آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

حکومت‌ها برای مدیریت مسائل عمومی فرارو، دستگاهی با عنوان «خط‌مشی‌گذاری عمومی» طراحی کرده‌اند که برای طراحی خط‌مشی‌های عمومی از شیوه‌ها و فنون بسیاری بهره می‌گیرد. استفاده از تجربه‌های خط‌مشی‌ای حکومت‌های پیشین داخلی و همچنین سایر کشورها از جمله روش‌های متداول چنین رویکردی است. اما پژوهشگران عرصه خط‌مشی عمومی، به ندرت «تاریخ» را به منزله ابزاری برای کمک به حل مسائل عمومی مد نظر قرار داده‌اند. این مقاله با تمرکز بر نقش تجربه در مدیریت و همین طور در خط‌مشی‌گذاری عمومی، مبانی و چارچوب اجرایی روش‌شناسی تاریخی در خط‌مشی‌گذاری عمومی را تحلیل و تبیین می­کند و تاریخ را به منزله «تجربه تاریخی» در مقام ابزار تحلیل مسائل عمومی واکاوی می‌کند. موضوع «تعمیم‌پذیری» نتایج تحقیق تاریخی برای پژوهش‌های علوم اجتماعی نیز از دو دیدگاه مورخان و دانشمندان علوم اجتماعی تحلیل و مدلی ترکیبی برای چگونگی تعمیم نتایج این‌گونه پژوهش‌ها ارائه می‌‌شود. در نهایت، به عنوان نمونه، این روش بر روی یک مورد تاریخی (بررسی الگوی تحول دانش در حوزه تمدن اسلامی؛ نهضت ترجمه) اجرا می‌‌شود

علم پیچیدگی علم مطالعه ظاا هها پیچیهد سته ف م هم ب ینیهیت رم ارهها ظاا هها پیچیهد ست اهاعی مسل ز طرسحی معادلات غیر خطی ست ک پارسدیمها کنوظی حاکم بر علو ست اهاعی دهدرت ر رس ظدسرظهدف سیت ظاا ها دسرس خوسصی هس ند ک ربش شناتیها تار ظاییوسظند ظ ا رس مورد مطالع درسر دهندف خه مشی عاومی ب عنوسر یک ظاا پیچید رس مییوسر سز ظگا علم پیچیدگی مورد مطالع درسر دسدف در سیت مقاله ظویسند یلاش دسرد با یحلیل ظاا ها پیچید ، ضربرت شکل گیهر علهم پیچیهدگی رس یوتیه ، بی گیهها ظاا ها پیچید رس بسکاب ب دلال ها ضانی سیت علم برس خ مشی گذسر عاومی رس یحلیل کندف

دنیای هزارتوی ذهن آدمی با معجون نظریه و نظریه‌پردازی عجین شده است. این ویژگی، قدرت خلاقیت و آفرینندگی را ‐ به مدد کلمات، نشانه‌ها و سمبل‌ها ‐ به آدمی ارزانی داشته است. این توانایی گاهی انسان را در یافتن راه‌حل مشکلات یاری رسانده و گاهی هم فارغ از دغدغه‌های زندگی بوده و بیشتر به شکل هنر نمایان شده است. مظهر و جلوه این توانایی که گاه مفید و گاه غیر مفید بوده، واژة نظریة خوب را در ادیبات علم، پیشِ روی اندیشمندان و سیاستگذاران و مدیران قرار داده است. در این نوشتار تلاش شده تا بر چیستی یک نظریة خوب توضیحی فراهم آید و فرآیند نظریه‌پردازی به عنوان یکی از جدی‌ترین فعالیت‌های ذهن، بررسی شود. این مقاله در دو بخش به نگارش درآمده است: بخش نخست مقاله بر چیستی نظریة خوب متمرکز شده و مدل‌هایی که به تبیین این موضوع پرداخته‌اند بررسی می‌شود. در این بخش شاخص‌های خوب بودن نظریه به سه دسته فلسفی، روش‌شناختی و کاربردی تقسیم شده است. در بخش دوم مقاله، با نقد مدل‌های موجود در زمینة پیوند نظریه و عمل (شکل‌دهی نظریة خوب)، مدلی برای پیوند دادن معنابخشی کارورزان و اندیشمندان ارائه شده است. این مدل برای ساخت یک نظریة خوب بر همکاری کارورزانِ عمل‌گرا و اندیشمندانِ علم‌گرا تأکید ویژه داشته و بر این باور است که نظریه‌های تجویزی کارورزان باید با نظریه‌های توصیفی و هنجاری اندیشمندان درهم آمیزد، تا نوعی نظریة خوب شکل گیرد.

