آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

بررسی عقاید مرتبط با فِرَق از مهم‌ترین راه‌های آشنایی با فرقه‌ها است. در قرن حاضر مطالعات بسیار در زمینه عقاید فِرَق مختلف انجام‌ شده است. یکی از پژوهشگرانی که در زمینه اسماعیلیه و تاریخ و اندیشه‌های آنها پژوهش‌های فراوان انجام داده، فرهاد دفتری است. این پژوهش در صدد است به این پرسش پاسخ دهد که: با توجه به اهمیت شناخت عقاید فِرَق، فرهاد دفتری در بررسی عقاید اسماعیلیه از چه روش یا روش‌هایی استفاده کرده است؟ البته منظور این پژوهش آموزه‌های اعتقادی و کلامی اسماعیلیه است. با بررسی تألیفات و مطالعات وی این نتیجه به دست آمد که دفتری در مطالعات عقیده‌نگاری‌اش استفاده و تتبع فراوان در منابع مختلف داشته و بحث عقیده‌نگاری را در دل تاریخ‌نگاری اسماعیلیه بیان کرده است. همچنین، عقیده‌نگاری را همراه تحولات و تطورات اندیشه ذکر کرده است. این مقاله به روش توصیفی‌تحلیلی انجام شده و روش جمع‌آوری داده‌ها، اسنادی و مطالعات کتاب‌خانه‌ای است.

ارتباطات همزاد با آفرینش و تحقق عالم هستی شکل گرفته است؛ و با خلقت انسان به‌عنوان محور هستی مخلوق با برخورداری از قدرت انتخاب و اختیار، حلقه‌ی ارتباط در سیر صعود و نزول بر محوریت آدمی تکمیل گردید. همچنین با گسترش روابط انسانی و نیز پدید آمدن ابزارهای ارتباطی با تکنولوژی و فن‌آوری‌های جدید، فصل نوینی در تعریف و گستره ارتباطات حاصل آمد. در دانش ارتباطات، انسان محور ارتباط و غایت ارتباطات است؛ اماچون این دانش، انسان را محدود به قلمرو مادی و تنها در سطح ارتباطات فردی و اجتماعی و نیز بریده‌ی از شبکه هوشمند هستی و با قطع نظر از نظام فاعلیت مطالعه می‌کند. حال آنکه مطالعات ارتباطات انسانی پیش از آنکه واکاوی جامعه‌شناختی باشد، مطالعه وجود‌شناختی است که در فرآیند هستی یافتن و مراحل تکامل در یک پیوستار ارتباطی منسجم قابل تحقیق و بررسی است. هر چند بحث مستقل و مدونی در دستگاه فلسفه اسلامی وجود ندارد؛ اما با بررسی ظرفیت‌های نهفته در حکمت متعالیه، به نظر رسید که می‌توان از دل دستگاه فلسفی حکما متأله به خصوص صدرالمتألهین، طرحواره ارتباطات و مبانی آنرا استخراج کرد و از نظریهپردازی در این زمینه سخن گفت و مدل و طرح نو ارائه نمود. این رساله، با روش توصیفی-تحلیلی، سعی بر کشف مبانی نظری ارتباطات از منظر فلسفه‌ی اسلامی و در حقیقت تبیین عقلانی و دینی ارتباطات دارد، و به حوزه فلسفی یعنی وجودشناسی، معرفت‌‌شناسی، انسان‌شناسی و ارزش‌‌شناسی ارتباطات با تأکید بر اندیشه‌های فلسفی ملاصدرا می‌پردازد. نوشتار حاضر با اضافه شدن نگاه توحیدی، نظریه‌ای تحت عنوان «تعلق فاعلی» را با محوریت مبانی حکمی، تغییر در مفاهیم پایه، تحول در مبانی مبتنی بر مکاتب و نظریات رایج ارتباطی و تحلیل جدید از حقیقت ارتباطات -با توجه به ابعاد مختلف ارتباطات انسانی در شبکه هستی- ارائه می‌دهد.

الهیات اجتماعی، دانشی بین‌رشته‌ای است که به بررسی حیات اجتماعی انسان و عوارض و لوازم و تبعات آن به صورت مجموعه‌ای به‌هم‌پیوسته در قالب یک نظام معرفتی می‌پردازد. این دانش تلاش می‌کند آن دسته از متون دینی که به نحوی سنت خداوند را نسبت به انسان در تاریخ نشان می‌دهد از طریق استدلالات عقلی و فلسفی و شواهد تاریخی و تجربی تبیین کند. در میان اندیشمندان دینی، به یقین، امام موسی صدر یکی از شخصیت‌های برجسته این عرصه است که هم در حوزه نظر و هم در حوزه عمل، گام‌های مهم و موثری برداشته‌ است. وی توانست به عنوان اندیشمندی عمل‌گرا و جامعه‌گرا رابطه‌ای مستقیم بین دین و وظایف دینی با مقتضیات زمان نشان دهد. وی بر همین اساس میدان فعالیت‌های خود را در جامعه متکثر و ملتهب لبنان قرار داده است. این رساله تلاش دارد راهکارها و عملکردهای امام موسی صدر را در اصلاح جامعه لبنان نشان دهد. ایشان احیای عزت شیعه را از طریق تأسیس موسسات اقتصادی و اجتماعی و سیاسی مدنظر قرار داده است. مقاومت اسلامی، گفت‌وگو و همزیستی ادیان و تقریب بین مذاهب و حضور اجتماعی زن از دیگر اقدامات امام است که برگرفته از اندیشه‌های دینی ایشان می‌باشد و در این رساله برجسته شده است. از نظر وی جامعه صالح جامعه‌ای با جهان‌بینی الهی و توحیدی است و راهکارهای رسیدن به این جامعه را تشکیل حکومت با حاکمی عادل و مجتهد می‌داند و بقای این جامعه را در ایجاد عدالت اجتماعی و اجرای شریعت در جامعه معرفی می‌کند. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی، به شیوه کتابخانه‌ای و با مراجعه به منابع کلامی، تاریخی و اجتماعی صورت گرفته است و در صدد معرفی الگوی موفق امام موسی صدر به عنوان یک پیشوای دینی جامعه گرا به نسل جوان و جامعه علمی ایران است. جستجو در آثار و عملکردهای اجتماعی امام موسی صدر یکی از بهترین منابعی است در جهت اثبات این مسئله که اسلام شیعی برخوردار از الهیات اجتماعی قوی و همه‌جانبه‌ای است که می‌تواند جوابگوی نیازهای مختلف بشر در اعصار گوناگون و ازجمله عصر کنونی باشد.