آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

زندگینامه: لئو اشتراوس (Leo Strauss) در سال ۱۸۹۹ در خانواده‌ای یهودی در آلمان به دنیا آمد. در دانشگاه‌های هامبورگ و فرایبورگ فلسفه خواند. از ۱۹۳۲ تا ۱۹۳۴ در انگلستان و فرانسه به کار پژوهشی پرداخت. در ابتدا تحت تأثیر ماکس وبر بود و بعد به هایدگر گرایش پیدا کرد. در سال ۱۹۳۸ به دلایل مالی به آمریکا رفت و در مدرسه پژوهش اجتماعی نیویورک به تدریس پرداخت. از سال ۱۹۴۹ تا ۱۹۶۸ استاد علوم سیاسی در دانشگاه شیکاگو بود که طی آن شاگردان زیادی را تربیت کرد و خود را به عنوان یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان سیاسی قرن بیستم معرفی کرد. محققان برجسته‌ای که به اشتراوسی‌ها معروف هستند، از مکتب فکری او پیروی می‌کنند. او در سال ۱۹۷۳ در آمریکا در گذشت. برخی از آثار اشتراوس: بیشتر آثار اشتراوس به تفسیر متون قدیمی تاریخ فلسفه به ویژه آثار افلاطون و ارسطو اختصاص دارد که برای تفسیر آن‌ها از آثار فلاسفه مسلمان و یهودی قرون وسطی همچون ابن میمون و فارابی بهره می‌گیرد. فهم فلسفه سیاسی همواره یکی از دغدغه‌های مهم اشتراوس در طرح مباحث فلسفه سیاسی است. افلاطون و اندیشه‌های او در کانون همه آثار اشتراوس قرار دارند. او افلاطون را از منظر فارابی می‌بیند و می‌شناسد و افلاطون اشتراوس همان افلاطون فارابی است. برخی از آثار او به قرار زیر است: 1- فلسفه و شریعت: حاوی مباحث بسیار عمیق درباره فلسفه سیاسی ابن میمون، ابن رشد، ابن سینا و فارابی است و نقدی مو شکافانه از فلسفه مدرن می‌باشد. سخن کلیدی اشتراوس در این کتاب این است که ضعف عمده و اصلی رویکردهای مدرن درباره نزاع طولانی میان عقل و وحی یا فلسفه و دین ناشی از عدم برخورداری و بهره مندی از افکار کلیدی است که توسط فیلسوفان سیاسی اسلامی میانه و جانشینان یهودی آن‌ها به ویژه ابن میمون گسترش یافته است. وی دیدگاه مدرن را اینگونه زیر سؤال می‌برد که روشنفکری علمی مدرن سرانجام به الحاد گرایی می‌انجامد و به همین خاطر ممکن است دیگر خبری از دین روشن بینانه وجود نداشته باشد. 2- فلسفه سیاسی هابز: این کتاب اولین تلاش به سوی رهایی رادیکال از تعصب مدرن است. اشتراوس ارتباط قابل توجهی میان هابز و اندیشه افلاطون، ارسطو، اسپینوزا و هگل کشف می‌کند. 3- فلسفه سیاسی چیست: تبیین ماهیت فلسفه سیاسی و رابطه فلسفه سیاسی با تاریخ و تصویری از فلسفه سیاسی فارابی و تئوری” پنهان نگاری” 4- تاریخ فلسفه سیاسی: مطرح کردن اندیشه‌های فیلسوفانی همچون فارابی و ابن میمون در کنار دیگر اندیشمندان غربی

