آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

درک جوامع کهن از درمان، درد، بیماری و مرگ با جوامع جدید تفاوت بنیادین دارد. ذهن درمان‌گران باستانی اغلب برای بیماری، درد و مرگ، منشأی فوق طبیعی قائل می‌شد و برای درمان بیماری‌ها به طلسم، جادو، اوراد و ماوراءالطبیعه معطوف بود. پزشکی باستان نیز در درجه نخست برای بیماری اصالت ماورایی قائل بودند و بخش مهمی از فرآیند درمان، اعتقادی بود. در ذهنیت یونانی، بیماری می‌تواند به مثابه انتقام یا در نتیجه رنجاندن خدایان یا نقض تابویی مقدس به وقوع بپیوندد. اهمیت دینی و اسطوره‌های معطوف به بیماری، مرگ و درمان در ایران باستان نیز نشان از موقعیت هستی‌شناسانه آنها دارد. طبق باورهای ایرانیان باستان، اهریمن عالم را با شر و بیماری به تباهی کشانده است. آفریده‌های اهریمنی در بدن آدمیان مأوا گرفته و خود را به صورت بیماری نشان می‌دهند؛ پزشکی از منظر اینان منشأی اهورایی داشت و اوراد و دعاهایی (منثره) مخصوص برای طلب شفا و درمان به کار می‌بردند. این مقاله از این منظر به بیماری و شفا در میان ایرانیان و یونانیان می‌پردازد.

فصل سوم سفر پیدایش یکی از چالش­­آمیزترین متون برای مفسران فمینیستی است. فیلیس تریبل به عنوان نماینده مکتب تفسیری فمینیستی لیبرال و میکه بل به عنوان نماینده مکتب تفسیری فمینیستی پست­مدرن به تفسیر این متن پرداخته­اند که در این مقاله نقاط اشتراک و اختلاف این دو جریان، در تفسیری که از یک متن واحد ارائه می­کنند، نشان داده می­شود. هر دو مفسر در تلاشند تا با رویکرد طرفداری از حوا از بار مسئولیت او در گناه نخستین بکاهند. تریبل با وفاداری به متن، ضمن پذیرش اشتباه حوا در گناه نخستین، جنسیت حوا را در وقوع گناه، بی­تأثیر دانسته است. او مجازات خداوند را از عواقب بی نظمی حاصل از گناه نخستین می­داند؛ اما میکه بل با ارائه تفسیری خلاقانه، عمل حوا را ماموریتی در مسیر کمال بشر می­داند تا ضمن شکل­گیری شخصیت انسانی، نسل بشر با کسب معرفت جنسی استمرار یابد. او مجازات خداوند را از نتایج گناه و مسئولیت­بخش می­داند.

در قرن بیستم، جنبش فمینیستی به دنبال شناسایی راه‌هایی بود که از طریق آن، الاهیات سنتی، زنان را سرکوب می‌کرد و حامی ظلم و ستمی بود که بر آنها می‌رفت. اکنون الاهیات فمینیستی، علاوه بر انتقاد از بت‌پرستی‌هایی که در کلیساها و آکادمی‌های الاهیاتی گسترش یافته، منتقد پرستش خدایی است که حامی ایدئولوژی مردسالارانه است. لذا می‌کوشد از مفهوم زن ساختارشکنی کند و کثرت تجربه زنان را موضوع اجتناب‌ناپذیر اندیشه الاهیاتی گرداند. نویسنده این مقاله، پاسخگویی به کشف دوگانگی‌های جنسیتی مانند ارتباط زنانگی با بدن را در مقابل مردانگی که با ذهن و روح مرتبط دانسته شده، مسئله‌ای بحث‌برانگیز می‌داند. وی ضمن تجزیه و تحلیل بدن زن و جنسیت، متون الاهیاتی را بیانگر تمرکز بر تفاوت‌های جسمانی و موقعیت فرودست زنان می‌داند و مردبودن عیسی را عامل اصلی رد مسیحیت از سوی پسامسیحیانی می‌داند که بر مردبودن خدا نیز خرده می‌گیرند. وی ضمن نقد دیدگاه برخی متفکران فمینیست و تحلیل انتقادی آنها از روش و سبک الاهیات نشان می‌دهد چگونه هر متفکری با جامعه گسترده‌تر گذشته و حال در گفت‌وگو است

