آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

پیروان فلسفه‌ی اسلامی باید نسبت خویش را با حس و تجربه مشخص نمایند تا بتوانند به رشد، روزآمدی و در موارد فراوانی به تولید دست یابند و خود را به عنوان جریانی زنده و پویا به جهان فلسفه معرفی نمایند. یکی از مباحث مطرح در فلسفه‌ی معرفت؛ مسئله‌ی رابطه‌ی حواس ظاهری با حکم در قضایا است. این مقاله با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از روش‌های توصیفی، تحلیلی و استدلالی و رویکردهای تاریخی و منطقی درپی پاسخ به این پرسش‌ها است که: دیدگاه‌های فلاسفه‌ی اسلامی در خصوص رابطه‌ی حواس ظاهری با حکم در قضایا چیست؟ و نظریه‌ی مختار در این مسئله چگونه است؟ نتیجه اینکه مسئله مذکور از سوی فلاسفه‌ی اسلامی به صورت جدی مورد توجه واقع نشده است. یکی از راه‌های شناخت این رابطه که مورد توجه ما نیز هست، تحلیل از طریق مراحل شناخت تصدیقی و گزاره-ای است.ه صورت جدی مورد توجه واقع نشده است. یکی از راه‌های شناخت این رابطه که مورد توجه ما نیز هست، تحلیل از طریق مراحل شناخت تصدیقی و گزاره-ای است.

به شهادت آیات قرآن کریم یکی از اصول پذیرفته شده در قرآن، تسهیل الهی آن برای تذکر و فهم است که فهم مفردات و ترکیبات قرآن، جزء اساسی فهم صحیح ترجمه‌ و تفسیر دقیق آیات به شمار می‌آید و بدون تبیین دقیق مفردات و ترکیبات آیات و ویژگی‌های آنها کار ترجمه و تفسیر به سامان نخواهد رسید. اعجاز بیانی قرآن بگونه ای تدوین و طراحی شده است که امکان هرگونه مترادفی که بتواند، کما هو حقه، بدیل مفردات و ترکیبات نحوی و بلاغی باشد منتفی میداند. در این راستا در این مقاله ، با تکیه بر نکات وارده در اصول و قواعد فهم قرآن در کتب فقه اللغه، علوم قرآن، اصول فقه و تفاسیر معتبر، برخی از مصادیق ترجمه و تفسیرِ مفردات و دستگاه معنایی واژگان با رویکرد معناشناختی بررسی شده تا به عمق معنای آن دست یافته شود و نظریه عدم ترادف در قرآن کریم ، به معنای عدم انطباق در هسته اصلی معناشناختی در واژگان متقابل در وسعت معنا و عدم شمول معنایی در جانشین سازی و تفاوت در هم‌ نشین‌ ها،امری محقق در قرآن حکیم خداوند حکیم نشان داده شود.

معاد از ارکان ادیان الهی است.دین اسلام که خاتم ادیان است، دقیقترین تعبیر را از معاددارد؛ اما قرآن و روایات کتب علمی نیستند که همه جوانب موضوعات را بکاوند و این یک دلیلعمده اختلاف مسلمانان در فهم آموزههای دینی است که موجب پیدایش فرقههای زیادی شدهاست.موضوع معاد جسمانی از مسائل اختلافی میان مسلمان است. در این تحقیق دیدگاه مکتبتفکیک و مکتب ملاصدرا را با ظاهر قرآن میسنجیم. قرآن و روایات در عین این که در اینباره تعابیر دقیقی دارند، اما زبان دین، زبان علم نیست که صریح در این باره سخن گفته باشد؛پسدیدگاه این دو مکتب را نمیتوان به ظاهر قرآن نسبت دارد.یکی از اختلافات مهم مکتب ملاصدرا و مکتب تفکیک بر سر مسئله معاد جسمانی است کهحتی میتوان پیدایش مکتب تفکیک را واکنشی به معاد جسمانی ملاصدرا تلقی کرد.ملاصدرا بااصول و مقدمات گوناگونی- که شمار آنها را در کتب مختلف خود به صورت مختلف بیانکرده و حتی برخی تا پانزده و بر گمان نگارنده حتی بیش از پانزده است-اقدام به اثبات معادجسمانی خود کرده است که می توان اصول او را به چند دسته تقسیم کرد: الف- اصولانسانشناسی؛ب- اصول دنیا شناسی،ج- اصول وجودشناسی عام؛ه - اصول نفس شناسی؛ و-اصول اخرت شناسی.مکتب تفکیک که به گمان ما در واکنش به معاد جسمانی ملاصدرا تحقق پیدا کرده است،مدعی است همین بدن عنصری این جهانی در جهان آخرت برانگیخته میشود. آنان ادعای خودرا مستند به ظاهر قرآن میدانند،حال آن که توضیح دادیم که قرآن و روایات به طور صریح بهمعاد جسمانی نپرداخته است.واژگان کلیدی: معاد، مکتب ملاصدرا، مکتب تفکیک، نقد، بررسی

