آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

تعدادی از سروده‌های شاعران برجسته کودک و نوجوان ایران در سال‌های 1390-1357، دربرگیرنده مفهوم خدا هستند. تحقیق حاضر، جایگاه این مفهوم را در سروده‌های مذکور به لحاظ فکری، هنری و ادبی با روش توصیفی- تحلیلی بررسی می‌کند. این اشعار به دو گروه دینی و غیر دینی تقسیم می‌شوند. درونمایه اشعار دینی، از 10 گروه دعایی، فلسفی، اخلاقی، مذهبی، طبیعت محور، اجتماعی، عرفانی، دفاع مقدس، ‌کودکانه و عامیانه تشکیل شده است. خداشناسی در اشعار دینی، مبتنی بر پنج راه آفاقی، انفسی، سیر در حقیقت هستی، تجلی شاعرانه وحدت در کثرت و کودکانه- اساطیری است. تعدادی از اوصاف مربوط به خدا که در اشعار مورد بررسی مطرح شده-اند، با نظریات اشتراک معنوی، سلبی، جمع سلب و ایجاب، تشکیکی و مجازی قابل تبیین هستند؛ همچنین، مبانی نظری تعدادی از اوصاف نیز به طور دقیق قابل تشخیص نیست. نمودهای تخیلی و مجازی زبان که با مفهوم خدا در اشعار کودک و نوجوان مرتبط هستند، 10 گونه توصیف شاعرانه، شبکه تصویری، تشبیه، مجاز، استعاره، کنایه، حس‌آمیزی، نماد، تضاد و تلمیح است. غیر از صدای شاعر یا راوی، صدای شخصیت‌های دیگری نیز در راستای بیان مفهوم خدا در اشعار به کار می‌رود و به طور کلی، 19 محور ارتباطی دربرگیرنده مفهوم خدا در اشعار دینی و غیر دینی کودک و نوجوان ایران وجود دارد.

دیدگاه دیونیسیوس مجعول در باب شر متأثر از سنت نوافلاطونی است. او همچون فیلسوفان نوافلاطونی، شر را فقدان و نقصان می‌دانست و بر این عقیده بود که شر فی‌نفسه و به ‌ماهو شر موجود نیست، چراکه هر موجودی برخاسته از خیر است و در آن مساهمت دارد. از این‌رو، هر آنچه فاقد خیر باشد، اصلاً امکان وجود نمی‌یابد. وی بر این مبنا، شر را همان فقدان کمال شایسته هر چیزی تفسیر می‌کرد و آن را با نزول نفس یا هبوط مرتبط می‌دانست. آرای دیونیسیوس در مسألۀ شر پیش از هر اندیشمند دیگری، بر آرای پروکلس مبتنی بود. او نیز همچون پروکلس بر این باور بود که نمی‌توان ماده را شر دانست و از این حیث با نظریۀ افلوطین مخالفت کرد. آنچه از آرای دیونیسیوس در باب شر برمی‌آید، توجه بیشتر وی به مباحث فلسفی به‌جای مباحث الهیاتی است. از این‌رو، بیش از آنکه آرای وی به زبان و بیان کتاب مقدس وابسته باشند، به همان زبانی به‌نگارش در آمده‌اند که از فیلسوفان نوافلاطونی وام گرفته شده است.

الاهیات تنزیهی پاسخی به پرسش از چگونگی سخن گفتن از ذات خدا و امکان شناخت وی، و یکی از رویکردهای الاهیاتی غالب در عرفان مسیحی متقدم است. با پذیرش تنزیه، سخن گفتن از خداوند به نحو سلبی و یا سکوتی عرفانی میسر است که این امر، موجب اثراتی بر دیگر جنبه‌های مسائل الاهیاتی نیز می‌شود.این پایان نامه به صورت خاص به بررسی الاهیات تنزیهی دیونوسیوس مجعول و بُعد معرفتی الاهیات تنزیهی آگوستین، با تکیه بر چهار فصل نخست کتاب «ظلمت خداوند» نوشته ی دنیس ترنر می‌پردازد.

