آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

أُحاولُ فی هذا البحث بإذنه تبارکَ وتعالی الاجابةَ علی السؤال المهم المرتبط بالاعتقاد بمنجی ومخلّص العالم وضرورة وجود هکذا شخصیة مقدّسة مبارکة، وقد قسّمت البحث إلی خمسة فصول: الأول: فی الکلیات (حول القرآن والعهدین)، ویتناول نظرة فی القرآن الکریم وکذلک العهدین، إذ کان لابُدَّ قبل الدخول فی البحث من أن أقدّم مقدّمة حولهما؛ لأنّهما أعظمُ المصادرالمقدّسة فی هذا العالم لإثبات تلک الحقیقة الإلهیّة الدامغة والعقیدة الراسخة ل (منجی العالم) والتی تهمُّ جمیعَ البشر. فقد تطرّقتُ فی المبحث الأوّل وهو: نظرةٌ فی القرآن الکریم إلی مواضیع مهمّةٍ تشملُ، أولاً: التعریفَ بالقرآن الکریم، ومن ذلکَ: نزولَ القرآن، وإعجاز القرآن وبلاغته، وثانیاً: فی خصائصه وامتیازاته عمَّن سواه من الکتب السماویة، ومن ذلک، کون بلاغته معجزة إلهیة، والقرآن والمعارف، والقرآن والاتقان فی المعانی، والقرآن والإخبار بالغیب، والقرآن وأسرار الخلیقة؛ ثم بیَّنتُ باختصار مقام القرآن الکریم وأهمیّتهُ وخصائصه. وأمّا فی المبحث الثانی وهو: نظرة فی العهدین (الکتاب المقدّس)، فقد وضعتُ بحثأً مختصراً ومناسباً ل (العهد القدیم والعهد الجدید)، ثمّ وضعتُ بعد ذلک کلمةُ إنصافٍ فی العهدین، وذکرت شیئاً عن آفات الترجمة وما یرتبطُ بها، والفرق بین مترجمی العهدین. وفی الفصل الثانی بحثتُ فیه عن: قدسیّة ومقام منجی العالم، وضرورة وجود منجٍ ومخلّصٍ لهذا العالم. فقد تطرّقتُ فی المبحث ألأول: إلی ضرورة وجود المنجی وبیّنتُ شیئاً من العقائد العامّة لجمیع البشر بمنجی العالم وحتمیّة مجیء یومه الموعود اولاً، ثمّ ذکرتُ لذلکَ آیاتٍ من القرآن الکریم والروایات الشریفة ثانیاً، ونصوصٍ وفقراتٍ من العهدین ثالثاً. وتطرّقتُ فی المبحث الثانی: إلی موضوع قدسیّةِ ومقام منجی العالم بلسان الأنبیاء^ فی القرآن الکریم اولاً، وفی العهدین ثانیاً. وخصصت الفصل الثالث للبحث فی: حوادث ماقبل ظهور منجی العالم. فقد تطرّقتُ فی المبحث الأول إلی: حالة العالم قبل ظهور المنجی، وتطرّقتُ فیه إلی الفتنة الکونیة الکبری قبل الظهور اولاً، ثم ذکرتُ دعاء الأنبیاء الملحّ لمنجی العالم اثرَ ذلک، واستجابته من قبل الله تبارک وتعالی ثانیاً.وبیّنتُ کلَّ ذلک فی القرآن والحدیث وفی العهدین.وأما المبحث الثانی فقد بحثتُ فیه عن: آیات وعلامات ما قبل ظهور منجی العالم فی القرآن والعهدین. وخصّصتُ الفصل الرابع للبحث فی: أحداث ظهور منجی العالم ومابعد الظهور. فقد تطرّقتُ فی المبحث الأول إلی: حالة العالم قُبَیلَ الظهور، وعند الظهور، وبعدَه، وکیفیة الظهور، وبیّنت کیفیّة طلب الشعوب وانتظارهم للقائم وحالة الضیق والحرج والعسر وتضرُّر المؤمنین. وأمّاالمبحث الثانی فقد خصّصتهُ للبحث فی: أوصاف القائم المنجی، وذکرتُ شیئاً من علمه وشدَّته، وقوّته الربّانیة التی یتمتّعُ بها بفضل الله تعالی فی القرآن الکریم والروایات الشریفة وفی العهدین. وذکرتُ فی المبحث الثالث: أوصاف حکومة منجی العالم، وبیّنتُ کیف یکون حکمهُ بالعدل والإنصاف، وکیف سینتقمُ من کلّ الظالمین، وکیفیة حلول السلام فی عهده، وسموّ المعارف والعلوم فی عهده المبارک، فی القرآن الکریم والروایات الشریفة، وفی العهدین کذلک. وقد خصّصتُ الفصل الخامس للبحث فی: قواعد ومتبنّیات ثورة المنجی فی القرآن والعهدین، وعلامَ ترتکزُ هذه الثورة الإلهیة الکبری.و تطرّقتُ فی المبحث الأول إلی: الأُسس الشرعیّة والتأریخیّة لثورة المصلح العالمیّة، وبیّنت فی المبحث الثانی کون المنتقم من الظالمین صنیعة ٌ لربّ العالمین تقدّست أسماؤهُ. وفی الختام: ذکرتُ نتیجةَ البحث، وما توصَّلتُ إلیه من نقاطٍ مشترکةٍ بین القرآن الکریم والعهدین (الکتاب المقدَّس)، وأنَّهُ لابُدَّ من إنصافِ العهدین، والنظر الیهما بعینِ العدلِ والدقّةِ، لکونهما إرثاً دینیّاً وأخلاقیّاً وتأریخیّاً وحضاریّاً کبیراً؛ وأنَّ بعضَ ما وردَ فیهما هو بلا شکٍّ ولاریبٍ ترجمةٌ أو نقلٌ شفاهیٌّ أو تواترٌ لوحی موحی. وأنَّ للترجمة آفاتٌ خطیرةٌ قد صبَّتها وطَلَت بها الکتاب المقدّس (العهدین)؛ وقد لعبت الترجمات دوراً مهماً فی التشویش، وإخفاءِ الحقائقِ، والأعم الأغلب منها جاءت عن غیر قصدٍ ولا عمدٍ، وأنَّ القرآن الکریم والعهدین کلاهما یصدِّقُ الآخر فی هذا المجال. وأنَّ الکتب السماویّة أجمعت علی مجیء منجی العالم، وقد ذکرهُ الأنبیاء بکلِّ جمیلٍ، وحَلُموا بهِ وذابوا الیه شوقاً، وحنّوا إلی یومه المبارک، وهو یوم الله الموعود والأکبر، وأنَّ الأملَ الربّانی لجمیع الإنسانیة لم ینقطع، وهو سارٍ ومُثبتٍ ویجری بدقّةٍ، وأنَّ منجی العالم لیس مکراً لشعبٍ من الشعوب أو أُمّةٍ من الأُمم، بل هو أملُ الإنسانیة، وإمامٌ لعموم البشریة، وأنَّ عالم الإنسان سینتصرُ إنتصاراً إلهیَّاً ساحقاً لاهزیمة بعدَهُ بمجیء المصلح الأعظم روحی فداه.

