آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

درک جوامع کهن از درمان، درد، بیماری و مرگ با جوامع جدید تفاوت بنیادین دارد. ذهن درمان‌گران باستانی اغلب برای بیماری، درد و مرگ، منشأی فوق طبیعی قائل می‌شد و برای درمان بیماری‌ها به طلسم، جادو، اوراد و ماوراءالطبیعه معطوف بود. پزشکی باستان نیز در درجه نخست برای بیماری اصالت ماورایی قائل بودند و بخش مهمی از فرآیند درمان، اعتقادی بود. در ذهنیت یونانی، بیماری می‌تواند به مثابه انتقام یا در نتیجه رنجاندن خدایان یا نقض تابویی مقدس به وقوع بپیوندد. اهمیت دینی و اسطوره‌های معطوف به بیماری، مرگ و درمان در ایران باستان نیز نشان از موقعیت هستی‌شناسانه آنها دارد. طبق باورهای ایرانیان باستان، اهریمن عالم را با شر و بیماری به تباهی کشانده است. آفریده‌های اهریمنی در بدن آدمیان مأوا گرفته و خود را به صورت بیماری نشان می‌دهند؛ پزشکی از منظر اینان منشأی اهورایی داشت و اوراد و دعاهایی (منثره) مخصوص برای طلب شفا و درمان به کار می‌بردند. این مقاله از این منظر به بیماری و شفا در میان ایرانیان و یونانیان می‌پردازد.

فصل سوم سفر پیدایش یکی از چالش­­آمیزترین متون برای مفسران فمینیستی است. فیلیس تریبل به عنوان نماینده مکتب تفسیری فمینیستی لیبرال و میکه بل به عنوان نماینده مکتب تفسیری فمینیستی پست­مدرن به تفسیر این متن پرداخته­اند که در این مقاله نقاط اشتراک و اختلاف این دو جریان، در تفسیری که از یک متن واحد ارائه می­کنند، نشان داده می­شود. هر دو مفسر در تلاشند تا با رویکرد طرفداری از حوا از بار مسئولیت او در گناه نخستین بکاهند. تریبل با وفاداری به متن، ضمن پذیرش اشتباه حوا در گناه نخستین، جنسیت حوا را در وقوع گناه، بی­تأثیر دانسته است. او مجازات خداوند را از عواقب بی نظمی حاصل از گناه نخستین می­داند؛ اما میکه بل با ارائه تفسیری خلاقانه، عمل حوا را ماموریتی در مسیر کمال بشر می­داند تا ضمن شکل­گیری شخصیت انسانی، نسل بشر با کسب معرفت جنسی استمرار یابد. او مجازات خداوند را از نتایج گناه و مسئولیت­بخش می­داند.

در قرن بیستم، جنبش فمینیستی به دنبال شناسایی راه‌هایی بود که از طریق آن، الاهیات سنتی، زنان را سرکوب می‌کرد و حامی ظلم و ستمی بود که بر آنها می‌رفت. اکنون الاهیات فمینیستی، علاوه بر انتقاد از بت‌پرستی‌هایی که در کلیساها و آکادمی‌های الاهیاتی گسترش یافته، منتقد پرستش خدایی است که حامی ایدئولوژی مردسالارانه است. لذا می‌کوشد از مفهوم زن ساختارشکنی کند و کثرت تجربه زنان را موضوع اجتناب‌ناپذیر اندیشه الاهیاتی گرداند. نویسنده این مقاله، پاسخگویی به کشف دوگانگی‌های جنسیتی مانند ارتباط زنانگی با بدن را در مقابل مردانگی که با ذهن و روح مرتبط دانسته شده، مسئله‌ای بحث‌برانگیز می‌داند. وی ضمن تجزیه و تحلیل بدن زن و جنسیت، متون الاهیاتی را بیانگر تمرکز بر تفاوت‌های جسمانی و موقعیت فرودست زنان می‌داند و مردبودن عیسی را عامل اصلی رد مسیحیت از سوی پسامسیحیانی می‌داند که بر مردبودن خدا نیز خرده می‌گیرند. وی ضمن نقد دیدگاه برخی متفکران فمینیست و تحلیل انتقادی آنها از روش و سبک الاهیات نشان می‌دهد چگونه هر متفکری با جامعه گسترده‌تر گذشته و حال در گفت‌وگو است

