آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

جنوب جزیره العرب که در کتیبه­های باستانی به نام یمنت خوانده می­شود از سال 1200 پیش از میلاد دارای نظامهای حکومتی بوده است. مورخان به این سرزمین به سبب پیشینه تاریخی آن در دورانهای پیش و پس از ظهور اسلام توجه کرده­اند. هم چنین در قرآن، توجه ویژه­ایی به این منطقه شده است. این پژوهش تاریخی به حوادث پس از ظهور اسلام در این سرزمین می­پردازد و پیدایش و تطور دولت زیدی در یمن و تحولات آن را در میانه سالهای 280 – 298ه.ق / 893 – 911 م بررسی می­­کند. پیدایش این دولت در یمن و فعالیت امامان زیدی و شیعیانشان در این بخش از جهان اسلام سبب شد این دولت، تنها حکومت زیدی باشد که بیش از هزار سال پایدار بماند

در بخش اول از اين نوشتار - كه در شماره ۲۵ مجله علوم حديث توفيق نشر يافت -، به مذهب شيعيان زيدى و اشتراكات بسيار آنان با اماميه از جمله در حوزه حديث و علوم آن اشاره شد و به معرفى مهم ترين كتابهاى حديثى منتشر شده آنان از امام زيد بن على(ع) تا قرن پنجم پرداختيم، كه تا حدود زيادى اصلى ترين منابع حديثى زيديه نيز به شمار مى روند. كتابهاى معرفى شده در آن بخش عبارت بودند از: ۱. المجموع الحديثى و الفقهى (مسند امام زيد)، ۲. مسند الحبرى، ۳. أمالى أحمد بن عيسى، ۴. درر أحاديث النبوية، ۵. مناقب على بن أبى طالب، ۶. الأمالى الصغرى، ۷. المراتب، ۸. تيسير المطالب،

ظرف زمان و مکان و نیز مخاطب برخی سخنان و خطبه‌های سیدالشهدا(ع) در برخی گزارش‌های عاشورایی تغییر یافته است. منابع معتبر زیدی نیز از این تغییرات مصون نمانده‌اند. چنین اخباری در منابع زیدی را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: نخست اخباری که منابع زیدی در نقل این گزارش‌ها منفرد نیستند و می‌توان آنها را در منابع امامیه و اهل سنت نیز مطالعه کرد، همچون نامه امام(ع) به بنی‌هاشم، خطبه آن حضرت در منزل ذوحُسَم و گفت‌وگوی ایشان با طِرمّاح بن‌عدی. دسته دوم اخباری‌اند که اصلشان تنها در منابع زیدی قابل رصد است و اگر در منابع امامیه دیده می‌شود، از منابع زیدی به آثار شیعی راه یافته است، همچون خطبه خُطّ الموت. تحقیق حاضر با شیوه توصیفی ـ تحلیلی ضمن مقایسه گزارش‌های عاشوراییِ یادشده از هر دو دسته در منابع معتبر زیدیه، امامیه و اهل سنت، از تغییر مخاطب یا ظرف زمان و مکان در این اخبار پرده برداشته، نشان می‌دهد که بی‌توجهی به این جابه‌جایی‌ها می‌تواند زمینه‌ساز برداشت و تحلیل نادرست از گزارش‌ها شود.