلی بودن از مهم ترین وجوه این تفسیر است. فضل الله نقد های عالمانه ای بر بسیاری از روایات تفسیری وارد آورده است، به گونه ای که نقدها و ملاحظات وی در این موارد، گاه به شش مورد می رسد. او بر نقد متن حدیث و سنجش حدیث با قرآن و حاکم گردانیدن قرآن بر حدیث تأکید دارد. وی مانند علامه طباطبایی، روایت را در تفسیر قرآن، حجت نمی داند، هرچند این مبنای فضل الله، با برخی دیگر از مبانی او ناسازگار می نماید. تحذیر از اسرائیلیات و روایات ساختگی و ضعیف، در جای جای تفسیر او هویداست. آراء خلاف مشهور مفسر، درخور درنگ و درایت است. نواندیشی های مفسر می تواند راهی برای برون رفت از بسیاری از انسدادهای موجود جوامع اسلامی باشد.

بحث «عدل» از مباحث گسترده و پردامنه در فرهنگ اسلام و از ضروریات مذهب شیعه به شمار می رود. از دلایل مهم این امر، تأکید فراوان قرآن کریم بر معیار و میزان بودن «عدل» در ساحت های مختلف اعتقاد، اخلاق و عمل، در اقسام الهی و انسانی است. «عدل الهی» در زمرة صفات خداوند است که براساس آموزه های قرآنی، در دو نظام تکوین و تشریع تسرّی یافته است. یکی از مباحث بنیادین که در ارتباط با «عدل الهی» همواره مورد سؤال و سنجش قرار می گیرد، بحث از «فلسفة تفاوت ها» است از جمله تفاوت های جنسیتی که از انواع تفاوت های غیرقابل انکار موجود در نظام آفرینش موجودات است و در مورد انسان، دارای منشأ طبیعی و تکوینی، و آثاری اجتماعی و تشریعی است و به این دلیل، اهمیتی دو چندان یافته است. این پژوهش، مبتنی بر آموزه های قرآنی، به بررسی فلسفة این تفاوت ها در نظامات تکوین و تشریع، از منظر عدل الهی پرداخته است.

در رساله حاضر زنان راوی پیامبر، زندگی و احادیث آنان معرفی شده است و محدوده مطالعه آن براساس حروف الفبا از حرف ((ذال)) تا ((یاء)) می‌باشد. روش تحقیق چنین است که ابتدا بر اساس مطالعه کتب سیره، تاریخ و رجال نام زنان راوی حدیث نبوی استخراج گردیده، سپس به شرح حال و احادیث آنان پرداخته شده است . این رساله در دو فصل تدوین شده است . فصل اول شامل مقدمه و پیش درآمدی بر موضوع، تعریف مسئله، روش تحقیق، طرح فرضیات و مسائل مربوط به تالیف پایان‌نامه می‌باشد. در فصل دوم با عنوان روات از صحابیات ، در هر قسمت اسامی راویان به ترتیب حروف الفبا ذکر گردیده، سپس نام یا نامهای دیگر او، نام پدر و مادر، همسر، فرزندان و شرح حال راوی - در صورتی که در کتب مربوطه شرح حالی از وی وجود داشته باشد - پس از آن فضایل راوی و در ادامه نام کسانی که که از راوی مورد نظر روایت کرده‌اند، تعداد احادیثی که به او نسبت داده‌اند و بالاخره تاریخ وفات او ذکر شده است . در بخش پایانی از شرح حال هر راوی تحت عنوان احادیث ، احادیثی که از راوی رسیده ذکر شده است . در صورتی که راوی احادیث بسیاری داشته بنا به انتخاب نویسنده برخی از آنها بیان شده است . در صورتی که راویی احادیث بسیاری داشته بنا به انتخاب نویسنده برخی از آنها بیان شده است و اگر از راویی حدیثی نرسیده و تنها در کتب مختلف او را از راویان حدیث نبوی برشمرده‌اند، نامش در زمره روات از صحابیان آمده است .