این مقاله برگرفته از کتاب جنسیت، دین، و گوناگونی: دیدگاه‌های میان‌فرهنگی است که با ویراستاری اورسولا کینگ و تینا بئاتی در سال 2005 منتشر شده است. این کتاب، با 19 مقاله از محققان در حوزه‌های مختلف فمینیستی از کشورهای گوناگون، مقدمه‌ای است بر برخی از مسئله‌برانگیزترین مطالعات دین و جنسیت. در سال‌های اخیر بهره‌گیری از روش‌شناختی‌های میان‌رشته‌ای و میان‌فرهنگی جنسیت و مطالعات زنان باعث تغییر شکل مطالعات بین‌المللی ادیان شده و باب جدیدی را در موضوعات تازه و جدلی گشوده است؛ موضوعاتی که پارادایم‌های گذشته را در معرض نقد قرار داده و رشته‌های مطالعاتی جدیدی ایجاد کرده است. در مقاله حاضر، سویر، فیلسوف فمینیست فرانسوی، از دریچه نظریه جنسیتی، متون کتاب مقدس را بررسی می‌کند. وی معتقد است در کتاب مقدس به همان اندازه که بازی‌های جنسیتی جنس مذکر به چشم می‌خورد در جنس مؤنث نیز نمود می‌یابد، اما منتقدان فمینیست با تأکید فراوان بر شخصیت‌های مؤنث در ادبیات کتاب مقدس، توجهی به تلویحات مردانه ساخته‌شده نمی‌کنند. به اعتقاد وی، هدف از به‌کارگیری شخصیت‌های مؤنث در کتاب مقدس تأکید بیشتر بر قدرت علم مطلق است. او با اشاره به داستان ساره، هاجر و ابراهیم، قدرت‌گیری شخصیت‌های مؤنث را عامل قدرت‌زدایی و تضعیف شخصیت‌های مذکر می‌داند. سویر در آخر به این نتیجه می‌رسد که هرچند به دلیل قوانین اجتماعی و سیاسی خاص، نفوذ و قدرت جنس مذکر در تمامی عرصه‌های بشری به‌وضوح دیده می‌شود اما در مقابل خداوند این قدرت تضعیف می‌شود. رجولیت ابراهیم حکایت از مردانگی بدون اختیاری دارد که در تقابل کامل با تصاویری است که از شنیدن واژه «مردسالار» به ذهن متبادر می‌شود.

مقاله پیش رو مروری است بر تاریخ سیاسی وقایعی که با آغاز دوره حمیر در سال ۱۱۰ قبل از میلاد اتفاق افتاده است. نویسنده با توجه به کتیبه‌های موجود معتقد است برای هیچ یک از ادوار تاریخ پیش از اسلام در شبه‌جزیره عربستان همانند دهه 520، که زمان اوج درگیری حمیر و آکسوم بود، مجموعه‌ای وسیع و متنوع از منابع ادبی و کتیبه‌ای به زبان‌های سریانی، سبایی، و حبشی باستان، که بلافاصله پس از وقوع حوادث نوشته شده باشند، موجود نیست. وی با توجه به این منابع، وقایع سیاسی و حتی دینی رخ‌داده در ناحیه حمیر را بررسی تاریخی کرده است. پس از آن، با توجه به سه نسخه سریانی موجود، واقعه آزار، شکنجه و کشتار مسیحیان نجران در پاییز سال ۵۲۳ را بررسی کرده است. این منابع از آن‌رو مهم‌اند که حاوی گزارش‌هایی هستند که ظاهراً نزدیک به زمان وقوع حوادث در نجران، یعنی محل استقرار بزرگ‌ترین جامعه مسیحی حمیری، نگاشته شده است. همچنین، در این منابع، از دو اسقف مسیحی کشته‌شده نام برده شده که هر دو از جانب کلیسای ارتدوکس سوریه به این مقام منصوب شده و گرایش‌هایی بر ضد یمن داشته‌‌اند. همچنین آزار مسیحیان در جنوب عربستان احساسات شدیدی را در مناطق مختلف برانگیخت، و حتی بازتابی از حوادث آن زمان در قرآن هم منعکس شده (بروج: 4) و از اصحاب‌الاخدود، سخن گفته که مفسران قرآن اغلب این عبارت را اشاره به شهدای مسیحی نجران می‌دانند. به هر حال، این حوادث بعد از دوره حمیریان و در دوره ابرهه بوده است؛ کسی که در سال‌های حکومتش یمن شاهد ۵۰ سال استیلای مسیحیت بود.

فصل اول و دوم سفر پیدایش، یکی از چالش انگیزترین متون برای مفسران فمینیستی است. الیزابت کیدی استنتن، به عنوان نماینده مکتب تفسیری فمینیستی لیبرال و گیلبرت بایلزیکیان، به عنوان نماینده مکتب تفسیری فمینیستی انجیلی، به تفسیر این متن پرداخته اند. این مقاله به بررسی و مقایسه نقاط اشتراک و اختلاف این دو جریان، در تفسیر متن پیدایش می پردازد. هر دو مفسر سعی می کنند تا تعهد خود را به مسیحیت، در کنار اعتقاد به اصول فمینیستی حفظ نمایند. استنتن، با تقسیم داستان آفرینش به دو داستان و اثبات برابری در آفرینش از داستان اول و ردّ داستان دوم، به عنوان کلام خداوند، تعهد کمتری به متن دارد. در مقابل، بایلزیکیان به عنوان نماینده جریان انجیلی، با التزام به وحیانی بودن تمام کتاب مقدس، سعی در ارائه تفسیری مبتنی بر برابری زن و مرد و استفاده از تجربه زنان، مطابق با اصول فمینیستی دارد.