در این اثر نویسنده می‌کوشد که دسته‌ای از شبهات مطروحه در عرصه دین و معرفت دینی را مورد بررسی قرار دهد. این اثر مشتمل بر یک مقدمه و دو بخش و هشت فصل می‌باشد. در مقدمه از کلیات مورد نظر بحث و تعاریف مباحثی چون حقیقت دین در لغت و اصطلاح، حقیقت معرفت، معرفت‌شناسی، معرفت‌شناسی دینی، معنای ثبات، تحول و ... ارائه شده است.

نگارنده اين رساله ، براى بررسى عصمت على عليه السلام از تلفيق روش هاى عقلى ، قرآنى و روايى استفاده نموده ، و آنچه را اهل سنّت در اعتراف به عصمت بيان داشته ، اما مصداق آن را فردى غير از ائمه عليهم السلام دانسته اند ، به صورت يك شبهه مورد بررسى قرار داده است . بخش اوّل را ـ كه به كلّيات اختصاص دارد ـ به بررسى واژه «عصمت» در لغت و اصطلاح اختصاص داده ، و حكمت عصمت ، رابطه ميان عصمت و اختيار ، حدود و مراتب عصمت، و موضوع عصمت زمامداران از ديدگاه فريقين را مطرح كرده است. در بخش دوم ، به ادلّه عصمت امام على عليه السلام در قرآن ، روايات و سيره امام على عليه السلام پرداخته است . وى در اين بخش از يازده آيه و نه روايت استفاده نموده ، و پس از بررسى وجوه دلالت هر يك ، ادلّه عصمت امام على عليه السلام در سيره گفتارى و رفتارى ايشان پرداخته است .

آگاهی از چیستی و منشأ اختلافات دینی، بر موضع نظری و عملی ما نسبت به مسئلۀ تنوع دینی بسیار مؤثر است. اما به اعتراف منابع رسمی تاریخ ادیان، موضوع منشأ دین و به‌تبع آن منشأ اختلاف دینی، متعلق به ماقبل تاریخ و فراتر از اندیشۀ بشری است. درحالیکه با رویکرد واقع‌گرایی مؤلف‌محور به قرآن کریم می‌توان گزارش‌هایی متواتر و واقع‌نما از اولین اختلافات دینی به‌دست ‌آورد. از این منظر، پژوهش حاضر با هدف واکاوی هستی‌شناختی نخستین اختلاف‌های دینی و عوامل پیدایش آنها با روش توصیفی- تحلیلی به این مسئله می‌پردازد که ماهیت اختلافات دینی که به تعدد و سپس تکثر دین می‌انجامد، چیست و علت/منشأ آنها چگونه تبیین می‌شود؟ براساس یافته‌های پژوهش حقیقت تنوع دینی، «تفرق دین» است و مهم‌ترین منشأ غیرمعرفتی تفرق دین «بغی اجتماعی» است که از سویی بر بستر عوامل غیرمعرفتی فردی چون فساد و ستمگری (ظلم)، حسادت و برتری‌جویی (علوّ) سامان یافته و از سوی دیگر عوامل معرفتی آن توسط گروهی از طبقه متنفذان و اعیان جامعه، در قالب توجیهات شبه‌عقلانی ناشی از جحد (انکار پس از علم) و شکاکیت (تردید پس از علم) نسبت به ارکان معرفتی دین، با حربة «تحریف معیارهای عقلانیت و معرفت» فراهم شده است؛ این جهالت گسترده، خلاف اراده، حکم و رضایت الهی، اما ذیل علم، قدر و قضای الهی صورت گرفته است. نتیجۀ دریافت مذکور، طرح نظریاتی دربارۀ حقانیت و نجات‌بخشی ادیان است که مطابق واقعیات متواتر تاریخ، ناظر بر مراتب تشکیکی دین الهی، هماهنگ با آموزۀ امرٌ بین‌الأمرین و تجویزگر دینداری پویا و متکامل باشد.

