آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

موضوع تفکر و اندیشه همواره مورد توجه قرآن و روایات بوده تا جایی که در روایات ارزش یک ساعت تفکر برابر هفتاد سال عبادت قرار داده شده است. سعی نظام تعلیم و تربیت هم بر این اساس است که بتواند دانش آموزان متفکر و خردمند تربیت کند تا آن‌ها بتوانند بینش صحیحی نسبت به چالش‌های رو بروی خود در آینده داشته باشند. یکی از مؤثر‌ترین کارها برای پرورش تفکر در دانش آموز استفاده از روحیه پرسشگری در آن‌ها است. از این رو پژوهش حاضر به بررسی اهمیت پرسشگری در نظام آموزشی برای پرورش قوه تفکر دانش آموز با تکیه بر روایات پرداخته است. روش مقاله اسنادی تحلیلی است. نتیجه این پژوهش به این شرح است که مطلوب‌ترین شیوه پرورش فکری متربی استفاده از شیوه پرسشگری است که معصومین (ع) به عنوان یک مربی از این روش آموزشی به طور متداول استفاده می‌کردند. چنین شیوه‌ای ضمن اینکه مخاطب را در فرایند فکری فعال قرار می‌دهد، به مربی این امکان را می‌دهد تا با طرح سئوالات هدفمند و انگیزشی، متناسب با ظرفیت وجودی متربی، او را به سطح بالایی از شناخت و ظرفیت فکری سوق دهد.

در غرب بحث دربارة اخلاق ‌زيست‌محيطي به‌عنوان يكي از سرفصل‌هاي اصلي اخلاق جهاني دچار دگرديسي هويتي شده است. دليل اين دگرديسي، عدم توفيق كانون‌هاي چهارگانة اخلاق ‌زيست‌محيطي در زمينة مهار بحران‌هاي زيست‌محيطي است. امروزه تمرکز پژوهش‌هاي زيست‌محيطي انديشمندان بزرگ غربي سمت وسويي ديني به خود گرفته است. آنچه امروزه در مراکز آکادميک غرب تحت‌عنوان «معنويت زيست‌محيطي» شنيده مي‌شود، کوچ کردني آرام از اخلاق ‌زيست‌محيطي مبتني بر انسان به اخلاق مبتني بر «معنويت» است. نگارنده با بررسي سير دگرديسي آثار پژوهشي شکل گرفته در مغرب زمين، «انديشة تجلي» را مهم‌ترين خاستگاه معنويت ‌زيست‌محيطي در عالم اسلام مي‌داند. اين مقاله مي‌کوشد در دو منبع حکمت و شريعت اسلامي شاکلة اصلي اين موضوع را کندوکاو نمايد. روش به كار رفته در اين پژوهش، اسنادي ـ تحليلي است؛ بدين نحو كه ابتدا برخي از مهم‌ترين نظريات و كانون‌هاي زيست‌محيطي و در ادامه، انديشة تجلي در دامان شريعت و حكمت بحث خواهد شد و به اين نتيجه‌ خواهد رسيد كه مجموع نصوص متقن ديني و متون حکمي ـ عرفاني، زيست‌بومي فکري – فرهنگي ايجاد کرده است که اين زيست‌بوم ظرفيت بالايي براي پذيرش انديشة تجلي دارد. اين انديشه به شرط ايجاد سازوکارهاي دقيق، قدرت خوبي در زمينة فرهنگ‌سازي زيست‌محيطي دارد.

