آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش پیش‌رو به ثبت و گردآوری داده‌ها پیرامون وضعیت فعلی نزدیک به 76 ساختمان تاریخی خانقاه و آرامگاه‌های متصوفه در ایران می پردازد. هدف از این پژوهش، افزون بر ثبت و جمع‌آوری داده‌های میدانی، گردآوری، موضوع بندی و تحلیل گونه‌ای از هنر خانقاهی ایران و سنجیدن آن با مفاهیم عرفان و تصوف است . همچنین در مواردی که خانقاه همچنان در دست صوفیان است، سعی نگارنده بر آن است که به ثبت و ضبط آداب و رسوم آنان و بررسی سلسله های فعّال در آن بپردازد. گردآوری منسجم سازه‌های تاریخی خانقاه‌ها و تحلیل موضوعی هنر آنها از دیدگاه سنتگرایی دینی در این پژوهش مدّ نظر است، به گونه ای که در پایان قادر به تعریف هنر خانقاهی ایران و موضوع بندی آن خواهیم بود.

چکیده: آخرالزمان، دوره ای از حیات تاریخ بشر است که طی آن دوره کنونی عالم به پایان رسیده و دوره ای جدید با ساختاری نو جایگزین آن خواهد شد. دوره ای که طی آن بعد از انحطاط همه جانبه عالم و انسان، خداوند متعال به عنوان نجات بخش بشر خود به مداخله در حیات بشر پرداخته و وی را به نجات ابدی و پایدار رهنمون می سازد که غالبا این فعل نجات بخشی را توسط منجی که برگزیده اوست انجام خواهد داد ، به همین دلیل از این آموزه تحت عنوان منجی گرایی و آینده گرایی یاد می شود. این آموزه بخش مهمی از باورداشت های ادیان بخصوص ادیان آسمانی را در برگرفته است و آیین یهود و دین اسلام نیز هر یک بخش اعظمی از عقاید خود را به این موضوع اختصاص داده اند. در این میان آنچه قابل توجه و حائز اهمیت است وجود شباهت ها و اشتراکات ضمن افتراقاتی است که این ادیان توحیدی در این زمینه دارند که این خود خبر از الهی بودن و وجود منشأ مشترک را دارد

چگونگی و چرایی پیدایش خانقاه در فرهنگ اسلامی همواره مورد بحث پژوهشگران و شرق‌شناسان بوده است. عده‌ای این پدیده را آداب اسلامیزه‌شدۀ رهبانیت بودایی، مسیحی و یا مانوی دانسته و عده‌ای نیز بن‌مایۀ آن را اسلامی و یا شبهۀ اسلامی دانسته‌اند. این مقاله به بررسی آداب و کارکرد این پدیدار دینی، آن‌گونه که در متون متصوفه بدان اشاره شده است، می‌پردازد. هدف تحقیق، پاسخ به این سؤال است که آیا فلسفۀ وجود خانقاهی و آدابی که ناظر بر آن هستند، در فضای مدرن جهانی تغییری داشته‌اند یا خیر؟ در این راستا آرای متصوفه دربارۀ کارکرد، کاربرد و فلسفۀ پیدایش خانقاه و همچنین آداب‌ورسومی که ناظر بر هویت خانقاهی است و می‌توانند مورد تفسیر قرار گیرند، شناسایی و احصا شده‌اند. این بررسی با رویکردی تطبیقیِ دو برهۀ زمانی، یعنی تا قرن هشتم هجری قمری و همچنین تصوف معاصر را مدّ نظر قرار داده است. در تصوف معاصر آرای مکتوب سلسلۀ نعمت‌اللهی ذوالریاستین، و در تصوف متقدم اهمّ آثار کلاسیک، به‌صورت توصیفی و تحلیلی، به صفت‌یابی و تفسیر مقایسه‌ای‌ گذاشته شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که به غیر از تأثیرهای مدنیت معاصر در سازمان‌دهی ساختاری خانقاهی معاصر و تغییر برخی کاربردهای آن به نوعی سمبول فرهنگی، سایر کارکردها و فلسفۀ بهره‌برداری از خانقاه در این دو گونۀ تاریخی از تصوف یکسان و شبیه است، از جمله این شباهت‌های ساختاری، بهره‌برداری از این نهاد برای تمایز، استقرار و اشاعۀ جماعت صوفیان به‌عنوان یک گروه دینی و عقیدتی مستقل با تکیه بر اعمال و تبلیغات مردم‌دارانه است.

