آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه با موضوع «بررسی تطبیقی دیدگاه های سیاسی در تفسیر نمونه و تفهیم القرآن» در هفت فصل تنظیم شده است: فصل اول با عنوان «کلیات» نخست به موضوع، زندگی نامه حضرت آیت الله مکارم شیرازی و مولانا ابوالاعلی مودودی و معرفی تفاسیر آن ها و سپس به مفاهیم سیاسی از جمله: نظام سیاسی اسلام، حکومت، خلافت، امامت، شورا و بیعت از نظر لغت و اصطلاح پرداخته است. در فصل دوم، رابطه دین با سیاست، قلمرو و میزان دخالت دین در حوزه سیاست، نظریه سیاسی اسلام، ضرورت، اهمیت و انواع حکومت از دیدگاه آیت الله مکارم شیرازی و مولانا ابوالاعلی مودودی مورد بررسی قرار گرفته است. فصل سوم به حاکمیت و مشروعیت در اسلام اختصاص دارد. در فصل چهارم، اهداف و وظایف حکومت اسلامی از دیدگاه این دو مفسر مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل پنجم، شرایط و صفات حاکمان و زمامداران حکومت اسلامی بیان شده است. در فصل ششم، ماهیت حکومت اسلامی از نظر این دو مفسر بررسی شده است. در فصل هفتم به موضوعاتی همچون: دستور مشورت، اهمیت مشاوره در اسلام، مشورت در آینه روایات، اصل شورا، فوائد و اصل مشورت پرداخته شده است

‫نوشتارحاضر، ضمن بيان مفاهيم و ماهيت وحي و ديدگاه‌هاي مختلف در اين باره، نسبت بين عقل و وحي را بررسيده و قلمرو و محدوده عقل در فهم وحي از ديدگاه فلاسفه غرب و مسلمانان را تبيين ساخته و انديشه‌هاي دو تن از متفکران اصلاحگر و نوانديش اهل سنت و شيعه (ابوالاعلي مودودي و شهيد مطهري) را در اين زمينه مطرح مي‌کند. نويسنده در چهار فصل به ابعاد گوناگون موضوع تحقيق و نحوه ارتباط آن‌ها با هم مي‌پردازد. فصل اول به کليات و مفاهيم تحقيق اختصاص دارد و واژه‌هاي مربوط به عقل و وحي و مترادف‌هاي آن‌ها و همچنين الفاظ نقطه مقابل‌شان شرح داده شده است. در فصل دوم ماهيت عقل و وحي از منظر شهيد مطهري و ابوالاعلي مودودي بيان گرديده و نظريات فلاسفه غرب و مسلمان در چيستي عقل و کارکردهاي آن و ماهيت وحي و معرفت‌زايي‌اش ذکر شده و آموزه‌هاي اسلام و مسيحيت در اين زمينه مقايسه مي‌شود. نويسنده ديدگاه‌هاي تجربي از وحي را نيز منعکس ساخته و آراي متکلمان و فيلسوفان مسلمان غرب و ابوالاعلي مودودي و شهيد مطهري را در اين زمينه با هم مقايسه نموده است. در فصل سوم محدوديت‌ها و قلمرو عقل و فهم آن از دين و معارف وحياني، از نظر شهيد مطهري و ابوالاعلي مودودي تبيين شده و کارکردها و قلمرو وحي در اعتقادات، احکام فقهي و اخلاق و موانع و آفات عقل از ديدگاه اين دو انديش‌مند بيان گرديده است. ثبوت عقلاني نبوت و عقلاني بودن نبوت پيامبر اکرم( از منظر مودودي و شهيد مطهري، از ديگر مباحث اين فصل به شمار مي‌آيد. در فصل چهارم رابطه عقل و وحي از منظر شهيد مطهري و ابوالاعلي مودودي و خدمات وحي به عقل، استفاده از عقل در فهم نسبي وحي، اثبات اصل دين و حقانيت آن به کمک عقل، ترجيح نقل بر عقل در صورت وقوع تعارض بين آن‌ها و محدوديت عقل در بيان جزئيات دين و سعادت بشر، از منظر اين دو متفکر بيان و ديدگاه‌هاي آنان با هم مقايسه شده است.