نظریه‌های متعددی در باب چگونگی نظریه‌پردازی ارایه شده‌اند. روش‌شناسی دوبین اولین روش‌شناسی منسجم در این حوزه محسوب می‌شود. نظریه‌پردازی به عنوان تخیل نظام‌مند اثر کارل وایک، روش عمومی نظریه‌پردازی لین‌هام، چرخه‌ی نظریه‌پردازی کارلایل و کریستنسن و مدل نظریه‌پردازی ون دی ون از جمله‌ی آثار دیگر در حوزه‌ی نظریه‌پردازی هستند. عشق به روش در این روش‌شناسی‌ها، جدای از نظریه‌ی‌ کارل وایک، نظریه‌پردازی را در چنبره‌ی محدودیت‌های سخت اثبات پژوهشی قرار داده است. ترس از تولید نظریه، در رشته‌ی مدیریت، حاصل این محدودیت‌هاست. چگونه می‌توان با رعایت دغدغه‌های روش‌شناسانه در این حوزه اظهار نظر کرد؟ مؤلف با نقد روش‌شناسی‌های موجود در زمینه‌ی نظریه‌پردازی، نوعی روش‌شناسی عمومی نظریه‌پردازی ارایه داده است که مدعی است می‌تواند جسارت نظریه‌پردازی را در افراد ارتقا دهد. این روش‌شناسی از برخی عناصر روش‌شناسی‌های قبلی استفاده کرده؛ اما کلیتی متفاوت از آنها ارایه می‌دهد. پس از ارایه‌ی چارچوب روش‌شناسی، نمونه‌هایی از نظریه و گونه‌شناسی‌های تدوینی بر اساس این روش‌شناسی مطرح خواهد شد.

هم‌اکنون سه تلقی پیشینی، تدریجی و مثبت از مفهوم انضباط کارکنان در سازمان وجود دارد. اینکه آیا گونه‌های انضباط محصور در این سه می‌باشد و اینکه کدامیک از رویکرد‌های موجود و یا پیشنهادی، مناسب‌ترین تلقی از انضباط است، مساله‌ی اصلی این رساله می‌باشد.این رساله درصدد شناسایی و تعریف گونه‌های متفاوت انضباط با استفاده از روش‌ گونه‌شناسی در حوزه دانش مدیریت منابع انسانی و ارایه گونه‌ی مطلوب با تکیه بر رویکرد اسلامی و از روش تفسیر قرآن به قرآن می‌باشد. در مرحله‌ی اول پژوهش گونه‌های متفاوت انضباط در دانش مدیریت و علوم اجتماعی احصاء شده و با استفاده از روش گونه‌شناسی تجربتی تبیین شده‌اند. همچنین با استفاده از گونه‌شناسی مفهومی و مبتنی بر نوعی تحلیل قیاسی، نظم و انضباط بر اساس مبانی هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی، واسازی و بازسازی شده‌است. نهایتاً اینکه با استفاده از گونه‌شناسی عملیاتی و بر اساس دیدگاه اسلامی و مطالعات قبلی، گونه‌شناسی جدیدی از نظم و انضباط کارکنان با تکیه بر آموزه‌های اسلامی شکل گرفته است.در مرحله‌ی دوم پژوهش، مفهوم نظم و انضباط مطلوب براساس رویکرد قرآنی و با تکیه بر دو مقوله‌ی مبانی و اصول تبیین شده است. به همین منظور فرایندی چهارمرحله‌ای مطالعه قرآنی طی شده است: الف- مطالعه و انتخاب آیات قرآنی مرتبط(بیش از2150 آیه قرآنی مرتبط با مفهوم نظم و انضباط)؛ ب-تدبر و استخراج برداشت‌ها و مضامین مرتبط با استفاده از تفسیر نور(بیش از 4150 برداشت از آیات قرآنی مرتبط با مفهوم نظم و انضباط)؛ ج- مقوله‌بندی فرعی و دسته‌بندی کل مضامین استخراج شده به صورت مقدماتی (ذیل 112 مقوله فرعی و 13 مقوله‌کلی)؛ د- استخراج مبانی و اصول و اعتبار‌سنجی یافته‌ها بر اساس تفسیر المیزان (مبانی هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی و 95 اصل ذیل 7 بُعد اصلی). براساس مبانی و اصول استخراج شده، انضباط تعالی‌بخش کارکنان به عنوان الگوی مطلوب نظم و انضباط کارکنان در سازمان معرفی شده است. این گونه از انضباط، بر مقولاتی همچون فطری بودن تمایل انسان به نظم و انضباط، وجود نظم و غایت‌مداری در عالم هستی و همنوایی نظامات قانون‌گذاری (تشریع) با قانون خلقت و فطرت تاکید داشته و رهبری و مدیریت الهی را ضامن ایجاد انضباط در فضایی مبتنی بر آموزش و تربیت، محبت و برادری در روابط بین افراد، سازمان‌ها و جامعه می‌داند. در نگاه قرآنی دنیا تنها محل حسابرسی و تشویق و تنبیه افکار و گفتار و اعمال افراد نیست و همه‌ی آنها به دقت در نظام حسابرسی و معاقبه الهی در جهان آخرت مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