پرسش از تفسیر اندیشۀ سیاسی در کانون این مقاله قرار دارد. برای تفسیر اندیشۀ سیاسی چند شیوۀ مسلط وجود دارد؛ از جمله: کشف سازۀ منطقی متن، تحلیل گفتمان و روش­های هرمنوتیکی. روش­های هرمنوتیکی نیز خود به دو دستۀ کلان رویکردهای متن­گرا و بافت­گرا تقسیم می­ شوند. در بُعد نظری، مقاله کوشیده است تا با تمرکز بر روشِ تفسیر هرمنوتیکیِ متن، روش دو تن از مفسرین شاخص معاصر (اشتراوس و اسکینر) را با یکدیگر مقایسۀ انتقادی کند و ضمن شرح آرای روش شناختی-تفسیری اشتراوس، از مکتب تفسیری متن­گرایی، انتقادات اسکینر علیه مکتب متن­گرایی، عموماً و اشتراوس،خصوصاً را برشمارد و در نهایت توصیفی از روشِ اسکینر را ارائه کند. مقاله برای فهم بهتر انتقادات اسکینر علیه مکتب اشتراوس نمونه‌ای از تاریخ­نگاری اشتراوسی اندیشه را از آرای تفاسیری طباطبایی ذکر کرده و چگونگی کاربرد روش اشتراوس و معایب احتمالی آن را مختصراً نشان داده است. هدف مقاله توصیف نظری و مقایسۀ تطبیقی دو شیوۀ تفسیر اندیشۀ سیاسی است، کاری که برای تاریخ­ نگاری اندیشه اهمیت به سزایی دارد. مقاله نهایتاً به این جمع­ بندی رسیده که در قرائت متن­ گرا از آرای سیاسی کاستی‌هایی وجود دارد که می­ توان با کاربست روش اسکینری برخی از آن­ها را جبران کرد.

لورنس لمپرت (2024-1941 م) را بزرگ‌ترین نیچه‌شناس معاصر آمریکای شمالی دانسته اند. مضمون اصلی آثار او را می‌توان تبیین مفهوم تاریخ نیچه‌ای فلسفه خواند؛ تاریخ جدیدی از فلسفه که در آن فیلسوفان اصیل فیلسوفانی هستند که فرمان می‌دهند و قانون می‌گذارند. از این منظر، فلسفه با دو چالش مهم نظری و عملی مواجه است. چالش نظری در کشف حقیقت عبارت است از مواجهه با حقیقت مرگ‌بار، که در آن بودن به مثابه خواست قدرت بودن است. چالش عملی فلسفه این است که این حقیقت را به امری زیستنی بدل کند؛ چالشی که اشتراوس آن را چالش فلسفه برای فرمان‌روایی بر دین می‌داند. مقاله «چالش نیچه برای فلسفه در اندیشه لئو اشتراوس» به منظور تبیین این چالش‌ها و چاره‌ای که نیچه برای آن‌ها اندیشیده است، به نگارش درآمده است. در مقدمه توضیحی بر این مقاله کوشیده ام تا ابتدا زندگانی و آثار پروفسور لمپرت را مختصراً معرفی نمایم، سپس نکات اساسی فهم لمپرت از نیچه را بیان کنم، و در نهایت، دورنمایی از ساختار استدلالی مقاله را در برابر خواننده قرار دهم.

ترجمه ماشینی : ریچارد ال.ولکلی در این اثر پیشگامانه به بررسی رابطه پیچیده فلسفی مارتین هایدگر و لئو اشتراوس می پردازد. وکلی استدلال می‌کند که هر دو متفکر تحلیل‌های جست‌وجویی از ریشه‌های سنت فلسفی در پرسش‌گری رادیکال ارائه می‌کنند. از نظر هایدگر و اشتراوس، بازیابی مقدمات اصلی فلسفه را نمی توان از بازاندیشی در مورد امکان فلسفی اصیل جدا کرد. دیدگاه‌های رایج در مورد تأثیر اندیشه هایدگر بر اشتراوس نشان می‌دهد که پس از الهام گرفتن از انحلال سنت فلسفی توسط هایدگر، اشتراوس مسیری کاملاً مجزا را در پیش گرفت و مدرنیته را کنار زد و به جای آن به دنبال تجدید فلسفه سیاسی سقراطی بود. وکلی این خوانش را رد می کند و معتقد است که درگیری اشتراوس با چالش های مطرح شده توسط هایدگر – و همچنین به طور کلی با فلسفه مدرن – چارچوبی حیاتی و پایدار برای پروژه فلسفی مادام العمر او تشکیل می دهد. هایدگر، اشتراوس و مقدمات فلسفه بیش از یک زندگی‌نامه فکری یا ترسیمی صرف از تأثیر، توجه عمیقی به تأملات این دو فیلسوف درباره ریشه‌ها، معنا و سرنوشت عقل‌گرایی غربی است.