مقاله پیش رو مروری است بر تاریخ سیاسی وقایعی که با آغاز دوره حمیر در سال ۱۱۰ قبل از میلاد اتفاق افتاده است. نویسنده با توجه به کتیبه‌های موجود معتقد است برای هیچ یک از ادوار تاریخ پیش از اسلام در شبه‌جزیره عربستان همانند دهه 520، که زمان اوج درگیری حمیر و آکسوم بود، مجموعه‌ای وسیع و متنوع از منابع ادبی و کتیبه‌ای به زبان‌های سریانی، سبایی، و حبشی باستان، که بلافاصله پس از وقوع حوادث نوشته شده باشند، موجود نیست. وی با توجه به این منابع، وقایع سیاسی و حتی دینی رخ‌داده در ناحیه حمیر را بررسی تاریخی کرده است. پس از آن، با توجه به سه نسخه سریانی موجود، واقعه آزار، شکنجه و کشتار مسیحیان نجران در پاییز سال ۵۲۳ را بررسی کرده است. این منابع از آن‌رو مهم‌اند که حاوی گزارش‌هایی هستند که ظاهراً نزدیک به زمان وقوع حوادث در نجران، یعنی محل استقرار بزرگ‌ترین جامعه مسیحی حمیری، نگاشته شده است. همچنین، در این منابع، از دو اسقف مسیحی کشته‌شده نام برده شده که هر دو از جانب کلیسای ارتدوکس سوریه به این مقام منصوب شده و گرایش‌هایی بر ضد یمن داشته‌‌اند. همچنین آزار مسیحیان در جنوب عربستان احساسات شدیدی را در مناطق مختلف برانگیخت، و حتی بازتابی از حوادث آن زمان در قرآن هم منعکس شده (بروج: 4) و از اصحاب‌الاخدود، سخن گفته که مفسران قرآن اغلب این عبارت را اشاره به شهدای مسیحی نجران می‌دانند. به هر حال، این حوادث بعد از دوره حمیریان و در دوره ابرهه بوده است؛ کسی که در سال‌های حکومتش یمن شاهد ۵۰ سال استیلای مسیحیت بود.

این مقاله برگرفته از کتاب جنسیت، دین، و گوناگونی: دیدگاه‌های میان‌فرهنگی است که با ویراستاری اورسولا کینگ و تینا بئاتی در سال 2005 منتشر شده است. این کتاب، با 19 مقاله از محققان در حوزه‌های مختلف فمینیستی از کشورهای گوناگون، مقدمه‌ای است بر برخی از مسئله‌برانگیزترین مطالعات دین و جنسیت. در سال‌های اخیر بهره‌گیری از روش‌شناختی‌های میان‌رشته‌ای و میان‌فرهنگی جنسیت و مطالعات زنان باعث تغییر شکل مطالعات بین‌المللی ادیان شده و باب جدیدی را در موضوعات تازه و جدلی گشوده است؛ موضوعاتی که پارادایم‌های گذشته را در معرض نقد قرار داده و رشته‌های مطالعاتی جدیدی ایجاد کرده است. در مقاله حاضر، سویر، فیلسوف فمینیست فرانسوی، از دریچه نظریه جنسیتی، متون کتاب مقدس را بررسی می‌کند. وی معتقد است در کتاب مقدس به همان اندازه که بازی‌های جنسیتی جنس مذکر به چشم می‌خورد در جنس مؤنث نیز نمود می‌یابد، اما منتقدان فمینیست با تأکید فراوان بر شخصیت‌های مؤنث در ادبیات کتاب مقدس، توجهی به تلویحات مردانه ساخته‌شده نمی‌کنند. به اعتقاد وی، هدف از به‌کارگیری شخصیت‌های مؤنث در کتاب مقدس تأکید بیشتر بر قدرت علم مطلق است. او با اشاره به داستان ساره، هاجر و ابراهیم، قدرت‌گیری شخصیت‌های مؤنث را عامل قدرت‌زدایی و تضعیف شخصیت‌های مذکر می‌داند. سویر در آخر به این نتیجه می‌رسد که هرچند به دلیل قوانین اجتماعی و سیاسی خاص، نفوذ و قدرت جنس مذکر در تمامی عرصه‌های بشری به‌وضوح دیده می‌شود اما در مقابل خداوند این قدرت تضعیف می‌شود. رجولیت ابراهیم حکایت از مردانگی بدون اختیاری دارد که در تقابل کامل با تصاویری است که از شنیدن واژه «مردسالار» به ذهن متبادر می‌شود.

