آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

قرآن کریم وحی الهی و سند حقانیت دین اسلام است. از دیر­باز تحریف یا عدم تحریف آن مورد­توجه بوده ­است. منظور از تحریف قرآن و پذیرش آن، تحریف معنوی قرآن نیست، چرا­که برداشت­ های مختلف از یک اصلِ ثابت خللی در آن اصل ایجاد نمی­ کند؛ اگرچه این مسئله در قرآن رخ داده ­است. آیت‌الله معرفت صریحاً این نوع تحریف را تفسیر به ­رأی و مردود می­ داند، ابن‌الخطیب نیز با توجه به معنایی که برای حفظ قرآن قائل است، آن را رد می­کند. تحریف لفظی دو قسم است: تحریف به زیادت و تحریف به کاستی. تحریف به زیادت به­ معنای افزودن چیزی بر قرآن در­میان مسلمانان هیچ قائلی ندارد و اما تحریف به کاستی، یعنی کاستن از آیات قرآن، قائلانی دارد. مقاله حاضر شبهه تحریف قرآن را از نظر ابن­الخطیب مؤلف الفرقان و آیت­ الله معرفت در کتاب صیانه القرآن من التحریف بررسی و مقایسه کرده ­است. ابن­الخطیب به تحریف­ پذیری قرآن، به­ معنای موردنظر معرفت، تصریح نکرده­ است؛ اما چه­ بسا از برخی نظرات او چنین شبه ه­ای برداشت شود؛ مانند معنایی که او برای حفظِ قرآن مطرح می­کند و نیز این­که تبدیل کلمه به کلمه ­ای مترادف را برای سهولت قاری جایز می­ شمرد.

یکی از نکات برجسته قرآنی تاکیدی است که بر جنبه های قابل رویت حقیقت می نهد و در موارد فراوانی تاکید قرآن بر تفکر و تعقلی است که بر پایه برخورد حسی بنا شده است. امثال قرآن کریم مطالب معقول را به صورت محسوس در می آورند تا به کمک حس، آنها را به ذهن نزدیکتر سازند و با بیان امثال درسرشت و طبیعت دیگران اثری به جا گذارند. بى گمان، قرآن براى گروه خاصّى نازل نشده است و مخاطبش عموم مردم هستند، بنابراین باید مراد خود را در هر زمینه ای به نحوى عرضه دارد که همه انسانها تا روز قیامت آن را درک کنند و بهترین زبانى که مى تواند معارف عقلى و مفاهیم معنوى را براى توده مردم تبیین کند، زبان تمثیل است. خداوند به صورت اصلی کلّی و فراگیر در چهار آیه از قرآن کریم می فرماید: وَ لَقَدْ صَرَّفْنا (ضَرَبْنا) لِلنَّاسِ فی هذَا الْقُرْآنِ مِنْ کُلِّ مَثَل و با نظر به متفاوت بودن ساختمان فکری افراد، امثال را به صورت های مختلف بیان کرده است و از تعابیری چون «صَرف مَثَل» و یا «ضَرب مَثَل» برای بیان امثال قرآن استفاده کرده است؛ ضمناً با تعبیر «مِنْ کُلِّ مَثَلٍ» خاطر نشان می سازد که در هر زمینه ای به ذکر مثل پرداخته است. همچنین می فرماید هدف از ارائه این مثالها گذر از آن و رسیدن به عمق مطلب است و البته این راهی است که علما طی می کنند و نهایت بهره را از امثال قرآن می برند.