در این رساله تلاشبر معرفی شخصیتو احادیثزنان راوی از پیامبر (ص) بوده است . در فصل اول این رساله، مقدمه‌ای پیرامون بحثمطرح و پساز آن فرضیاتی در بابشخصیتو افکار زنان راوی از پیامبر (ص) بیان شده، هدفنگارشاین رساله و روشتحقیق در ان مورد بحثقرار گرفته است . در فصل دوم که عنوان راویان مکنی از صحابیاتبه خود می‌گیرد، اسامی زنان دارای کنیه به ترتیبحروفالفبا، نامهای غیرمشهور، نام پدر و مادر، همسر، فرزندان، شرح حال راوی، ولادتو وفاتآنها تا آنجا که در منابع یافتشده مورد بررسی قرار گرفته استو همچنین نام افرادی که فرد مورد نظر راوی آنها بوده و نیز افرادی که از او روایتداشته‌اند، ذکر شده است . اختلافنظرهای شرح حال نگاران و همه احادیثی که توسط روای در منابع مورد بررسی یافتشده است ، ذکر گردیده و در آخریم بخش ، در صورتی که فضیلتی برای آن شخصیتوجود داشته، آمده است . در میان زنان راوی مذکور در این مجموعه، زنانی هستند که شرح حال نویسان آنها را راوی پیامبر (ص) ذکر می‌کنند لیکن روایتی از آنها در منابع احادیثیافتنشده است ، ضمنا نا راویانی را در ضمن احادیثیافتیم که در منابع ذکری از ایشان نیستو بدین سان تلاشی بر نمایاندن نقشزنان مسلمان راوی رسول‌الله (ص) نمودیم.

تربیت کودک یکی از مباحث مهم تربیتی است و دوران کودکی از نظر پی‌ریزی اساس زندگی اهمیت فوق العاده‌ای دارد. در قرآن و کلام پیشوایان معصوم، مسئولیت پدر و مادر نسبت به تربیت فرزند ، پیش از تولد آغاز می‌شود؛ وراثت، حالات روحی والدین در حین انعقاد نطفه و غذای پدر و مادر از جمله عوامل مؤثر بر تربیت فرزند در مرحله قبل از تولد است. بررسی رهنمودهای پیشوایان اسلام درباره حقوق نوزاد ، نشان می‌دهد که کودک ، در آغاز تولد نیز حقوقی بر والدین خود دارد که این حقوق عبارتند از: غسل دادن نوزاد، گفتن اذان و اقامه در گوش او، کام برداشتن، پوشش نوزاد، نام نیک گذاشتن، عقیقه، ختنه، تراشیدن سر نوزاد و صدقه دادن برای او. عمل به این آداب توسط والدین، زمینه‌های مساعد تربیت را در فرزند به وجود می‌آورد.در دو سال آغازین زندگی کودک هم ، بهترین غذا برای وی ، شیرمادر است وهیچ چیز برای کودک ، جای شیرمادر را نمی‌گیرد، بنابراین کودک حق دارد که در صورت امکان ، از شیرمادر استفاده کند. و بنا به فرموده پیامبر عزیز اسلام که می‌فرمایند: « کودک تا هفت سال حاکم است و در هفت سال دوم ، مطیع و فرمانبردار و در هفت سال سوم، وزیر و مسئول است.» می‌توان گفت از جمله نیازهای اساسی و مهم کودک در هفت سال اول زندگی(دوران سیادت)، نیاز به محبت، بازی، آزادی وتکریم و احتراماست. در هفت سال دوم (دوران اطاعت ) نیز نظارت و مراقبت بر رفتار فرزند، عدالت و مساوات بین فرزندان، راستی و صداقت با آنان ،تشویق به موقع، پرهیز از تنبیه بدنی و اهتمام به آموزش علمی ، دینی و تربیت جنسی فرزندانتوسط والدین از عوامل مؤثر و زمینه ساز بر تربیت نیکوی فرزنداندر دوران کودکی است.

