آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

يکي از وقايع نقل شده در قرآن کريم، گوساله پرست شدن بني اسرائيل در زمان غيبت موسي عليه السلام است. ازآنجا که اين واقعه در زمان رهبري هارون عليه السلام به وقوع پيوست، يکي از پرسش هاي مطرح در اين زمينه اين است که آيا آن حضرت در برابر اين انحراف، وظيفة رهبري خود را به بهترين شکل انجام داد؟ اگرچه از نظر برخي مفسران هارون عليه السلام در اين واقعه در انجام وظيفة رهبري خود مرتکب کوتاهي شد، (علاوه بر پيش فرض پذيرفته شدة عصمت انبيا) تحليل عملکرد آن حضرت و بررسي شواهد ثابت مي کند که ايشان در برخورد با اين انحراف، بدون هيچ گونه کم کاري به بهترين شکل و در بهترين زمان وظيفة خود را انجام داد، اما بر اثر فشار بني اسرائيل، به سبب پيروي از دستورهاي موسي عليه السلام و حفظ وحدت بني اسرائيل از اقدام عملي مثل قيام عليه آنان خودداري کرد.

یکی از مسائل چالشی مطرح شده در قرآن کریم، برخورد تند حضرت‌موسی۷ با حضرت‌ هارون۷ بعد از گوساله‌پرست شدن بنی‌اسرائیل است، تا کنون توجیهات زیادی در تحلیل این برخورد ارائه شده است؛ اما آیة‌الله معرفت، با اثبات درجاتی از کوتاهی برای هارون۷ تلاش کرده‌اند این رفتار را تحلیل کنند. ایشان با اثبات طبیعی بودن غضب موسی۷، تلاش‌های آن حضرت را در راستای مجازات و اصلاح بنی‌اسرائیل توصیف می‌کند. آن حضرت، در راستای کشف عوامل پدیدآورنده این انحراف، ابتدا ملامت خود را متوجه هارون۷ می‌کند، زیرا ایشان در زمان وقوع این انحراف، رهبر بنی‌اسرائیل بود و هر مسئولی در این‌گونه موارد باید پاسخ گو باشد. ‌هارون۷ نیزاگرچه عذر خود را بیان می‌کند، اما این عذر نمی‌توانست وی را به‌طور کامل تبرئه کند، از این‌ رو، برای وی از خداوند طلب مغفرت کرد. این دیدگاه دارای نقاط مثبتی، از جمله: توجه به شخصیت زمامدار بودن ‌موسی۷، طبیعی بودن غضب ‌آن ‌حضرت و قلمداد کردن اقدامات ایشان ‌در راستای مجازات و اصلاح بنی‌اسرائیل است، اما مهم‌ترین ابهام آن اثبات کوتاهی برای هارون۷ با توجه به طلب مغفرت حضرت موسی۷ برای ایشان است.

یکی از موضوعاتی که در جهان اسلام، همواره مورد اختلاف بوده است، جایگاه امیرالمؤمنین علیه السلام و خاندان رسول‌اکرم صلی الله علیه و آله در شریعت اسلام است. در این میان، حدیث منزلت یکی از موارد راهگشا است، که البته میزان دلالت آن، از حیث اقلّ و اکثر، با اختلاف‌نظر مواجه گردیده است. حدّاقل دلالت آن، جانشینی امیرالمؤمنین علیه السلام برای رسول‌اکرم صلی الله علیه و آله در مدّت عدم حضور ایشان در مدینه به دلیل همراهی سپاهیان در جنگ تبوک است و حدّاکثر دلالت آن، نصب امیرالمؤمنین علیه السلام در بالاترین جایگاه شرعی پس از نبوّت و انحصار این جایگاه به شایستگان از نسل ایشان است. آنچه می‌تواند مؤیدی بر برداشت حدّاکثری از حدیث منزلت باشد، انطباق جایگاه امیرالمؤمنین علیه السلام در اسلام، بر جایگاه هارون در شریعت یهود است. هدف از این پژوهش، شناسایی مناصب شرعی هارون از دیدگاه متون مقدس یهود و بکارگیری آن به عنوان قرینه بر فهم دلالت حدیث منزلت است. نتایج این پژوهشِ کتابخانه‌ای، حاکی از انحصار مهم‌ترین منصب دینی یهود، پس از نبوّت، یعنی منصب «کهانت اعظم» در هارون و نسل او است. این منصب شامل اختیارات و وظایفی مشابه منصب امامت در شیعه است. قرائنی مانند صدور حدیث منزلت در شرایطی غیر از جنگ تبوک، وجود رابطه بین نسَب و منصب در اسلام و موارد دیگر، دلالت حدّاکثریِ حدیث منزلت را تقویت می‌کند.