این مقاله در پی یافتن پاسخی برای این پرسش است که آیا می‌توان برای انگارۀ «زمان انفسی» یا «زمان لطیف» تفسیری فلسفی و خردپسند به دست داد؟ البته این پرسش سرآغاز طرحی بود که هانری کربن شیعه‌شناس و پدیدارشناس معاصر دیرزمانی آن را دنبال می‌کرد و سخت در پی پیدا کردن رهیافتی در فلسفۀ مارتین هایدگر بود که از رهگذر آن، از افق تاریخمندی دازاین که حاصل واشکافیهای پدیدارشناسانۀ هایدگر از هستی دازاین بود، نقبی به افقهای فراتاریخی این «بود و باش» بزند. حکیمانی چون شهاب الدین سهرودی، شیخ جعفر کشفی، سید احمد علوی و قاضی سعید قمی خیلی پیشتر از این بزرگواران به افقهایی از این دست پی برده بودند و کوششهای فلسفی خود را برای بازنمود و بازگو کردن آنها به خرج داده بودند. به منظور پیکربندی کردن چنین مبحثی، مقاله پس از صورتبندی مسئله، به سراغ انگارۀ زمان انفسی در آثار حکیمان مسلمان رفته ودر پی آیند آن، پدیدۀ تاریخمندی را در کتاب هستی و زمان هایدگر دنبال می‌کند، آنگاه نوشته‌های هانری کربن را می‌کاود تا نشان دهد که او چگونه از فلسفۀ هایدگر کلیدی برای فهم و تفسیر ایدۀ زمان لطیف بهره برده است. این موارد از بروندادهای این مقاله است:گفت و گوی فلسفی حکیمان خاور و باختر زمین‌ـ‌چیزی که برخی آن را فلسفۀ تطبیقی می‌خوانند؛ پیگیری کوششهای پدیدارشناسانۀ مارتین هایدگر و دست پیدا کردن به افقهایی ورای تاریخمندی دازاین؛ به دست دادن رهیافتی معقول و فلسفی برای فهمیدن برخی داده‌های دشوار فهم و پیچیدۀ متنهای مقدس خاصه قرآن کریم.

چکیده : هدف از انجام این پژوهش شناسایی و شناخت مراسم گذار و نمادهای این مراسم در شهرستان بهشهر است . در این تحقیق همچنین محقق به دنبال بررسی و مطالعه ی میزان تأثیر پذیری مراسم گذار از فرهنگ و تحول زیستی و تعیین نقش جنسیت در این مراسم است . روش انجام تحقیق کتابخانه ای – میدانی بوده و محقق سعی نموده از طریق یک پژوهش میدانی به دنبال پاسخ به سؤالات تحقیق پیرامون مراسم گذار در شهرستان بهشهر باشد. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش فیش برداری، مشاهده ی مستقیم و مطالعه ی اسناد و مدارکی است که پیرامون آئین های گذار در شهرستان تاریخی بهشهر وجود دارد. یافته های تحقیق نشان می دهد که آیین های گذار، آیین هایی است که گروه در زمان های بحران زندگی مبادرت به انجام آن می کند تا اعضای گروه را از چالش به وجود آمده در حرکت گروهی برهاند. همچنین یافته های تحقیق بر نقش پررنگ زنان نسبت به مردان در این آیین ها تأکید می کند. به عنوان مثال در آئین تولد از زمان زایمان و حتی قبل از آن در چله بری مراسم شب شش، مراسم حمام روز دهم و غیره، این زنان هستند که بازیگران اصلی این آیین هستند و مردان در بهترین حالت نقش های تدارکاتی را ایفا می کنند. رساله ی حاضر در چهار فصل تنظیم گردیده است. در فصل نخست کلیات تحقیق نظیر بیان مسأله ، اهمیت و ضرورت تحقیق، اهداف، فرضیه ها و سؤالات تحقیق و تعریف متغیرها مطرح شده است. در فصل دوم به ادبیات تحقیق نظیر تعاریف مربوط به تشریفات مذهبی، نماد ، اسطوره، آیین، آئین های گذار و ... اشاره شده است. فصل سوم به ویژگیهای جغرافیایی و مردم شناختی شهرستان بهشهر و فصل چهارم و در واقع فصل پایانی رساله به گزارش و تحلیل مطالعه ی میدانی آیین های گذار در دو روستای شهید آباد و گرجی محله اختصاص داده شده است . در انتهای رساله نیز جمع بندی و نتیجه گیری از مباحث مطروحه، پیشنهادات کاربردی و بیان مشکلات و محدودیت ها و تحقیق بیان شده است. کلید واژه : آیین، آیین های گذار، فرهنگ عامه، شهرستان بهشهر.