در خوانش اشتراوس از محاورۀ قوانین، بار دیگر با رویکرد جامع او مواجه میشویم و برخلاف نگرش تاریخی، شاهد تغییر و تحولی اساسی و مغایر با تفسیر او از دیگر محاورات افلاطون، نیستیم. درواقع، اشتراوس معتقد است برای فهم واقعی محاورۀ قوانین باید بشیوۀ او و از رهگذر خوانش فارابی ـ‌ در کتاب تلخیص¬النوامیس ـ از آن، پیش برویم و تنها در اینصورت است که میتوانیم به افقی ورای تفسیر تاریخی دست یابیم. در پژوهش پیش¬رو، هدف آنست که ضمن بحثی اجمالی از تفسیر تاریخی محاورۀ قوانین، تفسیر فارابی از آن، و همچنین نقد و نظر اشتراوس در اینباره، را بررسی کرده، و مهمترین شاخصه‌های تفسیر بدیع او از این اثر را تبیین نماییم.

هرگونه بررسی و پژوهش نیازمند‌ روش است. این ایده اگرچه، ایده‌ای جدید است، اما گویی در گذشته نیز کاربرد داشته است. پژوهشگران معاصر در بررسی و فهم فلسفه اسلامی کلاسیک تلاش کرده‌اند روش فلاسفه مسلمان در تألیف آثارشان را نیز به بحث بگذارند. در این مقاله تلاش شده است تا یکی از آرای لئو اشتراوس در باب روش فارابی در نگارش آثارش به نقد کشیده شود. اشتراوس در پی بررسی‌های خود در باب فلسفه سیاسی اسلامی به این نتیجه رسیده بود که فیلسوفان مسلمان،‌ و به طور خاص فارابی، به چند دلیل ، نوشته‌های خود را به صورت رمزی و محفلی تألیف کرده‌اند، روشی که از افلاطون به ارث برده‌اند و پس از فارابی به ابن‌میمون نیز سرایت کرده است و بدون دریافت و فهم این روش، نمی‌توان فهم درستی از فلسفة کلاسیک داشت. این درحالی است که این ادعا هم به لحاظ منطق درونی و هم با توجه به شرایط تاریخی عصر فارابی و قصد وی از تألیف اثر، ادعایی مخدوش است

