آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی : کمتر از یک قرن پیش، جامعه مسلمان همچنان به گذشته قرون وسطایی خود گره خورده بود. امروز هنوز در تلاش است تا راه خود را به دنیای مدرن بیابد. بیداری مسلمانان، اصطلاحی که روشنفکران مسلمان برای توصیف فرآیند مدرنیزاسیون به کار می برند، محصول آگاهی خود به خودی ناگهانی نبود، بلکه محصول چالشی بود که غرب در همه سطوح هستی - آموزشی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و روانی- ایجاد کرد. که در قرن نوزدهم آغاز شد. بیداری مسلمانان شامل نوع جدیدی از آگاهی بود. هم ادراکات جدیدی از میراث سنتی و هم تلاش هایی برای سازگاری با شرایط جدید به همراه داشت. از بسیاری جهات این یک تجربه زیبا بود. در سطح اجتماعی به دگرگونی و تغییر منجر شد که انسجام اجتماعی را از دست داد. از نظر روان‌شناختی، هم خودآگاهی و هم از خود بیگانگی را منعکس می‌کرد. یک فراخوان عمومی به جامعه مسلمانان برای بالا بردن معیارهای فکری و اخلاقی خود به منظور مقابله با خطرات توسعه طلبی غرب توسط جمال الدین افغانی (1897-1839) و محمد عبده (1849-1905) صادر شد. نوگرایان مسلمان آنها از طریق گسترش برنامه های درسی مؤسسات آموزشی و اصلاحات عمومی آموزش و پرورش، درخواست قدرتمندی برای پرورش رشته های فلسفی و علمی کردند. هدف غایی آنها بدون شک تقویت سیاسی جهان اسلام در برابر غرب بود، اما این امر به طور کلی از موقعیت آنها به عنوان اصلاح طلبان قدرتمند و مؤثر نمی کاهد. افغانی و عبده دیدند در حالی که در سخنان و مقالات آتشین خود تأیید می کردند که هیچ چیزی در اصول اساسی اسلام ناسازگار با عقل یا علم نیست، مسلمانان را برانگیختند تا محتوای قرون وسطایی اسلام را برای پاسخگویی به نیازهای جامعه مدرن توسعه دهند. وظيفه آنها ارائه اصول اساسي اسلام با عباراتي است كه براي ذهن مدرن قابل قبول باشد و امكان اصلاح بيشتر آن را از يك سو و دستيابي به دانش مدرن از سوي ديگر فراهم سازد. این بینش و عزم آنها بود که تاریخ اسلام بار دیگر با حقیقت و شکوه کامل به جلو حرکت کند.

این رساله به عنوان فصلی از کتاب «رسائل في الفلسفة والعرفان» منتشر شده است.

سید‌جمال‌الدین اسدآبادی (1254-1314ق) متفکر و اندیشمند مسلمان شیعی که در پی انحطاط علم، فرهنگ و تمدن مسلمانان در قرن‎های اخیر به دنبال چاره‌جویی و ارائه راه حل برای برون‌رفت از وضعیت موجود بود. او با اعتقاد به مبانی فکری تشیع دوازده‌امامی، برخورداری اسلام از یک نظام کامل و جامع، همبستگی دین و سیاست و توجه بیش از پیش به ابعاد اجتماعی دین اسلام به مبارزه با استبداد و استعمار در دو جبهه داخلی و خارجی همت گماشت و بر خلاف دیدگا‎ه‏های سکولاریسم و عِلمانیت، تأکید فراوانی بر حکومت دینی داشت. او با معرفی دو الگوی «خلافت اسلامی» برای اهل سنت و «ولایت فقیه» برای شیعیان به‌ویژه ایران از مبانی، ارکان، شرایط ویژگی‌ها و اهداف آن سخن گفت. نوشتار حاضر با استناد به آثار او به تبیین و تحلیل مبانی فکری و دیدگاه‌های او درباره حکومت دینی پرداخته و نقش تأثیرگذار او در تأسیس حکومت دینی مبتنی بر ولایت فقیه را نشان داده است.

زمینه و هدف: رویارویی و مواجهه مسلمانان با علوم‌جدید که منشأ آن در غرب می‌باشد در دیدگاه اندیشمندان‌اسلامی اشکال متفاوتی به خود گرفته است. زیرا بعضی از مسلمانان بر این باورند که یکی از راه‌های ترقی و بالندگی جوامع‌اسلامی سازگاری با علوم‌جدید می‌باشد. در این میان رویکرد سیدجمال در مواجهه اسلام با علوم‌ به معنای ساینس حائز اهمیت بوده و نشان‌دهنده سابقه‌ و پیامد علم‌خواهی و رونق علمی دوباره مسلمانان می‌باشد. در این نوشتار با شیوه ی تحقیق، توصیفی - تحلیلی و جمع آوری داده ها واسناد و نمونه های پژوهشی که نوشته های موجود سیدجمال و مطالب پیرامون ایشان بوده است، تلاش شده تا ابتدا به ابعاد فلسفی و نقدی اجمالی از منظر عقلی و در ادامه فلسفه علم، این رویکرد مورد واکاوی قرار گیرد . نتایج پژوهش نشان می‌دهد که از نظر سیدجمال علوم غربی پیراسته شده ا‌ی که فرهنگ، باور و سلطه بیگانه را همراه خود نداشته باشد، هیچ تضادی با دین‌اسلام ندارد. همچنین می توان مواجهه جهان‌اسلام با علوم جدیده را به در سه عنوان تقسیم کرد : سنتی نگری و علم گریزی ، تقلید مظاهر و علوم غربی و سازگاری دین و دانش.

ترجمه رساله «نيچريه» سيد جمال الدين اسدآبادي است كه عبده با كمك عارف افندي ابوتراب افغاني ترجمه كرده و در قاهره چاپ شده است . در اين رساله مذهب دهريين كه در هند شيوع داشت و مولوي محمد و اصل از حقيقت آن پرسيده بود ، با دلائل عقلي رد شده است . (سيد احمد اشكوري) الفه السيد جمال الدين الاسدآبادي الشهير بالافغاني بالفارسيه و عربه تلميذه الشيخ محمد عبده و طبع العرب في مختصر و الاصلر بايران و هذا هو العرب. مساعدة عارف افندي ابي تراب الافغاني ( طباطبائي ، عبدالعزيز ) آغاز كتاب: حمدا لله علي الهداية و نعوذ به من الغواية ... و بعد فقد اتيح لي اطلاع علي رسالة فارسية في نقض مذهب الطبيعيين انجام كتاب: و الي الله المنتهي و رضاه المبتغي و الصلاة و السلام علي خاتم رسله و آله و صحبه و سلم ]دانشگاه اصفهان 1/216 ؛ هدية العارفين 2/394 ؛ معجم المطبوعات 1/706-707 ؛ ذريعه 24/433 ضمن معرفي نيچريه . مرعشي 26/6 ؛ مكتبة اميرالمؤمنين 2/505[