صفات خبری جزء متشابهات قرآن و از جمله صفاتی هستند که تنها با استناد به نقل آیات و روایات، به پروردگار متعال نسبت داده شده و از طریق تعقل حاصل نمی‌شود؛ صفاتی مانند وجه، ید، استوای پروردگار بر عرش و غیره. که موهم تشبیه و تجسیم است. درباره متشابهات قرآن چهار دیدگاه اصلی وجود دارد: دیدگاه اهل ظاهر، نظریه اشتراک لفظی، نظریه حقیقت و مجاز و نظریه روح معنا. در این مقاله تلاش شده است تا با رویکرد تحلیلی- انتقادی، با بهره‌گیری از اصول هرمنوتیک، در ابتدا به روشی صحیح درخصوص فهم متون دینی در مطالعات اسلامی رسیده و سپس با استفاده از این روش، به نقد و بررسی دیدگاه‌های صفات خبری از منظر متکلمان اشاعره، معتزله و امامیه پرداخته و صحت هرکدام مورد مداقه قرار گیرد. در نتیجه بیان می‌شود که هرمنوتیک روشی به عنوان نوعی روش تفسیر، با مسلم انگاشتن امکان فهم عینی، ثابت و فراتاریخی متن و امکان دستیابی به مراد مولف، برای تفسیر مطالعات اسلامی مفید می‌باشد و براساس آن، دقیق‌ترین و معقول‌ترین فهم از آیات صفات خبری که هیچ تعارضی با اصول دین ندارد و به دور از هرگونه مجاز می-باشد، مربوط به روش امامیه است که همان نظریه وضع الفاظ براى ارواح معانى میباشد.

هشام بن سالم از متکلمان برجسته شیعه در قرن دوم بود که یکی از دو جریان فکری آن زمان را در کنار هشام بن حکم ایجاد کرد. وی در مدرسه کلامی کوفه رشد کرد و میراث ارزنده‌ای در کلام شیعه به یادگار گذاشت. در این میان، دیدگاه‌های گوناگون کلامی را به ایشان نسبت داده‌اند که از بحث‌برانگیزترین این دیدگاه‌ها، دیدگاه توحیدی او است که به سبب آن، به تشبیه و تجسیم متهم شده و فرقه‌نگاران، از جمله اشعری، از وی به عنوان نظریه‌پرداز مشبهه و مجسمه یاد کرده‌اند. اشعری در مقالات الاسلامیین او را اهل تشبیه می‌داند. اما میراث علمی وی، تصویر دیگری از دیدگاه توحیدی این اندیشمند عرضه می‌کند که در مقام باور، قائل به یگانگی خدا است. ولی در نظریه‌پردازی به دلیل نوپایی علم کلام، اصطلاحاتی را به ‌کار برده که مخالفانش را ملازم با تشبیه و تجسیم دانسته‌اند و با عرضه دیدگاه‌های خویش به امام صادق (ع) تصحیح شده است.

جایگاه انسان درنظام سیاسی و حقوق سیاسی او مسئله‌ای است مهم که معیار تقسیم‌بندی انواع حکومت‌ها قرار گرفته است. از سوی دیگر، تبیین‌نشدن حقوق سیاسی انسان در حکومت‌های دینی یا بی‌توجهی حکومت‌های مبتنی بر دین به آن، موجب مترادف‌دانستن نظام‌های دینی با رژیم‌های استبدادی شده است. درپژوهش حاضر، با بررسی سیره سیاسی و حکومتی حضرت علیA در نهج‌البلاغه، حقوق سیاسی انسان در حکومت اسلامی بررسی می‌شود که می‌تواند معیار مناسبی برای حکومت‌ها و گروه‌های اسلامی در جهان ‌اسلام باشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد بر اساس آموزه‌های نهج‌البلاغه، انسان فارغ از هر گونه تقسیم‌بندی، در حکومت اسلامی دارای حقوقی چون حقّ تعیین سرنوشت وانتخاب حاکمان، آزادی‌ سیاسی، نظارت برمسئولان، مشورت، نصیحت کارگزاران، جلب رضایت عمومی، آگاهی از مسائل حکومتی، حفظ اسراروحریم خصوصی، امنیت وتساوی دربرخورداری از حقوق است وحکومت اسلامی مکلّف به تأمین این حقوق است.