مایکل آنتونی سلز معتقد است عارفان مسلمان در تبیین تجارب عرفانی خود از عوالم فکری-فلسفی، فرهنگی-شعری،‌ قرآنی-حدیثی و کلامی تأثیر پذیرفته‌اند. سلز در مقاله «زبان حیرت» (1989) سعی دارد پنج نمونه از این عوالم زبانی را برجسته کند و تشابه زبان صوفیان، به خصوص در حوزه مسئله فنا و اتحاد عرفانی، با پس‌زمینه‌های سنتی-دینی آنان را نشان دهد. عوالم زبانی که سلز به آنها توجه کرده و صوفیان از آن تأثیر پذیرفته‌اند‌ عبارت‌اند از‌ شعر جاهلی؛ کلیدواژه‌ها و اصطلاحات کلامی؛ زبان حدیثی-قرآنی معراج و وصول به عرش؛ حدیث قرب نوافل و حیرت صوفیانه، که در آن تمایزات ذهن-عین، گوینده-شنونده تقریباً محو می‌شود؛ و نهایتاً استفاده از زبان فلسفی متأخرتر ابن‌عربی (دیالکتیک عرفانی) برای تبیین اتحاد عرفانی. پژوهش پیش رو بر مبنای مطالعه‌ای کتابخانه‌ای، ضمن معرفی دیدگاه سلز در مقاله مذکور، با رویکرد توصیفی-تحلیلی، به برخی کاستی‌های شکلی از جمله کم‌دقتی در ترجمه و ارجاع به نسخ کم‌اعتبار، و برخی کاستی‌های محتوایی مانند نقصان در دامنه پژوهش اشاره می‌کند. در کنار این اشکالات، توجه به مباحث تطبیقی بین ادیان ابراهیمی اسلام، یهود و مسیحیت، تسلط نویسنده به ادبیات عربی و شعر جاهلی، ازجمله ویژگی‌های مثبت این اثر است که به مؤلف در تبیین زبان تجربه عرفانی در اسلام کمک شایانی کرده است.

در متون دینی زرتشتی، انتقال فرّه ایزدی و پادشاهی از شاهی به شاه دیگر، سلسله‌ای از انسان‌های فرّه‌مند را پدید آورد که به واسطه همان فرّه، وظیفه سرپرستی خلق و تصرف در امور آنها و برقراری نور در سراسر هستی را عهده‌دار شدند. بعد از فتح ایران توسط مسلمانان، فرّه ایزدی بار دیگر با حفظ صورت‌بندی‌های گفتمانی خود، در متون مختلف نمود تازه‌ای پیدا کرد. در مذهب اسماعیلیه بنا به شرایط زمانی و مکانی، سلسله‌ای از انسان‌های کامل تشکیل شدند که آنها نیز وظایفی مشابه با انسان‌های فرّه‌مند، یعنی وظیفه حفظ و نگهداری مردم را از خطر گمراهی بر عهده داشتند. با این نظر و با توجه ‌به وجود عناصر الهیاتی در گفتمان فرّه ایزدی که بر مبنای آن حاکمان با برخورداری از تأیید اهوره‌مزدا و با داشتن گونه‌ای «ولایت» و خاصیت آیینگی، فیض اهوره‌مزدا را به مردم انتقال دادند؛ این مسئله را می‌توان یکی از مهم‌ترین جنبه‌های اشتراک نظر در گفتمان فرّه ایزدی و بحث ولایت و انسان کامل در ادبیات جهان اسلام به ‌حساب آورد. به ‌این ‌ترتیب تکوین و سیر تطور مفهومی تدریجی در نظریه ولایت و انسان کامل و پیوند آن میان حکمت خسروانی و عرفان ایرانی تا قرن هفتم هجری در زمینه حاکمیت سیاسی در ایران پدید آمد. این مقاله با روش تطبیقی، در پی بررسی و تحلیل این دو جریان دینی - عرفانی ایرانی و اسلامی است تا پرده از شباهت‌ها و اختلاف‌های این دو جریان بردارد.

تاریخ و خاستگاه اصطلاح بنیادگرایی دینی و بررسی انواع آن. روش پژوهش توصیفی. نتیجه کلی این اصطلاح خیلی دقیق نیست و اینکه در هر جامعه مفهوم های متنوعی می گیرد که با ارزشها و جهان بینی آن جوامع متناسب است.