مناقشه بر سر دوگانۀ اصالت فرد یا اصالت جامعه، در ادبیات جامعه‌‌شناسی، تاریخی طولانی دارد. پذیرش هریک از دوطرف این دوگانه، در چگونگی نظریه‌‌پردازی‌‌های بعدی در خصوص قوانین حاکم بر جامعه و مراحل تکوین آن نقشی تعیین‌‌کننده دارد. با در نظرگرفتن پیشینه عمدتاً فلسفی این گفتگو، لزوم پرداختن به این موضوع از منظر نگرش اسلامی و به خصوص حکمت متعالیه، به‌عنوان کامل‌‌ترین نظام فلسفی اسلامی مشخص می‌‌شود. در این میان علامه طباطبایی& با طرح اصل استخدام، استاد مطهری با طرح حدوث جسمانی و بقای روحانی جامعه و استاد پارسانیا با ارائۀ استدلالی ابتکاری درخصوص وجود جامعه، افق حکمت متعالیه را از مسائل محض فلسفی به مسائل جامعه‌‌شناختی گسترش داده‌‌اند؛ اما اولاً، به این دیدگاه‌ها اشکالاتی وارد شده و ثانیاً، میان این دیدگاه‌‌ها در نظر اولیه نوعی ناسازگاری دیده می‌شود. در این مقاله ابتدا به اشکالات مطرح به این دیدگاه‌ها، پاسخ‌هایی ارائه شده و سپس تلاش می‌شود با گسترش دلالت‌های حکمت متعالیه در حوزۀ شناخت جامعه، جمع‌بندی میان هر سه نظر انجام شود. در ادامه به توسعۀ دلالت‌های حکمت متعالیه برای تحلیل بیشتر جامعه پرداخته شده و برخی از دلالت‌های آن در این حوزه ارائه می‌شود که عبارتند از: تبیین حرکت جوهری جامعه، تقسیم‌بندی جدیدی از انواع جوامع، اثبات وجود حقیقیِ همۀ انواع جامعه و وحدت حقیقی میان تمامی جوامع در عین تمایز آنها. درضمن در این مقاله متناسب با هر بخش، از روش‌های قیاسی - برهانی و دلالت‌پژوهی استفاده شده است.

تصمیم‎گیری را جوهره اصلی حکمرانی و مدیریت می‌دانند. هر تصمیمی به‎طور هدفمند از میان گزینه‎های احتمالی متفاوتی گرفته می‎شود؛ امّا در زمان پیاده‎سازی توان آن را دارد تا آینده سازمان و کلیۀ ذی‌نفعان خود را دستخوش تغییرات بسیاری کند. ازاین‎رو، علم تصمیم‎گیری به علمی بی‎بدیل برای خط‎مشی‎گذاران و مدیران چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی تبدیل‎ شده است. بخشی از این علم متمرکز بر روش‎ها و فنون تصمیم‎گیری است. یکی از روش‎های مفید در تصمیم‎گیری که مورد اقبال مدیران و خط‎مشی‌گذاران در سراسر دنیا قرار گرفته است، «روش تحلیل اهمیت−عملکرد» است. این روش به خط‎مشی‌گذاران در مورد ارزشیابی خط‎مشی‎ها و به مدیران در مورد ارزیابی راهبردی کمک شایان توجهی می‎کند. مطالعۀ حاضر به فهم مبانی فلسفی این روش، عناصر اصلی و اسلوب اجرایی آن با به‌کارگیری نرم‌افزار SPSS 23 می‎پردازد. نقدهای موجود بر این روش‎شناسی و ارائه رهنمودهایی برای بهبود عملکرد این روش، بخش پایانی این مقاله را دربرمی‎گیرد.

