آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

مراحل سلوک معنوی همواره در نگرش‌های عرفانی مختلف مورد توجه بوده است. در نگاه برخی صاحب‌نظران معاصر نیز به این مراحل با تعبیرهای مختلف اشاره شده است. در این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی به دیدگاه علی صفایی حائری درباره مراحل سلوک معنوی پرداخته شده است و ضمن استخراج سلسله‌ای منسجم از مراحل سلوک معنوی بر اساس آثار وی، عناصر متناظر با اجزای آن در آموزه‌های عرفانی مورد توجه قرار گرفته است. این بررسی نشان می‌دهد مراحل سلوک در نگاه صفایی، با شناختی که از تذکر، تفکر و تعقل بیرون می‌آید شروع می‌شود و زمینه آزادی درونی فرد را از عادت‌ها و تعصب‌ها فراهم می‌کند تا بر اساس آن، عشق و ایمان در قلب فرد شکوفا شود. این عشق و ایمان به عمل می‌انجامد و در سه بُعد ذکر، اطاعت و شکر خود را نشان می‌دهد. سرانجام سالک باید اخبات را با عبور از مسیر ابتلا، اضطرار و اعتصام در خویش محقق کند. هر کدام از مراحل این سیر با آموزه‌های عرفان عملی هماهنگ است و نشان می‌دهد که نگرش صفایی به سلوک معنوی، همراهی‌های متعدد و ظرفیت‌های تبیینی زیادی را در نسبت با آموزه‌های عرفان عملی دارد.

این مقاله پس از توصیف ماهیت اخلاقِ مراقبت و تحلیل کارایی ممتازش در مقایسه با نظریه‌های پیشین در حوزه اخلاق، بحث انتقادی خود را درباره دشواری‌های پیش‌ روی این نوع از اخلاق مطرح می‌کند. نتیجه حاصل از این بحث و ملاحظه انتقادی این است که اخلاق مراقبت ابتدائاً بر اساس دیدگاه موقعیت‌محور و در برابر نظریه‌های مبتنی بر عدالت طرح‌ریزی شده است، بدین معنا که در نظریه مراقبت نوعی خصوصی‌سازی اخلاق در مقایسه با عدالت عمومی وجود دارد. البته نقطه بحث‌انگیز اخلاق مراقبت در توسعه بی‌رویه حوزه رفتار (از اخلاق‌مداری شخصی، ارفاقی، و شفقت‌محور) به حوزه عدالت اجتماعی، مبادلاتی و محاسبه‌محور است. بنابراین، با بهره‌گیری از تلاش‌های رالز در نظریه عدالت، و نیز امتداد آن در لیبرالیسم سیاسی، به نظر می‌رسد می‌توان نظریه مراقبت را متمّم نظریه‌های عدالت‌محور، متأخر از این نظریات و در واقع برای تفکیک و تمایز حداکثری میان‌ حقوق و اخلاق دانست.