آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش با هدف ساخت مقیاس سنجش امید اسلامی تدوین یافته است. در مطالعة منابع اسلامی از روش توصیفی و در ارزیابی روایی مقیاس، از روش پیمایشی با نمونه ای 430 نفری از طلاب و دانشجویان شهر قم به کار رفته است. برای تعیین روایی ساختار، از نظرات 8 تن از کارشناسان دین در طیف لیکرت چهار درجه ای بهره گرفته شده است. میانگین نمرات همه کارشناسان بالاتر از 5/3، و ضریب تطابق کندال 243/0 با سطح معناداری 018/0 می باشد. در بررسی روایی محتوا ، نظرات 7 تن از کارشناسان روان شناسی با ضریب تطابق کندال 181/0 با سطح معناداری 146/0 می باشد. نتیجه بررسی روایی سازه به شیوه تحلیل عاملی با ارزش ویژه بیش از 1، استخراج 7 بار عاملی بالاتر از 3/0 بوده که در مجموع 719/53 درصد واریانس کل مقیاس را برآورد می کند. همبستگی بین عوامل و کل مقیاس در سطح 01/0 معنادار می باشد. عوامل استخراج شده در سطح نظری عبارتند از: هدف، تکیه گاه، اسباب و تلاش و در مرحله نهایی (پس از تحلیل عاملی) عبارتند از: هدف، تکیه گاه امید، اسباب امید، تلاش، موانع امید، رابطه فرد و تکیه گاه و راه حل های امید. روایی ملاکی با محاسبه ضریب همبستگی مقیاس امید اسلامی و مقیاس امید اشنایدر530/0 بوده و در سطح 01/0 معنادار است. در بررسی اعتبار مقیاس، ضریب آلفای کرنباخ در دو مرحله آزمایشی و نهایی به ترتیب 883/0 و 894/0 می باشد و همبستگی بین دو نیمه مقیاس برابر با 828/0 می باشد.

پژوهش کنونی با هدف بررسی مفهوم رفق از دیدگاه لغت‌شناسان، اندیشمندان و منابع اسلامی انجام شده است. روش پژوهش ترکیبی از فقه اللغوی، همراه فقه القرآنی و فقه الحدیثی است؛ درباره یافته‌ها می‌توان گفت که لغت‌دانان رفق را نرمی و لطافت در امور می‌دانند که سبب تسهیل و آسا‌ن‌گیری می‌گردد و حسن انجام عمل را در پی دارد. تعریف کارشناسان محورهای حالت روانی(مانند لین)، موضوع رفق (همه اقوال و افعال) و نتیجه رفق ( مانند تأنی) شامل می‌شود. در تعریف اسلامی رفق به محورهای «لین و نرم‌خویی» به عنوان ویژگی‌روانی، «تسهیل و آسان‌گیری» و «رسیدن به مطلوب» به عنوان کارکرد و «امور اجتماعی و فردی» به عنوان موضوع و نیز «کرامت نفس» و «صلاح و مصلحت» پرداخته شد. نتیجه آن که رفق ترکیبی از کرامت، انعطاف پذیری و آسان‌گیری در امور است. سایر تعبیرها در لغت، اصطلاح و متون دینی زیر مجموعه این سه هستند. لذا به علاقمندان این حوزه توصیه می‌گردد تا از این تعریف برای فعالیت-های پژوهشی، آموزشی و درمانی بهره گیرند.

از آسیب‌ها و چالش‌های مهمی که از بدو اسلام مطرح بوده ضعف در دینداری و دین‌گریزی است. امروزه این مسئله جدی‌تر شده است و با مدرن شدن جامعه خطراتی که دین را تهدید می‌کند هم مدرن شده‌اند و انسان‌های امروزی بیشتر در معرض از دست دادن دین خود هستند. پژوهش حاضر در صدد یافتن پاسخ به این مسئله است که چگونه دین و ایمان خود را در شرایط کنونی حفظ کنیم؟ کدام ویژگی را باید در خود بوجود آوریم و یا تقویت کنیم که دین مان مورد تهدید واقع نشود؟ در آموزه های حدیثی ما روایاتی مربوط به ویژگی های مؤمن و صفاتش وجود دارد. یکی از این صفات که از جمله عوامل حفظ دین نیز معرفی شده، صلابت است. این مقاله با شیوه ای توصیفی- تحلیلی به بررسی و تفسیر حدیث زیبای «اَلمُومِنُ اَصلَبُ مِنَ الجَبَل، اَلجَبَلُ یُستَقَلُّ مِنهُ وَ المُومِنُ لا یُستَقَلُّ مِن دینه شَیءٌ» می‌پردازد. با تحلیلی فقه الحدیثی پیرامون این حدیث مشخص شد صلابت است که نقشی تعیین کننده در حفظ دین دارد.