تحقیق حاضردر جستجوی فریضه‌ای به این قرار: دیدگاه هنری میکلانژ متکی به فلسفه بوده به نگارش در آمده است. از این حیث دیدگاه میکلانژ که دستکارهایش باعث رخداد عظیم هنری که قسمتی از تاریخ هنر را در بر گرفته مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این پژوهش چرایی؟، چگونگی؟، علت ظهور آثار و دست ساخته‌های فاخر میکلانژ در حیطه نقد گذارده خواهد شد. در فصلی که با عنوان «رنسانس از منظر تاریخ فرهنگی» آمده است به واکاوی فرهنگ آن دوره(رنسانس) که از حیث تاریخی مقارن با دوران حیات میکلانژ است، پرداخته می‌شود و مقصود این فصل تشریح چگونه شرایط وچگونه بستری در آن دوره برای میکلانژ و هنرمندان فراهم بود. در فصل «زندگی‌نامه و آثار میکلانژ» نخست به معرفی جزء به جزء آثار و تعریف جامعی از دستکارهای او در زمینه‌هاینقاشی، مجسمه سازی و معماریمورد بررسی قرار می‌گیرد.دوم به زندگی شخصی میکلانژ می‌پردازیم. اتکای این فصل بر تاریخ‌نگاری وازاری و ویل دورانت بنا شده است. «ویژگیهای فلسفه رنسانس در ساحت تأملات هنری» دیگر فصلی است که در این رساله آمده است این فصل می‌کوشد بستر فلسفی زمان حیات میکلانژ و ارتباط آن با فلاسفه زمان او را پیدا کند. نو افلاطونیان و فلاسفه تا چه اندازه بر شخصیت وی اثر گذار بوده‌اند. همچنین تاثیر علم و هنر آن دوره(رنسانس) در حیطه نقد قرار می‌گیرد.به طور مثال در عرصه ای اومانیسم شناخت خود را انسان قرار داد، و این «خود شناسی» منجر به علم کالبد شناسی بر روی بدن انسان گردید، رخدادی بس عظیم در هنر آن دوره تاریخی را باعث شد.در فصل تفسیر که با همین عنوان «تفسیر نقاشی‌های سقف و دیوار نمازخانه سیستین» به تحلیل یکی از شاهکارهای میکلانژ که همانا پرده‌ی «قضاوت آخر» و سقف آن نمازخانه به خصوص پرده‌ی «آفرینش» است، را در حیطه‌ی نقد قرار می‌دهیم. در این پرده(آفرینش) خداوند (خالق) جسمیت زمینی به دست آورده، و در هیأت پیرمردی ظهور می‌یابد. این اثر روایتی نشان می‌دهد که انگشت اشاره خداوند نفس (روح) را به وسیله انگشتان آدم (ابوالبشر) به کالبد او انتقال می دهد؛ البته این انتقال هنوز به فعلیت درنیامده است، و فقط یک بند انگشت فاصله میان اتصال وجود دارد. این اثر خود را زمانی به ما نشان می‌دهد که بستر اومانیستی دوران رنسانس ایتالیا را در زمان خلق این اثر بازشناسی کنیم، موضوع اولین حیات (آفرینش) دستکار میکلانژ در بستری که باورهای دینی یهودی- مسیحی در کنار فلسفه افلاطونی- مسیحی آمیخته شده، اثری شگرف را به عرصه ظهور می‌رساند. تفسیر این شاهکار مفهومی واضح از ضرورت هنر به ما نشان می‌دهد؛ در دوران رنسانس شکوه جلالی که می‌بایست میراث دوران باستان با شیوه‌ی مسیحی بازنمایی کند به همه آشکار می‌سازد که برآیند انگارشی باعث برداشت تازه‌ای از اندیشه می‌شود، که منجر به شناخت انسان می‌گردد. اصالتی که «ابژه» و «سوژه» در هم ممزوج شده و در کل هستی واحدی باعث می‌شود. در خصوص سیرت مفهومی پرده‌ی «آفرینش» از حیث فلسفی، به آراء و عقاید فیچینو بر می‌خوریم، و از این نظر در این باب از آن اندیشه‌ها بهره می‌جوییم.در تفسیر نقاشی دیواری قضاوت آخر با نقش مایه‌های پیچیده فاعل شناسنده‌ی روایتی بس سترگ از واقعه‌ی آخرزمانی است. با این توصیف مرکز و نقطه ثقل این پرده انسان (مسیح)، یا همان فرزند خدا می باشد. مسیح در این داوری با هیبتی متفاوت از هر آنچه تاکنون از مسیح دیده، شنیده وخوانده بودیم مواجه می‌شویم؛ چرا که او با هیبتی غضب آلود و پیکری قوی ترسیم می‌شود. این اثر از حیث اندیشه‌ی نوافلاطونی پر و پیمان است، و رونوشتی کامل از کمدی الهی دانته را برای ما نمودار می سازد.