‫پژوهش حاضر، با رويکردي تطبيقي، ديدگاه‌هاي شهيد مرتضي مطهري و ابوالاعلي مودودي به عنوان نمايندگاني از متفکران برجسته شيعه و اهل سنت در باره نقش زمان و مکان در اجتهاد را با توجه به نيازهاي جديد و مسايل مستحدثه ديني مقايسه کرده و اشتراک و اختلاف‌نظر آنان از نحوه اجتهاد عالمان ديني در عصر کنوني را در پنج فصل شرح مي‌دهد. در فصل اول کلياتي از مفهوم مقتضيات زمان، اجتهاد، حکومت، جاودانگي اسلام، قوانين ثابت و متغير و معرفي شخصيت شهيد مطهري و ابوالاعلي مودودي و ويژگي‌هاي فکري آنان ارائه مي‌گردد. نويسنده در فصل دوم جامعيت و جاودانگي دين اسلام و قدرت پاسخگويي دين به همه مشکلات مردم در تمام اعصار را بررسيده و با توجه به نيازهاي ثابت و متغير و خاتميت دين پيامبر اسلام( نحوه پاسخگويي اين دين به نيازهاي متغير بشر امروز را فراروي مخاطبان خود مي‌نهد. فصل سوم به موضوع اسلام و مقتضيات زمان اختصاص دارد و راز انطباق قوانين ثابت اسلام با پيشرفت‌ها و تحولات صورت گرفته در گذر زمان به وسيله اجتهاد پويا و اجراي احکام حکومتي ثانويه توسط ولي فقيه از نظر استاد مطهري بيان مي‌شود. فصل چهارم به ديدگاه‌هاي ابوالاعلي مودودي در باره اسلام و مقتضيات زمان مي‌پردازد و قوانين ثابت و متغير اسلام و کشف آن‌ها به‌وسيله مجتهدان ديني از سخنان و سيره پيامبر اسلام(، شرايط اجتهاد پويا در فهم استخراج نيازهاي ثابت و متغير مردم از آموزه‌هاي دين اسلام از منظر ايشان تبيين شده است. فصل پنجم به بررسي مقايسه ديدگاه‌هاي اين دو دانشمند و موارد اشتراک و اختلاف آنان در سازِکارهاي اجتهاد پويا، شرايط مجتهد و ابزار وي براي صدور فتاواي متناسب با زمان و نقش و ضرورت حکومت ديني در جامعيت بخشيدن احکام متغير دين اسلام مي‌پردازد.

تفسیر تطبیقی از مهم‌ترین بحث‌هایی تفسیری می‌باشد، که نه تنها باعث نشر علم، بلکه سبب تولید علم هم خواهد شد. با توجه به مسئله فوق پژوهشگر بر آن شد که سوره جمعه را از نگاه مقام معظم رهبریحفظه الله و علامه ابوالاعلی مودودی مورد بررسی قرار دهد. این پژوهش که به روش توصیفی - تحلیلی انجام شده، به بررسی این سوره جمعه در نگاه این دو مفسر پرداخته است. سوره جمعه را که مشتمل بر 11 آیه می‌باشد ، این سوره در زمره سوره‌های مدنی قرار دارد. این سوره در واقع بر دو محور اساسی استوار است: نخست، توجه به یگانگی و صفات الهی، هدف از ارسال پیامبر اسلام(ص)، و موضوع معاد؛ و دوم، تبیین دستورالعمل‌های نماز جمعه و ویژگی‌های این عبادت بزرگ. به عبارتی دیگر، می‌توان محتوای این سوره را در سه بخش عمده خلاصه کرد: (آیات مربوط به نبوت پیامبر(ص)، آیات مربوط به یهود، آیات مربوط به نماز جمعه) چنانچه مقام معظم رهبری این سوره را مشتمل بر یک مقدمه و سه محوری اصلی می‌داند. مقام معظم رهبری در بسیاری از سخنرانی‌ها و نوشته‌های خود به تفسیر آیات قرآن پرداخته‌اند. ایشان با توجه به نیازهای زمانه و جامعه، به تفسیر آیات قرآن می‌پردازند و نکات مهمی را برای مخاطبان بیان می‌کنند. در مورد سوره جمعه نیز، ایشان به اهمیت این سوره و ضرورت حضور در نماز جمعه تاکید کرده‌اند. مودودی در تفسیر خود به جنبه‌های اجتماعی و سیاسی قرآن توجه ویژه‌ای داشته است. او در تفسیر سوره جمعه، به اهمیت نماز جمعه در وحدت مسلمانان و مقابله با نفوذ فرهنگی غرب تاکید می‌کند. اهمیت نماز جمعه در وحدت مسلمانان: همه مفسران بر این نکته تاکید دارند که نماز جمعه فرصتی برای گردآوی مسلمانان و تقویت وحدت و همبستگی آنهاست.

این مقاله به پدیده جنبشهای سلفی معاصر همانند القاعده، طالبان و داعش می­‌پردازد. پیدایش این جنبش و بازخوردهای آن در جهان منجر به ایجاد سؤالهای جدی در حوزه ایدئولوژی یا ایدئولوژیهای این گروهها گردید. آیا رفتار و اندیشه ارتباطی با اسلام، کتاب و سنت دارد. این مقاله در صدد آن است که با ورود به حوزه تاریخ نسبت به اکتشاف عوامل ایجادکننده این پدیده بپردازد. از نگاه نویسندگان، اندیشه­‌های سلفی گرچه وامدار دوران صدر اسلام و دیدگاههای اصحاب حدیث است، ولی به طور نظام­‌مند زیر سایه اندیشه­‌های ابن­‌تیمیه است. جنبشهای سلفی قرن نوزدهم تلاشی بود برای به­‌روزنمودن این اندیشه­‌ها که فقط توسط محمد بن عبدالوهاب به سرانجام رسید. ولی ابوالاعلی مودودی بود که این اندیشه­‌ها را نظام­‌مند و علمی و منطبق با واقعیتهای روز جامعه بازتعریف کرد و نقطه جالب این است که مودودی جزو اندیشمندانی است که با مذهب­‌گرایی به­‌شدت مخالف است و می­‌توان او را یکی از منادیان تقریب مذاهب اسلامی در دوران معاصر نامید.