فصل اول و دوم سفر پیدایش، یکی از چالش انگیزترین متون برای مفسران فمینیستی است. الیزابت کیدی استنتن، به عنوان نماینده مکتب تفسیری فمینیستی لیبرال و گیلبرت بایلزیکیان، به عنوان نماینده مکتب تفسیری فمینیستی انجیلی، به تفسیر این متن پرداخته اند. این مقاله به بررسی و مقایسه نقاط اشتراک و اختلاف این دو جریان، در تفسیر متن پیدایش می پردازد. هر دو مفسر سعی می کنند تا تعهد خود را به مسیحیت، در کنار اعتقاد به اصول فمینیستی حفظ نمایند. استنتن، با تقسیم داستان آفرینش به دو داستان و اثبات برابری در آفرینش از داستان اول و ردّ داستان دوم، به عنوان کلام خداوند، تعهد کمتری به متن دارد. در مقابل، بایلزیکیان به عنوان نماینده جریان انجیلی، با التزام به وحیانی بودن تمام کتاب مقدس، سعی در ارائه تفسیری مبتنی بر برابری زن و مرد و استفاده از تجربه زنان، مطابق با اصول فمینیستی دارد.

تاریخ و خاستگاه اصطلاح بنیادگرایی دینی و بررسی انواع آن. روش پژوهش توصیفی. نتیجه کلی این اصطلاح خیلی دقیق نیست و اینکه در هر جامعه مفهوم های متنوعی می گیرد که با ارزشها و جهان بینی آن جوامع متناسب است.

هدف پژوهشگران در حوزة ادیان مقایسه¬ای، فهم ادیان مبتنی بر توصیف صحیح و نه مبتنی بر توصیه و عقیده است. جنبه¬هاي هستي‌ختي، معرفت¬شناختي، روش¬شناختي و روش¬ها، چهار جنبة به¬هم‌وابسته¬ از مفاهیم بنیادین پژوهش‌اند. موقعيت¬هاي متفاوت هستي¬شناسي (توجیه واقعیت و دیدگاه پژوهشگر دربارة جهان)، معرفت¬شناسي (توجیه معرفت)، روش¬شناسي (توجیه روش) و روش (عمل پژوهش)، گفتمان¬های متفاوتي را توليد مي¬كنند كه به فهم تازه¬ای در جهان ادیان منجر مي‌شوند. نظریه¬های پژوهشی ریشه در مفروضات معرفت¬شناختي محققان دارند و هرچه در مواضع معرفت¬شناختي آنها بيشتر مداقه شود، فهم و مقایسة نظریه¬ها و ديگر عناصر بنیادین پژوهش امکان¬پذیر¬تر خواهد بود. دو گفتمان متأخر که سهم بيشتري در نظام¬مندکردن ¬رشتة دانشگاهی تاریخ ادیان داشته، بر فضای دین¬پژوهی معاصر استیلا دارند، عبارت¬اند از: گفتمان پدیدارشناسی و هرمنوتیک خلّاق با مرجعیت بلامنازع میرچا الیاده و گفتمان روش مقایسه¬ای تاریخ¬مدار با عنوان «گذر از الیاده» به نمایندگی جاناتان ¬زیتل اسمیت (1938-2017). هرچند آثار فراوانی در حوزة الیاده¬پژوهی هست، ولی خوانش نظریات الیاده و اسمیت از منظر معرفت¬شناسی تازگی دارد. در ایران متأسفانه دربارة زیتل اسمیت کار چندانی انجام نشده است و او به‌رغم اهمیت زیادي كه دارد، همچنان در محافل دین‌پژوهی ناشناخته و غایب است.

به‌ موازات پیدایش عصر علم و گسترش نگرش‌های تجربی به جهان، باورهای دینی همواره مورد هجمه و طرد تجربه‌گرایان بوده است. پیش‌روی این جهان‌بینی افراطی با ظهور مکتب پوزیتویسم منطقی در فلسفه علم به دعوی بی‌معنایی باورهای دینی انجامید. در چنین فضایی که دست‌یابی به محملی برای گفت‌وگو میان مکتب‌های تجربه‌گرا و معتقدان دینی دور از انتظار می‌نمود، آنتونی فلو با معرفی معیار ابطال‌پذیری به‌عنوان شرط معناداری باورهای دینی، چالشی را مطرح کرد که به بحثی پرشور میان تجربه‌گرایان و معتقدان به ادیان انجامید. چالش فلو بارها تجدید چاپ شد و واکنش‌های موافق و مخالف متعددی را برانگیخت که بیشتر در کوتاهی و ابهام نوشتار فلو ریشه داشت. نوشتار حاضر بر آن است تا ضمن واکاوی واکنش‌های پیش‌‌گفته، تحلیلی تفصیلی از چالش فلو صورت دهد و بینش مهم نهفته در آن را آشکار سازد؛ بینشی که نه‌تنها از ارزش‌های دینی چیزی نمی‌کاهد، بلکه بنیادی برای روشنگری مدعای باورهای دینی و سرآغازی برای گام‌نهادن در قلمرو زبان دین است.