نسبت میان مقوله دین و انسان در دوره جدید زیر سایه تأملات متفکران پروتستان اهمیتی ویژه یافت والهیات جدیدی را شکل داد که زیر سایه آن مواجهه با لوازم دنیای مدرن صورت می‌پذیرفت. مواجهه مصلحان پروتستان با دنیای مدرنی که به آرامی در حال شکل گیری بود نه تنها به ظهور الهیات جدید منجر شد بلکه عامل بسیار مهمی در شکل گیری دوره جدید در فلسفه غرب بود. انسان شناسی ای که مارتین لوتر ارائه داد ویژگی هایی داشت که سبب تفکیک فلسفه از الهیات در دوره جدید شد و به فیلسوف دوره جدید این فرصت را بخشید که فارغ از گزاره های دینی امکان طرح مباحث فلسفی را بیابد. تأکید لوتر بر الهیات غیر عقلی و حمله او به سنت مدرسی زمینه جدایی فلسفه وبه عبارت دقیق تر عقل از الهیات را فراهم ساخت. جدایی ای که شاید بتوان آن را مهم ترین دستاورد نهضت اصلاح دینی در عصر جدید دانست. از دیدگاه سنت مدرسی قوای روح کارکرد نسبتا خود مختاری دارند آنها مدیریت و کارکرد خاص خودشان را دارند و قوای روح به صورت طبیعی این کارکرد‌ها را به انجام می‌رسانند. اما از نظر لوتر قوای روح هرگز به صورت خودکار عمل نمی‌کنند بلکه ارتباط میان عقل و اراده، یعنی طریقی که بوسیله آن این قوا مورد استفاده قرار می‌گیرند، توسط یک واحد بالاتر که برای انسان عامل تعیین کننده است، معین می‌شود. لوتر تأکید می کند که اگر انسانی بخواهد آزادی اراده را بدست اورد در واقع کوشیده چیزی را تصاحب کند که تنها متعلق به خداوند است.ازادی اراده منحصرا برای اوست. . ایمان درست و حقیقی به خداوند مستلزم ایمان به اراده آزاد و تغییر ناپذیر اوست. . از نظر لوتر اراده بشر تغییر پذیر است و در اثر هبوط و خارج شدن از بهشت در بند گناه اسیر است و اراده بشر به فیض و لطف الهی نیازمند است.از نظر لوتر حکم و اراده الهی بر همه چیز الویت دارد بشر در اسارت گناه است و نجات او فقط در قلمرو انتخاب خداوند است. وجود این لطف نیز صرفاً با وجود ایمان توجیه می‌شود. سبب نجات، ایمان به عمل نجات بخش مسیح است که شعار اصلی لوتر در ساختار الهیاتی اش محسوب می شود. از نظر لوتر تأکید بر آزادی اراده به معنای انکار نقش مسیح در کفاره و بخشش گناهان پیروان اوست. عادل شمردگی بوسیله فیض و از طریق ایمان خط اصلی فکری لوتر در بحث از آزادی اراده است.لطف الهی نیز بر اهمیت جاودانگی مرگ و رستاخیر مسیح تأکید دارد بر این اساس خداوند با قربانی شدن او و نه به سبب اعمال ما دامنه لطف خود گسترش داده است