دکتر یوسف قرضاوى، یکى از دانشمندان بزرگ جهان اسلام است که توانسته است در اکثر عرصه هاى علوم اسلامى، با شیواترین بیان و عمیق ترین مطالب قلم بزند و به پاسخ چالش هاى فراروى جوامع معاصر اسلامى بپردازد. یکى از آن موارد، علوم قرآنى است که عده اى از روشن فکران مسلمان، بدون توجه به مبادى لازم، در آن وارد گشته و خود و دیگران را به انحراف کشانده اند. کتاب چگونه با قرآن تعامل ورزیم، نشانه اى از کوشش خالصانه ایشان است. این کتاب در کشورهاى مختلف چاپ شده و مشتمل بر حدود 470 صفحه و داراى چهار باب به شرح ذیل است: باب اول: ویژگیهاى قرآن و مقاصد آن; باب دوم: نحوه تعامل با قرآن از نظر حفظ، تلاوت و گوش دادن به آن; باب سوم: نحوه تعامل با قرآن از منظر درک و تفسیر آن; باب چهارم: نحوه تعامل با قرآن از نظر پیروى و تبلیغ آن. ولى مهم ترین باب آن، باب سوم است که بیش از دویست صفحه را به خود اختصاص داده است. این باب داراى چهار فصل است که در این مقاله تلاش مى شود خلاصه اى از این فصل ها براى خوانندگان محترم ارائه گردد.