فاقد چکیده

گرایش اسماعیلیان و صوفیان به تأویلات باطنی و زمینه های مشترک فکری ایشان، این دو طریقه را در دوران پسا الموت به هم نزدیک کرده است؛ در واقع مشایخ صوفیه از اندیشه های منسوب به اسماعیلیه بهره بردند و نزاریان نیز شیوه های ظاهری زندگی صوفیان را بکار گرفتند. بدین ترتیب نزاریان ایران در دوران پس از الموت، با تظاهر به صوفی نمایی، آموزه های دینی خود را در آثار اندکی که به زبان فارسی نوشته شده است، حفظ و بیان کردند. از جمل? این کتابها می توان آثار منظوم نزاری قهستانی؛ هفت باب ابواسحاق قهستانی؛ و پندیات جوانمردی، اندرزهای مستنصر بالله دوم از امامان نزاری، را نام برد. در پژوهش حاضر، آموزه های عرفانی در این آثار نزاری در دوران پسا الموت، بررسی شده است. در اشعار نزاری انواع تمهیدات روایی، چون استعاره، تمثیل، رمز پردازی، و همچنین اصطلاحات متنوع عرفانی، برای بیان تعالیم باطنی اسماعیلیه به کار گرفته شده است. به طور کلی، در این آثار شواهدی وجود دارد که نشان می دهد، چگونه نزاریان ایران پس از حمل? مغول در سای? تظاهر به تصوف، به حفظ سنت های مستقل و اعتقادات دینی خود پرداختند. نویسندگان این آثار با هوشمندی، از آموزه های مشترک میان نزاریان و صوفیان استفاده کرده، ولی در حقیقت تعالیم اصلی نزاریان را بیان کرده اند. تعالیمی که پس از قیامت القیامت به برتری باطن بر ظاهر انجامید، و دشمنی دیرین? اسماعیلیه و اهل تسنن، را در سای? آموزه های عارفانه و اصطلاحات صوفیان? دور قیامت، به زمینه های صلح نزاریان و صوفیه که اغلب سُنی مذهب بودند، تبدیل کرد.

سلوکِ عرفانی از بحث های مهم در عرفان است، که جریان های مختلف عرفانی جایگاه خاصی برای آن قائل می شوند. طریقت کبرویه و مکتب یوگا، دو جریانِ عرفانی مهّم در حوزه دینی اسلام و هند، به مسئله سلوکِ عرفانی پرداخته اند و بر آن تاکید دارند. آموزه های بنیادینِ نظری، عملی، حقایق، ارزش ها، تکالیف و فرآیند سیرو سلوک از مسائلی است که در سلوکِ عرفانی مطرح می شود و این دو جریان به آن ها پرداخته اند.با روشِ توصیفی،تحلیلی و مقایسه ای و با استفاده از منابعِ اصلی این دو جریان عرفانی، به بررسی این مسئله می پردازیم.با مقایس? این نظرات به شناخت عمیق تر سلوکِ عرفانی و مسائل مربوط به آن دست پیدا می کنیم. طریقت کبرویه و مکتب یوگا هرچنددردوسنت دینی و در دو دور? زمانی متفاوت به وجود آمده و عمل می کرده اند،در مسئله سلوک عرفانی جدای از برخی تفاوت ها در بسیاری از موارد شباهت هایی داشتند. هردو جریان وجود وحدتی در پسِ مظاهر هستی را می پذیرند، و به این اصل که برای کسب معرفت حقیقیِ به واقعیت، نوعی مجاهده و تمرین ذهنی، روحی و جسمی لازم است هم فکر هستند. طریقت کبرویه یک جریانِ عرفانیِ دینی، الاهی، راهِ عمل، معرفت و عشق، ناظر به دنیا، استاد محور، اعتدال گرا، وحدت نگر است؛ و مکتب یوگایک جریانِ عرفانیِ دینی، انسانی، راهِ عمل، معرفت، منعزل از دنیا، استاد محور، ریاضت گرا، وحدت نگر است. هردو جریان در لزوم شناخت نفس، ریاضت و خلوت نشینی، آداب ذکر و روش نفی خواطر تشابه دارند. انسانِ کامل طریقت کبرویه بعد از رسیدن به مقامِ فنا و خلیفه اللهی با مسئولیتی سنگین به میان اجتماع باز می گردد ولی یوگیِ کامل با انهدام کامل وجود روانی خود موجودی ورای صفات انسانی است که به دور از اجتماع و در عزلت زندگی می کند.