شماره نخست فصلنامه نقد کتاب«حکمت» در بخش‌های «مقاله آغازین»، «نقد شفاهی»، «نقد کتاب»، «معرفی کتاب»، «نقد پژوهشی» و «تازه‌های نشر» پیش روی خوانندگان قرار گرفته است. نیکنام حسینی پور، مدیرعامل موسسه خانه کتاب در «سر سخن» نخستین شماره فصلنامه نقد کتاب «حکمت»نوشته است:«نهال «فصلنامه نقد کتاب» سال ۱۳۷۶ به همت مؤسسۀ خانه کتاب و جمعی از فرهیختگان و فرهنگدوستان نشانده شد و با تلاش عالمان، منتقدان و ادیبان بالید و دیری است که ثمرات آنگاه به شمایل ماهنامه و گاه به شمایل فصلنامه، در دسترس شیفتگان کتاب قرار گرفته است. خانه کتاب مفتخر است که با یاری اهل ادب و فضیلت، بیش از بیست سال این درخت مبارک را از گزند و آسیب زمانه دور داشته و مجموع های ارزشمند از تحقیقات ماندگار در حوزۀ کتاب را در حافظۀ تاریخ ایران و جهان ضبط نموده و میراثی گرانبها برای نسل آینده بر جای گذاشته است. «فصلنامه نقد کتاب» در طول عمر خود به دنبال دگرگونی های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و حتی مدیریتی شاهد فراز و فرود فراوان بوده و بارها در روش، محتوا، زمان انتشار و یا عنوان آن تغییراتی ایجاد شده اما بنای مسئولان فرهنگی به‌ویژه مدیران خانه‌ کتاب، هرگز بر عدم انتشار این نشریه نبوده چرا که از اهداف بنیان‌گذاری آن اطلاع رسانی و نقد و معرفی کتاب و کمک به ارتباط خلاق میان پدیدآورندگان، ناشران و سایر فعّالان عرصۀ نشر و فرهنگ کشور است که خود از سنگ بناهای فعالیت خانۀ کتاب است. نشریات خانه کتاب نیز به دلایل گوناگون همچون دیگر نشریات گاه در معرض تغییر تحول بوده است. وقفه‌های کوتاهِ چند ماهه در انتشار فصلنامه، تغییراتی که در نام نشریه رخ داده، همگامی آن با موضوعات دیگر، تغییر سردبیران گرانقدر، تحول در خط مشی نشریه و چاپ آن به شکل ماهنامه یا فصلنامه، به ضرورت و در موقعیت‌های خاص پیش آمده اما انتشار آن هیچ‌گاه متوقف نشده است.» در بخش «سخن سردبیر» به قلم مالک شجاعی جشوقانی این شماره از فصلنامه نقد کتاب «حکمت» آمده است: «نگاهی به آمارها نشان از رشد کمی قابل اعتنا در انتشار عناوین کتب تألیفی و ترجمه‌ای دارد. آنچه به‌عنوان یک تامّل جدی قابل طرح است، طرح این پرسش است که آیا به موازات رشد کمی کتب فلسفی، این آثار رشد کیفی هم داشته اند یا خیر؟ و آیا به لحاظ فکری و اندیشه‌ای چه حوزه‌ها و مکاتبی از فلسفه و چه رویکردهایی حضور پر رنگ‌تر در ایران معاصر داشته‌اند و چرا؟ درونمایه محتوایی کتب فلسفی در ایران معاصر را شاید بتوان ذیل رویکردهای پنجگانه «معرفت‌شناسانه/گزاره ای»، «رویکرد تاریخی/ اروپامحور»، «رویکرد تئولوژیک/کلامی»، «رویکرد ایدئولوژیک/سیاسی» و «رویکرد سنت گرایانه» طبقه‌بندی و تحلیل کرد. شماره جدید فصلنامه به دلایل و عللی و ازجمله به دلیل مسائل مالی با تاخیری یک ساله و با تغییراتی ساختاری منتشر می‌شود. مهم‌ترین تغییر هم ادغام فصلنامه نقد کتاب اخلاق و علوم تربیتی در فصلنامه نقد کتاب فلسفه و کلام و عرفان می باشد. در این شماره تلاش کردیم تا با دعوت از اخلاق‌پژوهان و اساتید فلسفه اخلاق بخشی از مطالب مجله را به این حوزه اختصاص دهیم که با استقبال چندانی مواجه نشد. ما از همراهی اساتید نومید نیستیم و بار دیگر دعوت خود برای دریافت مقالات در این حوزه را تکرار می‌کنیم و مشتاق دریافت نقد و نظر مخاطبان دانشور فصلنامه هستیم.» نشست نقد و بررسی کتاب«دیالکتیک هگل اثر گادامر» با حضور پگاه مصلح، محمد مهدی اردبیلی، آیدین کیخایی و مالک شجاعی در بخش «نقد شفاهی» این شماره از فصلنامه آمده است. مقاله‌های «راه من به سوی فلسفه میان فرهنگی»، «تقدیری از نقد ریمون پانیکار به فلسفه دین تطبیقی»، «امکان فلسفه در وضعیت میانه»، «ققنوس فلسفه؛ تحلیلی بر کتاب سودای تفکیک»، « پیوند گنگ نظریه سرمایه «بوردیو» با گزارش تحلیلی"شیعیان متقدم"»، «خوانش هایدگر از اصل بنیاد لایب نیتس به مثابه بنیاد مدرنیته»، «ضیافت افلاطون به نزد لئواشتراوس» و «کلام و جامعه» در بخش «نقد کتاب» منتشر شده اند. در بخش «معرفی کتاب» سید حسین حسینی و مینا قاجارگر به معرفی کتاب‌های «نقد سکولار و نقد آزاد» و «برای کودکانمان باغبان باشیم یا نجار؟ نگاهی فلسفی روان شناختی به مسئله فرزند پروری» می‌پردازند. «چگونه نقد کتاب بنویسیم» انتخاب و ترجمه سعید مسلمی در بخش «نقد پژوهی» این شماره از فصلنامه نقد کتاب«حکمت» آمده است.