امروزه تکنولوژی و فناوری اطلاعات تار و پود زندگی انسان را در بر گرفته است. تکنولوژی ابزاری است که انسان آن را برای آسایش و رفاه این‌جهانی به استخدام خویش درآورده است. نکته مهم و مغفول در این به‌کارگیری، بی‌توجهی به ارتباط بین حقیقت انسان، سعادت و کمال نهایی او با ذات و ابعاد تکنولوژی است. این غفلت موجب شده است امروزه نه‌تنها تکنولوژی مستخدم انسان نباشد، بلکه همو با سرعت و قدرت حیرت‌آور خود متعرضانه انسان را در تملک خویش درآورد. این تعرض به ‌نحوی است که امروزه انسان به هیچ وجه توان گسستن تکنولوژی از حوزه زیست خود را ندارد. هدف این پژوهش آن است که با تبیین حقیقت دوبعدی انسان و توجه به سعادت و کمال نهایی وی به موضوع تکنولوژی و فناوری اطلاعات بپردازد. این نوع روش‌شناسی نه‌تنها جدید است، بلکه به‌خوبی ذات و حقیقت تکنولوژی را نشان می‌دهد. از جمله نتایج این پژوهش می‌توان به بینونت کامل غایت انسان و تکنولوژی و مفقودشدن غایت نهایی انسان با ورود تکنولوژی و فناوری اطلاعات به حوزه زیست انسان اشاره کرد. این پژوهش به ‌صورت اسنادی‌تحلیلی تنظیم شده و می‌کوشد به تکنولوژی از دریچه‌ای دینی توجه کند.

امروزه پزشکی نوین و ورود تکنولوژی های پیچیده و جدید در حوزه مسائل انسانی، دغدغه هایی را فراروی اندیشمندان علم اخلاق نهاده که کانون توجه آنها را بر مسایل اخلاق پزشکی معطوف کرده است. این اندیشمندان در تلاشند به موازات پیشرفت هایی که در حوزه پزشکی صورت می گیرد، مسائل اخلاقی و مهم تر از آن مبانی فلسفی اخلاق پزشکی از محوریت خاصی برخوردار گردد. در این بین نظام فلسفی حکمت متعالیه با ارائه ژرف ترین مبانی فلسفی که از منابع قرآنی و روایی بهره جسته است، به پردازش مسائل اخلاق پزشکی پرداخته است. در پرتو آموزه های فلسفی همچون اصل حرکت جوهری، قاعده جسمانیه الحدوث و روحانیه البقا بودن نفس، مساله لبس بعد لبس، اخلاق پزشکی از سامانی فلسفی و عقلانی برخوردار خواهد شد. با ابتنای اخلاق پزشکی بر مبانی فلسفی حکمت متعالیه سوای بهره مندی این حوزه از بنیادهای ژرف فلسفی، به دو چالش عمده پزشکی نوین یعنی بحث «سقط جنین» و «اهدای عضو» پاسخی فلسفی داده می شود.

پژوهش بنيادي درباره هنر ديني به‌ عنوان يکي از برجسته‌ترين پديده‌هاي انساني و تأثيرگذار در زيست فردي، اجتماعي و تمدني ضرورت دارد. يکي از عرصه‌هاي هنر ديني، واقع‌نمايي آن است. جستار حاضر اين پرسش را به روش تحليلي بررسي مي‌کند که هنر ديني به‌ عنوان فرايندي ظريف و پيچيده معطوف به درون انسان، چگونه با واقعيت تطبيق داده مي‌شود؟ فرضيه‌اي که پژوهش پيش‌ رو پي مي‌گيرد اين است که واقع‌گرايي هنر ديني با سنجه غايات ارزيابي مي‌شود. هر هنرى، از آن‌ جهت كه هنر است و زيبا مي‌نمايد، ارزشمند و ديني نيست. ارزش‌گذارى صورت و محتواي هنرى، براساس مباني غايت‌شناسي آن رقم مي‌خورد. دستاورد پژوهش آن است که محک واقع‌نمايي هنر ديني ناظر به غايات و مصالح و مفاسد واقعي است. هنر، وقتي ديني است كه از واقعيات جهان غيب (جهان‌بيني الهي) در کارگاه روح الهام گرفته و مخاطب هنر را به مصالح و مفاسد واقعي رهنمون باشد.