تفسیر "الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور" سیوطی از جامع ترین تفاسیر اثری اهل تسنن در قرن دهم هجری قمری است. سیوطی در این تفسیر روایات فراوانی از رسول خدا (ص)، صحابه، تابعین و تابعین تابعین نقل کرده است، که در این میان شماری از روایات تفسیری، به امیرالمومنین (ع)، حسنین (ع)، امام سجاد (ع)و صادقین (ع)اسناد داده شده است.سیوطی تنها به نقل روایات اکتفا کرده و ذیل روایات، هیچ گونه نظری از خود، ارائه ننموده است. گرچه مفسر در برخی موارد، روایات مربوط به اهل بیت علیهم السلام را ذیل آیات مربوطه ذکر کرده است، اما متاسفانه روایات جعلی و اسرائیلیات را نیز به ائمه معصومین علیهم السلام نسبت داده است. از اینرو در این تحقیق، روایات تفسیری منقول از ائمه معصومین علیهم السلام در تفسیر الدرالمنثور شناسایی شده، ضمن مقایسه تطبیقی این روایات با منابع حدیثی و تفسیری شیعه و سنی کوشش شده تا روایات جعلی و قابل نقد با استفاده از منابع شیعی در بوته نقد قرار گیرد و بدین طریق، دیدگاه اعتقادی سیوطی نیز تا حدی مشخص گردد. کل روایات منقول از ائمه معصومین علیهم السلام در تفسیر الدراالمنثور 650 روایت است،که 529 روایت از علی بن ابی طالب (ع)، 19 روایت از حسن بن علی (ع)، 7 روایت از حسین بن علی (ع)، 18 روایت از علی بن الحسین (ع)، 40 روایت از محمدبن علی (ع) و 37روایت از جعفربن محمد (ع) نقل شده است.

چکیده:در میراث تفسیریِ اهل‌بیت: روایاتی وجود دارد که به نظر می‌رسد ظاهر آیه آن را برنمی‌تابد. این روایات محور برخی بحث‌ و نقدها و محل طرح برخی شبهه‌ها بوده است. «نبودِ ارتباط میان ظاهر آیه و محتوای روایت» و «فقدان هرگونه ضابطه در روایت» مهمترین نقدی است که درباره روایات تأویلی اهل‌بیت: طرح شده است. بررسی و تحلیل روایات تأویلی اهل‌بیت: به منظور نشان دادن ارتباط میان ظاهر آیه و محتوای روایت، و نشان دادن ضوابطی که در روایات موجود است، می‌تواند پاسخی به این نقدها باشد. تفسیر نورالثقلین که علامه حویزی (م1112) آن را تدوین نمود، از تفاسیر مهم روایی امامیه است که اهتمام به روایات تأویلی اهل‌بیت: در آن مشهود است. حدود یک‌دهم از روایات نورالثقلین تأویلی محسوب می‌شود. از تصریحات موجود در متن این روایات برمی-آید: تمایز تفسیر و تأویل؛ تمایز ظاهر و باطن در تفسیر؛ تمایز تأویل بر تنزیل و تأویل بر غیر تنزیل. سپس در روایاتی که بر تفسیر باطن یا تأویل بر غیر تنزیل صراحت دارد این فرایندها شناسایی می-شود: بیان مصادیق انحصاری؛ بیان مصادیق غیر انحصاری؛ حمل بر معنای مرجوح؛ نمادانگاری؛ تبیین زمان دقیق تحقق کامل مفاد آیه؛ بیان معانی متفاوت با ظاهر. این فرآیندها بُعد ارتباطی ظاهر آیه و محتوای روایت تأویلی را بیان می‌نماید. از حیث ضابطه‌مندی، در روایات تأویلی اهل‌بیت: در نورالثقلین این ضوابط مشهود است: سازگاری با آموزه‌های قرآن، نه لزوماً تطبیق با ظواهر الفاظ آیات؛ سازگاری با عقل؛ دور کردن عقول از فهم نادرست در امور فراعقلی؛ سازگاری با قول عرب؛ عدم التزام به فهم رایج. این رساله در پی دستیابی به نتایج مورد نظر با بررسی روایات تأویلی اهل‌بیت: و شناسایی و تبیین موارد فوق بخشی از شبهات مرتبط با این موضوع را نقد می‌کند. عمده شبهات طرح شده درباره روایات تأویلی اهل‌بیت: عبارتند از: قول به تعدد بطون؛ قول به اینکه قرآن درباره آنان (امامان؛ شیعیان) و دوستان و دشمنانشان نازل شده است؛ تکفیر صحابه بخاطر انکار وصایت علی7 و غیرمعتبر دانستن اقوال آنها؛ انحصار اخذ اقوال پیامبر6 به طریق علی7 و محدود ماندن روایات نزد شیعه و در نتیجه روی‌آوردن به تأویل برای جبران خلأ ناشی از اعراض از قول صحابی؛ اقدام به جعل؛ تمسک به جری و تطبیق؛ فقدان هرگونه ضابطه؛ مخالفت با شرع؛ مخالفت تمام با ظاهر؛ خروج از مدلولات لفظ؛ مشابهت کامل به باطنیه و اباحی‌گری؛ اجتهادی نبودن، انسداد باب مناقشه و تعدیل و تعطیلی الزامی عقل در قبال روایات تأویلی.