چکیده اهل حق بر پیروان آیین یارسا اطلاق می شود که راه و روش های مخصوص به خود را دارند . به این گروه طایفه سان و یارسان ، یعنی طایفه و یاران سلطان اسحاق نیز می گویند . به عبارتی دیگر به معنی مردان حق یا آیین یاری ، دوستی و کمک و.. است . درباره تاریخ پیدایش این مسلک مدرک مستندی در دسترس نیست اما شواهدی وجود دارد که این آیین در غرب ایران تاسیس شده است . پیروان این آیین در کرمانشاه ،لرستان، همدان و آذربایجان ساکن هستند . تحقیق حاضر به بررسی آراء و عقاید مسلک اهل حق در استان لرستان ( کوهدشت و نورآباد ) می پردازد . این استان تا قبل از سلطان اسحاق مرکز اصلی اهل حق ها بوده و با ظهور سلطان اسحا ق این مرکزیت و محوریت به استان کرمانشاهان منتقل می شود . پیروان این آیین دارای مشخصات آیینی و اعتقادی خاصی هستند که مهمترین مشخصات آیینی آنها عبارتند از : برگزاری آیین جم و جم خانه ، تاکید بر قربانی به پیشگاه خداوند ، استفاده از موسیقی و ذکر جلی در مراسم عبادی و همچنین آیین سرسپاری. از جمله مشخصات اعتقادی آنها : اعتقاد به دون به دون ، اعتقاد به خلقت موجودات در درجات مختلف و نوعی خلقت پیشین که با پیمان ازلی همراه بود، اعتقاد به یک ذات الوهی که در جامه های مختلف انسانی تجلی می کند و همچنین وجود یک راز مهم که باید از افراد غیر خودی پوشیده ? شود . افراد اهل حق مانند سایر شیعیان به اصول اعتقادی ؛ توحید ، معاد ، نبوت ، عدل و امامت اعتقاد دارند ، اما از میان ائمه احترام خاصی برای امام علی (ع) قائل هستند تا جایی که می گویند علی خدا نیست ولی از خدا هم جدا نیست . در دفتر ها و کلام آنها بر چهار چیز بسیار تاکید شده است و آن چهار مورد عبارتند از: راستی ، پاکی ، نیستی و ردا . در این رساله سعی شده است که علاوه بر بررسی عقاید و آداب و رسوم اهل حق در کوهدشت و نورآباد ، داده های بدست آمده درباره منشا پیدایش اهل حق ، بنیانگذاران و پیران و مشاهیر اهل حق به دو دسته : تاریخی و مقدس تقسیم شود . این پایان نامه در چهل فصل به موضوعات زیر می پردازد : در فصل اول پیدایش فرقه اهل حق ، پایه گذاران و سلسله مقامات معنوی و روحانی اهل حق مورد بررسی قرار گرفته است ، در فصل دوم به پراکندگی جغرافیایی اهل حق در استان لرستان ، خاندان های یازده گانه و مشاهیر اهل حق در این استان پرداخته شده ، فصل سوم

فاقد چکیده