آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

مجموعه تاریخچه فلسفه راتلج یک بررسی زمانی از تاریخ فلسفه غرب از آغاز آن در قرن ششم قبل از میلاد تا زمان حاضر ارائه می دهد. این کتاب تمام تحولات عمده فلسفی را به طور عمیق مورد بحث قرار می دهد، و همه کسانی را که به عنوان فیلسوفان بزرگ و بسیاری از چهره های کوچکتر از گذشته و حال فلسفی شناخته می شوند، پوشش می دهد. فلسفه ای که در این جلد مورد بحث قرار میگیرد دورهای سیصد و پنجاه ساله را از اواسط سده چهاردهم تا سالهای آغازین سده هجدهم یعنی زایش فلسفه مدرن در برمی گیرد. مباحث اصلی عبارت اند از فلسفه رنسانس و عقل باوری سده هفدهم به ویژه دکارت اسپینوزا و لایبنیتس جلد کنونی منحصرا به این جنبشها نمیپردازد بلکه آنها را در بستر فکری گسترده تری قرار میدهد؛ اندیشه مدرسی را مد نظر قرار میدهد که فلسفه رنسانس با آن کنش متقابل داشت؛ همچنین اندیشه فیلسوفان سده هفدهم مانند بیکن هابز و گاسندی را بررسی میکند که عقل باور نبودند اما اندیشه شان واکنشهایی را از سوی عقل باورها برانگیخت همچنین مبحث مهم ظهور علم مدرن را در سده های شانزدهم و هفدهم و روابطشان را با فلسفه آن دوره مورد بررسی قرار میدهد.

قرن بیستم قرن اوج گیری بحث و اختلاف نظر فیلسوفان در مورد چیستی فلسفه بود. اما در اواخر همین قرن این بحث فروکش می کند. به گونه ای در نوشته پی. ام. اس. هکر در مجموعه مقالات داستان فلسفه تحلیلی می خوانیم: «یکی از ویژگیهای چشمگیر فلسفه در اواخر قرن بیستم این است که دیگر بر سر اینکه فلسفه چیست و چه انتظاری از آن می توان داشت و اینکه گزاره های فلسفی، با فرض وجود چنین گزاره هایی، چیستند و چه نسبتی با گزاره های علم دارند مجادله جدی وجود ندارد.» در حاشیه قرار گرفتن این بحث، به هر دلیل که باشد، مطمئناً به معنای رسیدن به توافق نظر کلی نیست. تحلیل اینکه چرا اختلاف نظر برجا ماند ولی بحث در مورد آن فروکش کرد از حوصله ی این نوشته، و البته صلاحیت نگارنده، خارج است اما اثرات این اوج و فرود و آگاهی عمیق نسبت به دشواری هر گونه مواجهه با پرسش فوق، و نه الزاما حل آن، در هر کجا که به نحوی از آنجا به آن پرداخته می شود مشهود است. در سال 1991 ژیل دلوز و فلیکس گاتاری، دو فیلسوف پست مدرن فرانسوی، کتابی با عنوان «فلسفه چیست؟» منتشر کردند که برای چند هفته در صدر کتابهای پرفروش قرار داشت اما کتاب مذکور، احتمالاً برخلاف انتظار بسیاری از خریداران آن، نه یک کتاب مقدماتی و آسان برای آشنایی با فلسفه بلکه بیان رای دو فیلسوف در مورد ماهیت فلسفه بود که آن را آفرینش مفاهیم می دانستند. در همان زمان حتی یکی از منتقدان پیش بینی کرد که این کتاب خیلی زود به یک اثر کلاسیک در فلسفه تبدیل شود. اما گذشته از این گونه موارد استثنایی امروزه علی القاعده باید در کتابهای مقدماتی به دنبال عنوان «فلسفه چیست؟» بگردیم. تازه در این گونه کتابها هم، به رغم عنوانشان، معمولاً در همان بند اول انتظار خواننده از کتاب تعدیل می شود و به آشنایی با فلسفه تقلیل می یابد. روش مورد استفاده هم غالباً مبتنی بر این فرض است که فلسفه بیش از آن که دانش باشد نوعی ورزیدن است. شاید صریح ترین بیان در مورد این گونه کتابها و روش مورد استفاده در آنها بیان پل ادواردز و آرتور پپ در کتاب درآمدی نوین بر فلسفه باشد. بنابراین به نقل این بیان یک جمله ای بسنده کرده و بحث در این مورد را کوتاه می کنیم. «شاید عاقلانه ترین کار این باشد که به وسط موضوع جست بزنیم، یعنی در مورد مسائل فلسفی خاصی بحث کنیم و در پایان کار بگذاریم دانشجو فلسفه را آن نوع اندیشیدنی که با آن آشنا شده تعریف کند.»

اسپينوزا با اعتقاد به تک جوهری خدا را تنها حقيقت جوهری عالم و بقيه موجودات را حالات صفات او دانست. وی در براهينی که بر وجود خدا اقامه کرده است، از دو روش انّی و لمی استفاده کرده است و از ميان آن دو اتقان برهان لمّی را بيشتر می داند. اين براهين به طور عمده در سه اثر او آمده است: «اصول فلسفه دکارت»، «رساله مختصره» و «اخلاق». برهان مهم او بر وجود خدا برهان وجودی است و تقرير او از اين برهان مشابه تقرير دکارت از آن است. نسبت ساير براهين او با برهان وجودی محل بحث است، به طوری که برخی شارحان انديشه او اين براهين را در عرض برهان وجودی و برخی آن ها را تقريرهای ديگری از برهان وجودی دانسته اند. در اين مقاله براهين او در آثار يادشده و نيز نظر چند تن از شارحان فلسفه او بررسی شده است.