هدف: هدف پژوهش حاضر مطالعه امکان‌پذیری روان‌درمانی مثبت‌گرای مبتنی بر خیرباوری بر افزایش عاطفه مثبت و کاهش عاطفه منفی افراد دارای علایم و نشانه‌های افسردگی بود. روش کار: برای انجام‌دادن این پژوهش از طرح تک‌آزمودنی خط پایه چندگانه با دوره پیگیری استفاده شد. ابتدا از بین افراد دارای علایم و نشانه‌های افسردگی که به مرکز مشاوره‌ای در تهران مراجعه کرده بودند، ۳ نفر به شیوه نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. برای هر کدام از شرکت‌کنندگان به صورت تصادفی بین ۳ تا ۷ هفته جلسه خط پایه در نظر گرفته شد. ارزیابی‌ها با استفاده از مقیاس افسردگی هامیلتون-۱۷، مقیاس عاطفه مثبت و منفی، و مقیاس جهت‌گیری شادکامی در مرحله خط پایه، جلسات مداخله و چهار ماه بعد از پایان درمان (پیگیری) انجام گرفت. مداخله به صورت انفرادی بر اساس روان‌درمانی مثبت‌گرای مبتنی بر خیرباوری در ۸ جلسه از سوی پژوهشگر انجام گرفت. یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد هر سه مراجع با شروع مداخله روند کاهشی را در تراز نمرات افسردگی هامیلتون (۷۴ درصد) و عاطفه منفی (۳۲ درصد) و روند افزایشی را در تراز نمرات عاطفه مثبت (۴۱ درصد)، احساس لذّت (۷۲ درصد)، مجذوب‌شدن (۷۰ درصد) و احساس معنا (۱۲۸ درصد) نشان دادند. بخش عمده‌ای از این نتایج در پایان دوره پیگیری نیز حفظ شد. نتیجه: به نظر می‌رسد روان‌درمانی مثبت‌گرای مبتنی بر خیرباوری، نوعی مداخله کوتاه‌مدّت مؤثر برای کاهش علایم افسردگی و عواطف منفی و افزایش عواطف مثبت است.

هدف پژوهش، بررسی ماهیت رضامندی و پایه نظری آن بر اساس منابع اسلامی است. نوع پژوهش، کتاب‌خانه‌ای و روش آن تحلیل محتوا با استفاده از مدل فهم روان‌شناختی متون دینی است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد رضامندی، نوعی ارزیابی مثبت از کل زندگی است و به عنوان حسی درونی، ترکیبی از «مطابقت»، «پذیرش» و «خرسندی» است. پایه نظری رضایت‌مندی، بر اساس منابع دینی، مبتنی بر «خیر» است؛ یعنی اگر زندگی خیر ارزیابی شود، موجب رضامندی می‌شود. بر اساس این دو یافته، تحقق رضامندی بسته به این عوامل است: ۱. توان انطباق با واقعیت‌های هستی و تنظیم انتظارات و آرزوها؛ ۲. خیرشناسی که لازمه و مقدمه مؤلفه خیر در رضامندی است؛ ۳. خیرآوری و ساخت زندگی خوب؛ ۴. خیریابی و کشف نکات مثبت زندگی؛ ۵. خیرباوری و اعتقاد به خیر‌بودن تقدیرهای خدا؛ ۶. خیرگرایی در ارزیابی زندگی که منجر به تمییز خیر از شر و کشف خیرهای زندگی می‌شود؛ ۷. اقبال به زندگی و پذیرش وضعیت خود؛ ۸. احساس سرور و شادی از داشته‌ها و وضعیت موجود. نتیجه پژوهش چنین است: برای ایجاد رضایت‌مندی در افراد و جامعه و افزایش آن باید: ۱. انتظارات را تنظیم، و شناخت‌ها و ارزیابی‌های فرد را اصلاح کنیم تا انتظارات واقعی شوند و خیرهای موجود در زندگی را درک کنیم؛ ۲. تلاش برای ساخت زندگی خوب را تقویت کنیم؛ ۳. حالت پذیرش و سرور را در فرد به وجود آوریم.

پژوهش حاضر به منظور عرضه الگوی صبر مبتنی بر آموزه‌های اسلامی و تعیین کارآمدی آن بر به‌باشی روان‌شناختی انجام شد. فرض این پژوهش آن است که آموزش صبر، سبب افزایش به‌باشی روان‌شناختی می‌شود. در این پژوهش مبتنی بر مؤلفه‌ها و روش‌های افزایش صبر که بر اساس الگوی شادکامی پسندیده (1395) به دست آمد، برنامه‌ای نه‌جلسه‌ای تدوین شد. طرح این تحقیق به‌ صورت نیمه‌آزمایشی و از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون و گروه کنترل بود. برای این منظور 26 نفر از زنان خانه‌دار در یکی از سرای محله‌های منطقه ۲۲ استان تهران از طریق پرسش‌نامه به‌باشی روان‌شناختی انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه ۱۳ نفری آزمایش و کنترل قرار گرفتند. بعد از انجام پیش‌آزمون از هر دو گروه، گروه آزمایشی، ۹ جلسه در کلاس آموزش صبر شرکت کردند و در این مدت گروه کنترل در معرض هیچ آموزشی قرار نگرفت. مقایسه هر دو گروه با استفاده از مدل آماری تحلیل کوواریانس انجام گرفت. تحلیل و مقایسه نتایج پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل نشان داد به‌باشی روان‌شناختی در گروه آزمایش ارتقا یافته است، در حالی که در نتایج پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه کنترل افزایشی دیده نشد. افزایش به‌باشی روان‌شناختی پس از گذشت 45 روز نیز ماندگار بود. از این‌رو، مداخله و برنامه آموزشی صبر با تأکید بر آموزه‌های اسلامی در به‌باشی روان‌شناختی زنان مؤثر است. نتیجه اینکه می‌توان با آموزش صبر مبتنی بر آموزه‌های اسلامی، به‌باشی زنان خانه‌دار را افزایش داد.