تفسیر عرفانی بر مبنای وجود بطن و مراتب معنایی قرآن و درک آن با سیر و سلوک و شهود عرفانی است. این گرایش تفسیری کهن، یکی از مسائل مبنایی در شاخه‌ای از فلسفه دین است؛ زیرا بحثی در فلسفه تفسیر عرفانی شمرده می‌شود که می‌تواند با عنایت به قاعده روح معنا، برداشت از قرآن را در گستره‌های علوم انسانی قرآن‌بنیاد شکوفا سازد. این گرایش تفسیری همواره موافقان و مخالفانی داشته است. برخی آن را مشروع نمی‌دانند. برخی دیگر آن را نه‏تنها مشروع که ضروری می‌شمارند و معتقدند دست کم به دو علت لازم است این مسئله بررسی شود: یکی نیاز جامعه به‏خصوص قشر جوان که تشنه مباحث عرفانی‌اند و دیگر رفع مبانی فهم بعد عرفانی قرآن که یکی از موارد این مهم اثبات مشروعیت و ضرورت تفسیر عرفانی است. برای بررسی این دو عنوان با روش کتابخانه‌ای و رویکرد نقلی- عقلی ساختار مقاله با مباحث ذیل سامان می‏‎یابد: تعریف عرفان و تفسیر عرفانی؛ اثبات مشروعیت تفسیر عرفانی با رد ادله منکران مشروعیت با عناوینی مانند اصالت تفسیر عرفانی؛ استدلال‏پذیربودن یافته‏ها در تفسیر عرفانی؛ ارتباط تفسیر عرفانی با ظواهر قرآنی؛ موضع معصومان ‰ در برابر تفسیر عرفانی؛ طرح وحدت وجود در تفاسیر عرفانی و نیز طرح شریعت، طریقت و حقیقت در تفسیر عرفانی و در در بخش بعدی اثبات ضرورت با عناوینی چون بطون قرآنی و تناسب آن با تفسیر عرفانی؛ تناسب تفسیر عرفانی با حقیقت ماورایی قرآن؛ طرح اعجاز معارف عرفانی در تفسیر عرفانی؛ درک صحیح و عمیق برخی آیات تنها با تفسیر عرفانی؛ ارزش یافته‌ها در تفسیر عرفانی؛ نسبت‏سنجی آیات و روایات در سطوح معنایی و روش فهم.

«صراط مستقیم» برای انسان که عمر کوتاهی دارد، نزدیک ترین و مناسب ترین راه برای رسیدن به مقصد و هدف به شمار می رود. دین، قرآن و امام، از مصادیق صراط مستقیم هستند. بنابراین اگر «صراط» نباشد، انسان در گمراهی و تاریکی جهالت گرفتار و تباه می شود. در این رساله پس از بیان کلیات موضوع، ویژگی های «صراط» مورد بررسی قرار گرفته است. امیر مؤمنان(علیه السلام) نمونه کامل وحدت سالک و صراط هستند. راهیان صراط همراه بهترین رفقا و مصاحبان اند و راهشان به طور کامل در امن و امان است. برتری اصحاب صراط به علم و دانش خدادادی است و آن ها علمی دارند که دیگران ندارند. پیروی از هوای نفس، استکبار، استنکاف، تقلید کورکورانه، همراهی با بدکاران، تبعیت از اکثریت، عصیان و طغیان از آفات و موانع صراط هستند که در این رساله به آن ها پرداخته شده است.