قطعه نویسی به مثابه ی نحوه ای نوشتن/اندیشیدن که اساساً بر ناکاملی و گسستگی از تمامیت و کلیّت دلالت دارد، در آثار بلانشو به سانِ فوریّتی مطرح می شود که رها از اندیشه سیستمی و یا دیالکتیکی، کرانمندی و تناهی را تصدیق می کند و همزمان بازتابی از گشودگی بی کرانِ اندیشه و نوشتار است. درک اهمیت قطعه نویسی به عنوان امری که پس از به اتمام رسیدن نیروهای اندیشه ی سیستمی فوریّت می یابد، می تواند در گرو خوانشی از تاریخ باشد که کلیدواژه ی آن نه پیشرفت و تحقق، که بازگشت و تکرار است. نیچه که خودْ آثارش آکنده از فضایی قطعه وارند، با معرفی آموزه بازگشت ابدی، دوشادوش ابرانسان، جهانی را ترسیم می کند که در آن انسان با کرانمندی رو به روست و تنها در صورت آری‌گویی بدان است که می تواند از هیچ انگاری گذر کند. جستار حاضر با خوانش و تحلیلی که از نقش و ویژگی قطعه در آراء بلانشو ارائه می دهد کوشش می کند تا با پیوند آن با آموزه بازگشت ابدی نیچه، فوریت قطعه نویسی را در قبال امر کلی و نیز آری گویی به تناهی، به بحث و بررسی بگذارد.

الاهیات سلبی پاسخی به پرسش از چگونگی سخن گفتن از ذات خداوند و امکان شناخت وی است که به صورت سلب زبانی نمود می یابد و از سه بُعد وجودی، معرفتی و زبانی قابل بررسی است. دیونوسیوس مجعول فیلسوف و عارف مسیحی اوایل قرون وسطی است که الاهیات سلبی وی تأثیر بسیاری بر عارفان پس از خود داشته است. شیوه الاهیاتی وی متشکل از چهار مرحله است: 1. ایجابی، که با حرکت نزولی از صفات کلی و انتزاعی امر متعالی آن ها را به مخلوقات متصف می کند؛ 2. سلبی، که در سیری صعودی به تنزیه خداوند از صفات و مفاهیم می پردازد؛ 3. تفضیلی، که با سلبِ سلب منکر صفات ایجابی و هم سلبی از خداوند می شود؛ 4. عرفانی، که سخن گفتن از خداوند را در سکوت و زبان را از بیان امر الوهی عاجز می داند. هر کدام از این مراحل بر اساس یکی از ابعاد الاهیات سلبی بنا شده اند و به سبب اشکالی منجر به مرحله بعد می شوند. در شیوه ایجابی با مبنایی وجودی و هستی شناسانه می آغازد و به علت مشکل معرفتی پیش آمده و تقید خداوند، به مرحلة سلبی روی می آورد. مرحله سلبی نیز منجر به انتساب صفاتِ متضادِ سلب شده و تعین و تقید خداوند می شود؛ لذا وی روش تفضیلی را در پیش می گیرد. در شیوه تفضیلی سلب توأمان صفات ایجابی و سلبی نوعی از آشفتگی زبانی را به وجود می آورد که راه کار دیونوسیوس در نهایت شیوه عرفانی و بیان عجز زبان از توصیف خداوند است.