برابری زن و مرد در دستیابی به ارزشهای اخلاقی و کمالات انسانی از اصول نگرشی اسلاماست .بنابراین اسلام ضمن حمایت از جایگاه و شخصیت انسانی زنمیان زن و مرد در دستیابی به درجات والای انسانی تفاوتی قائل نشده است . در همین راستا خداوند در قرآن کریم بالاترین ستایش ها را از حضرت مریم(س) به عمل آوردهو با ذکر اوصافی همچون : محدثه ، صدیقه ،مطهره ،قانته به ابعاد والای انسانی و برگزیدگی او اشاراتی داشته است.صاحب نظراندر مورد مقام اصطفای حضرت مریم(س) نظرات مختلفی ارائه داده اند . برخی ، چگونگی بار دار شدن مریم و ارتباط این رویداد را با نفخ روح الهی ، دلیل اصلی برتری آن حضرت می دانند . برخیدیگر معتقدند که اصطفای ایشان به جهت مقام نبوت بوده است .با ارائه چنین دیدگاه هایی می توان گفت موضوع نبوت زنان با سه رویکرد روبرو بوده است :1- زنان در دستیابی به مقام نبوت قابلیت ندارندو نبوت مختص مردان است .2-زنان می توانند به مقام نبوت دست یابند و مریم چنین بود .3- برخی دیگر هیچ گونه نظری ارائه نداده اند .در این پژوهش با بررسی ادله ی این صاحب نظران چنین برداشت می شود که زنان می توانند نبی باشند ؛ اما از آن جا که رسالت امری است اجرایی و مردمباید رهبر را تلقی به قبول کنند ؛ بنابراین حکمت باری تعالی اقتضا ء می کند که رسالت در اختیار مردان باشد ؛ اما این دلیل بر نقص معنوی زن نیستو خدشه ای به مقامایشان وارد نمی کند . در بخش پایانی با بررسی ابعاد نقش مادرانه ی مریم در پرورش عیسی (ع) چنین به نظرمی رسد که مقام و منزلت آن حضرت ، صرفاً به دلیل " مادر عیسیبودن" او نیست ، بلکه وی از آن جهت که بر گزیده ی خداوند و دارای صفت اصطفاء بوده ، مادر عیسی روح الله شده است . بنابراین مقام اصطفاء و بر گزیدگی آن حضرت ، بر مقام مادر عیسی بودن او ، برتری دارد .

مفسران در طول تاریخ تفسیر با روش های گوناگون به تفسیر قرآن پرداخته و هر یک به مراد خداوند نزدیک و گاه از آن دور شده اند، از این رو شناخت روش هایی که مفسر را به کشف مراد حقیقی خداوند نزدیک می سازد دارای اهمیت است. شیخ "ابوالمحاسن حسین بن حسن جرجانی"فاضل، عالم، متکلم، محدث و مفسّر معروف از مشاهیر علمای امامیّه در قرن هشتم یا نهم و صاحب تفسیر "جلاء الاذهان و جلاء الاحزان فی تفسیر القرآن" می‌‌باشد که به زبان فارسی نگاشته شده است. مهم ترین مبانی که ابوالمحاسن در تفسیر خود لحاظ نموده است عبارتند از: تفاوت تأویل و تفسیر، محکم و متشابه، نسخ، اعتقاد به جزئیت بسم الله الرحمن الرحیم، ارتباط آیات و وحدت تألیفی سوره ها. از مهم ترین مشخصه های این تفسیر، ضمن ترتیبی بودن، ادبی و مختصر بودن آن است؛ تفسیر ضمن آنکه دارای فصاحت و بلاغت است عاری از اطناب مملّ و ایجاز مخلّ است. بهره گیری از اخبار ائمه(ع) و روایات امامیه در تفسیر آیات؛ اشاره به برخی شواهد تاریخی؛ ذکر پاره ای از قراءات در آیات؛ استشهاد به اشعار عربی و فارسی و استفاده از مباحث کلامی استنادهای تفسیری وی را تشکیل می دهد. از آنجا که این تفسیر را در شمار تفاسیر کلامی و ادبی شمرده اند یکی از مهم ترین مباحث کلامی شیعه یعنی مبحث امامت و ولایت حضرت امیرالمومنین و اولاد معصومین ایشان(ع) جایگاه والایی در آن دارد، نویسنده از هر فرصتی برای اثبات شوون ائمه و ولایت ایشان استفاده می کند. از جمله کاستی های جرجانی استفاده ی وی از اسرائیلیات و ذکر فراوان و تفصیل داستان های تاریخی است.کلید واژه: ابوالمحاسن جرجانی، جلاء الاذهان و جلاء الاحزان، سید گازر، سبک واعظانه، مبانی تفسیری، استنادات تفسیری

تفسیر کشاف تالیف مفسر عالی قدر زمخشری حاوی نکات و تفسیر آیات است که در میان تفاسیر جایگاه ویژه ای دارد . در این نوشتار ما در صدد نقد و معرفی این تفسیر ارزشمند نیستیم و تنها از زاویه نگاه مفسر به اهل بیت (ع) به آن نظر می افکنیم. آیات بسیاری در قرآن کریم (حدود 85 آیه) نکاتی را درباره فضایل اهل بیت (ع) بیان داشته اند که برخی از مفسران اهل سنت به تعدادی از آنها توجه کرده اند و با توجه به بیانات رسول اکرم(ص) به تبیین و تفسیر آنها پرداخته اند. مولف بزرگوار تفسیر کشاف تنها در 12 مورد به صراحت درباره فضایل اهل بیت (ع) سخن گفته است و یا سبب نزول آیات را اهل بیت دانسته است.