برای فهم بهتر مساله پژوهش و تبیین دقیق تر آن می توان داده های کمی و کیفی را با هم ترکیب کرد. استراتژی پژوهش ترکیبی بر ترکیب این دو نوع داده ها استوار است. در این مقاله، پس از مروری بر مبانی فلسفی پژوهشی ترکیبی و نگاهی اجمالی بر استراتژی های کمی و کیفی، سه طرح پژوهشی ترکیبی، تبیینی و اکتشافی مطرح و گام های اساسی در انجام پژوهش ترکیبی به نحوی ساده ارایه خواهد شد.

نظریه های متعددی در باب چگونگی نظریه پردازی ارایه شده اند. روش شناسی دوبین اولین روش شناسی منسجم در این حوزه محسوب می شود. نظریه پردازی به عنوان تخیل نظام مند اثر کارل وایک، روش عمومی نظریه پردازی لین هام، چرخه نظریه پردازی کارلایل و کریستنسن و مدل نظریه پردازی ون دی ون از جمله آثار دیگر در حوزه نظریه پردازی هستند. عشق به روش در این روش شناسی ها، جدای از نظریه کارل وایک، نظریه پردازی را در چنبره محدودیت های سخت اثبات پژوهشی قرار داده است. ترس از تولید نظریه، در رشته مدیریت، حاصل این محدودیت هاست. چگونه می توان با رعایت دغدغه های روش شناسانه در این حوزه اظهار نظر کرد؟ مولف با نقد روش شناسی های موجود در زمینه نظریه پردازی، نوعی روش شناسی عمومی نظریه پردازی ارایه داده است که مدعی است می تواند جسارت نظریه پردازی را در افراد ارتقا دهد. این روش شناسی از برخی عناصر روش شناسی های قبلی استفاده کرده؛ اما کلیتی متفاوت از آنها ارایه می دهد. پس از ارایه چارچوب روش شناسی، نمونه هایی از نظریه و گونه شناسی های تدوینی بر اساس این روش شناسی مطرح خواهد شد.

مدل‌های ذهنی خط‌مشی‌گذاران عمومی زیرساخت‌های اصلی شکل و محتوای خط‌مشی‌های عمومی هر کشوری هستند. تعامل و گفت‌وگوی این مدل‌های ذهنی می‌تواند زمینه‌پرداز شکل‌گیری خط‌مشی‌های باکیفیت‌تری شود. در فرایند تحلیل خط‌مشی‌های عمومی تبیین فرض‌کاوی، ارزش ‌کاوی و کاوش مدل‌های ذهنی خط‌مشی‌گذاران از اصلی‌ترین کارویژه‌های تحلیل گران خط‌مشی هستند. یکی از روش‌های متداول در این حوزه روش ترسیم نقشه‌شناختی خط‌مشی‌گذاران عمومی است. در این نوشتار چیستی، چگونگی اجرا (تعیین شیوه‌های استخراج بردارهای نقشه‌شناختی، قواعد کدگذاری، ادغام و استانداردسازی، پایایی بین کدگذار، روایی و پایایی نقشه‌شناختی)، نمونه‌ای از کاربردهای آن در حوزه خط‌مشی‌گذاری (ارائه و تفسیر بخشی از نقشه‌شناختی آنگلا مرکل صدراعظم پیشین آلمان) و نقدهای وارد بر این روش واکاوی و تحلیل خواهد شد. دلالت‌های این روش برای خط‌مشی‌پژوهی پایان‌بخش این مقاله خواهد بود. این روش ارزش‌ها و مفروضات را سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر از بسیاری از روش‌های دیگر استخراج می‌کند.