در پایان نامه حاضر طی سیزده فصل با این عناوین غیبت با تکیه بر آیات و روایات بررسی شده است: اهمیت زبان، آفات و گناهان مربوط به آن؛ معنا و مفهوم غیبت؛ حرمت غیبت و کبیره بودن آن؛ غیبت در قرآن؛ استماع غیبت؛ سبب ها و ریشه های غیبت؛ راه های پیشگیری و درمان غیبت؛ آثار و عواقب غیبت؛ غیبت نکردن و فضیلت و پاداش آن در روایات؛ کفاره غیبت و توبه آن؛ استثناهای غیبت؛ روایات و حکایاتی درباره غیبت؛ توبه از غیبت.در پایان نامه حاضر طی سیزده فصل با این عناوین غیبت با تکیه بر آیات و روایات بررسی شده است: اهمیت زبان، آفات و گناهان مربوط به آن؛ معنا و مفهوم غیبت؛ حرمت غیبت و کبیره بودن آن؛ غیبت در قرآن؛ استماع غیبت؛ سبب ها و ریشه های غیبت؛ راه های پیشگیری و درمان غیبت؛ آثار و عواقب غیبت؛ غیبت نکردن و فضیلت و پاداش آن در روایات؛ کفاره غیبت و توبه آن؛ استثناهای غیبت؛ روایات و حکایاتی درباره غیبت؛ توبه از غیبت.

در این پایان نامه موضوعات ذیل مورد بحث قرارگرفته اند: تعریف لغوی و اصطلاحی شفاعت، شفاعت تکوینی و تشریعی، بررسی تعارض آیات نافی و مثبت شفاعت، شرایط شفاعت و معرفی شفاعت کنندگان نظیرقرآن، پیامبر (ص)، ائمه (ع)، انبیاء، ملائکه، علماءشهداء و مومنان؛ کسانی که مورد شفاعت قرار نمی گیرند،شفاعت در دنیا، برزخ و قیامت، آثار تربیتی شفاعت،شفاعت از دیدگاه سایر ملل و ادیان و مذاهب،درخواست شفاعت از چه کسی و در چه زمانی جایزاست؟ نظر وهابیها در مورد عموم مسلمانان، رد گفتار ابن تیمیه و وهابیها، و درخواست شفاعت در احادیث وسیره صحابه.