در اصل اول به مسائل زیر اشاره شده است، زندگی مولف و تصنیفات او که در تصنیفات وی سعی شده است از کتابهای ایشان چه خطی یا عکس و چه مطبوع و غیر مطبوع در حد امکان گزارشی داده شود و نیز نمونه های از کتب تفسیری ایشان و از تفاسیر دیگر مفسر در این نوشتار ذکر نموده ایم،‌ ترجمه های که از تفسیر حسینی به زیانهای مختلف ترجمه شده و پایان نامه های که در مورد این تفسیر نوشته شده است یا در حال نوشتن هستند را نیز یادآور شده ایم. در فصل دوم به بعضی از مبانی تفسیری و مبانی خود مفسر در تفسیر حسینی در دو قسم اشاره شده است در قسم اول از مبانی تفسیر مانند سلامت قرآن از تحریف حجیت ظهور آیات و امکان تفسیر قران بحث شده است در قسم دوم به مسائل همچون حجیت روایات پیامبر و ائمه و صحابه و تابیعان پرداخته شده است. در فصل سوم این تفسیر در دو قسم مورد بررسی قرار گرفته است. در قسم اول از روشهای تفسیری مانند روش تفسیر قرآن به قرآن، قرآن به سنت و قرآن به عقل‌ و روش اجتهادی را مورد بحث و بررسی قرار داده ایم. در قسم دوم این فصل به گرایشهای تفسیری پرداخته ایم.

مدعای كتاب «نقد الخطاب الدينی» چندان از مدعای كتب ديگر ابوزيـد بـه خصـوص از «مفهـوم النص» جدا نيست وهمـان مـدعيات بـه شـكل خـاص و گـاهی روشـنتـر بيـان شـده و اشـكالات مطروحه، بر«نقد الخطاب» نيز وارد است. از اين رو، هم در قسمت مبانی ارائـه شـده در فصـل اول كتاب و هم در فصل پايانی كه وی در حقيقت نظريه خود را در مواجهه با متـون دينـی ( قـرآن و روايات ) بيان كرده اند، دارای اشكالات اساسـی اسـت. مهـمتـرين اشـكال وی در اسـتدلال هـای درون دينی ايشان عدم جامعيت، عدم توجه به اجتهـاد و نيـز عـدم توجـه بـه نحـوه بر خـورد ديگـر مذاهب، مثل شيعه به متون دينی است و در مطالعات برون دينی نيز عدم توجه به فرقی اساسی بـين كلام بشر و كلام الهی است، كلام بشری محدود به زمان و مكان و گاهی به قدری از زمانـه تـأثير می پذيرد كه به خطا می رود؛ اما كلام خداوند برخاسته از علم جامع او به همه چيز از جمله آينده است. گرچه ارتباطی با واقعيت جامعه دارد، اما اين ارتباط موجب خطـا و اشـتباه نيسـت. در غيـر اين صورت، فلسفه دين و ارسال رسل لغو خواهد شد. در اين نوشته، مطالب فوق با بررسی كتاب «نقد گفتمان دينی» ابوزيد بررسی می گردد.

یکی از مطالب فلسفه دین اسلامی، نحوه فهم دین و نصوص اصلی آن به‎خصوص قرآن است و در این عرصه بیشترین ابهام و پرسش بر سر تأویلات قرآنی است. بر اساس قواعد فهم متن قرآنی، تأویل قرآن نباید با صراحت یا ظواهر آیات مخالف باشد؛ در غیر این صورت هر مطلبی را می‌توان به هر آیه‌ای منتسب کرد. اما عارفانی مانند ابن‌عربی در کتب خود از جمله در فتوحات مکیه، ذیل آیاتی مطالبی بیان داشته‌اند که از منظر تفسیری و قواعد مربوطه، مخالف صراحت یا ظاهر قرآن است. این نوع تفاسیر معرکه آرا و پیوسته شاهدی در دست منکران تفسیر عرفانی بوده است و تا کنون این نوع برداشت‌ها، تحلیل و توجیه نشده است و ضرورت دارد این مانع بزرگ تفسیر عرفانی بررسی گردد. در این نوشته به گونه‌ای مختصر، بعد از تأویلات ابن‌عربی از آیات 6 و 7 سوره بقره، توجیهاتی را بیان و هر یک را تحلیل خواهیم کرد. در این نوشته با روش کتابخانه‌ای و تحلیل عقلانی بر اساس اصول استنباط از نصوص و مبانی و قواعد فهم قرآن در راستای تحلیل تأویلات مخالف ظاهر، برای اولین بار شش توجیه بیان می‌شود و درباره آنها داوری می‌گردد.