آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

سعادت و سلامت انسان ازجمله مسائل مهمي است که در قرآن کريم به آن پرداخته شده است؛ و از سويي ديگر در جامعۀ کنوني با توجه به وجود آسيب‌ها و تهديدهاي مختلف، سعادت و سلامت انسان معاصر بيشتر مورد توجه قرار مي‌گيرد. لذا حرام‌خواري و آثار آن ازجمله مواردي است که سعادت و سلامت انسان، بخصوص انسان کنوني را تحت ‌تأثیر قرار مي‌دهد. مقالۀ حاضر به‌ بررسي مفهوم حرام‌خواري از ديدگاه قرآن پرداخته و پيامدهاي حرام‌خواري از حيث تکويني و تشريعي آن را با تکيه ‌بر آيات الهي بيان مي‌کند. در اين اثر با روش اسنادي با مراجعه به آيات قرآن کريم و تفاسير در ذيل آيات با رويکردي توصيفي ـ تحليلي حرام‌خواري و پيامدهاي حرام‌خواري تبيين شده است. حرام‌خواري دو گونه است: نخست آنکه خوردن و تصرف در چيزهايي که خوردن آنها حرام ذاتي است؛ مانند حيوانات حرام‌گوشت، مردار و خون. موارد ديگر تصرف و خوردن چيزهايي که به‌صورت في‌نفسه حرمت ذاتي ندارد؛ اما چون با حرام‌خوار ارتباط صحيح و مشروعي ندارد و شارع همۀ راه‌هاي تصرف آن را حلال نمي‌داند و بعضي راه‌هاي کسب و اکل آن را حرام مي‌داند؛ لذا تصرف و خوردن آن حرام عرضي است، مانند ربا، رشوه و کم‌فروشي. نتايج به‌دست‌آمده از تحقيق نشان مي‌دهد که حرام‌خواري فرد را در حيث تشريعي با چالش‌هاي چون خروج از فطرت ديني و الهي، تبعيت از اَعمال و اهداف شيطان و تکذيب و عدم ايمان به‌روز جزا و از حيث تکويني با چالش‌هايي چون ضرر به بدن و افساد آن، زايل‌شدن عقل، قساوت قلب، ابتلا به انواع بلاها، مرگ ناگهاني و انقطاع نسل مواجه مي‌سازد.

اطلاق و نسبیت اخلاقی با این پرسش آغاز می‌شود: آیا احکام اخلاقى با تغییرِ شرایط، زمان، مکان، افراد و جـوامـع، تغییر می‌کند و یا همواره، ثابت‌اند و بی‌هیچ تقیید و تخصیصی، شامل همه افراد، در همه زمان‌ها و مکان‌ها می‌شوند؟ برخی مکاتب، اخلاق را امری نسبی دانسته که قوانین آن با تغییر شرایط، زمان، مکان، افراد و جوامع، دگرگون خواهد شد؛ در حالی‌که شماری از مکتب‌ها، قوانین اخلاقی را اموری ثابت، جاودانه‌ و ناوابسته به زمان، مکان، شرایط و افراد می‌دانند. پژوهش پیش‌رو کاوشی در باب اطلاق و نسبیت اخلاقی در گستره وحی ‌قرآنی است و به روش کتابخانه‌ای- اِسنادی و تحلیل محتوایی، توصیفی و استنباطی انجام شده است. نتایج نشان می‌د‌هد براساس داده‌های قرآنی نظام اخلاقی اسلام، بر قوانین و احکامی ثابت و مطلق استوار است و دلایل و شواهد قرآنی پرشمار از اطلاق اصول اخلاقی حمایت می‌کند و نسبیت اخلاقی را مبانی و نتایج نسبیت اخلاقی را بر نمی‌تابد و آن را مردود می‌داند.

نگاه فقه القرآنی به آیات قرآن کریم و تفسیر آیات الاحکام، نوعی استخراج و استنباط احکام شرعی از آیاتی است که به یک یا چند موضوع فقهی اشاره دارند. فقها و مفسران شیعه و سنی از دیرباز به موضوع آیات الاحکام توجهی ویژه داشته، و آثار متعددی را در معرفی و تفسیر آنها نگارش کرده‌اند. تفسیر آیات الاحکام؛ همانند علم تفسیر، دارای روش و مبانی تفسیری است. در اغلب این نوع تفاسیر، روش تفسیری آیات الاحکام، «اجتهادی» است و مفسر، با تلاش علمی خود و نیز با تکیه بر معیار عقل و همچنین با شناخت و رعایت مؤلفه‌ها و قواعد تفسیری و فقهی به تفسیر آیات الاحکام می‌پردازد. از جمله تفاسیر فقهی کتاب زبدة البیان مقدس اردبیلی و کتاب تفسیر الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن صادقی تهرانی می‌باشد. با توجه به برجستگیهای هر یک از دو تفسیر و سبک و روش مؤلفان آنها، در این پژوهش سعی می‌شود که دیدگاه این دو تفسیر در آیات الاحکام مربوط به صلاة، صوم و حج مورد بررسی قرار گیرد سپس نقاط افتراق و اشتراک این دو تفسیر مشخص و با آراء فقهی و تفسیری برخی دیگر از عالمان و مفسران شیعه و اهل سنت ارزیابی و مقایسه می‌شود.