تاکنون تقریرهای گوناگونی در باب ماهیت فلسفه سیاسی عرضه شده است و پنداشت واحدی در باب سرشت فلسفه سیاسی در میان متفکران وجود ندارد. مقاله حاضر نیز درصدد پاسخ به این پرسش است که چگونه می توان وجود تعبیرها و پنداشت های متفاوت در باب چیستی و ماهیت فلسفه سیاسی را توضیح داد؟ فرضیه این مقاله آن است که دگرگونی و تحول معنایی مفاهیم بنیادین حقیقت و قدرت در چارچوب الگوهای متفاوت پارادایمی و نسبت متفاوتی که ذیل پارادایم های گوناگون میان دو مفهوم یادشده برقرار می شود، سبب شکل گیری تعبیرهای گوناگونی در باب ماهیت فلسفه سیاسی شده است. جستار حاضر کوشیده تا با اتخاذ رویکرد متن گرا و با سود جستن از تحلیل مقایسه ای، ماهیت فلسفه سیاسی را در پرتو دو مفهوم بنیادین حقیقت و قدرت از جنبه انضمامی در اندیشه اشتراوس، آرنت و فوکو تحلیل کند. با این هدف، نشان داده ایم که در اندیشه اشتراوس، وجود حقیقتی استعلایی مفروض دانسته شده است. در اینجا قدرت، ابژه فلسفه سیاسی تلقی می گردد و فلسفه سیاسی به مثابه دانشی عقلی در نقش گفتارهای حقیقت ظاهر می شود. اما «آرنت»، حقیقت را از حیطه امر استعلایی به درون حوزه عمومی و حیطه مفاهمه بین الاذهانی می کشاند. بنابراین قدرت با سیاست گفت وگویی پیوند می خورد و فلسفه سیاسی از حیطه فعالیت صرف ذهنی به حیطه کنش عملی کشانده می شود. در اندیشه «فوکو» اما قدرت به مثابه پدیده ای مویرگی در پس هر معرفت سیاسی نهفته است و فلسفه سیاسی در نقش ابزاری در خدمت توجیه مناسبات قدرتی عمل می کند که معطوف به برساختن یک رژیم حقیقت است.

نیچه، هایدگر، گادامر، اشتراوس و دریدا را می‌توان پنج فیلسوف مهم پست‌مدرن دانست که کوشیدند محدودیت‌های عقل‌گرایی مدرن را آشکار کنند و راهی برای نقد آن بگشایند. اما طرح فکری این پنج متفکر با پیروی از الگویی مشابه شکل گرفته است؛ همۀ آن‌ها، برای گذر از آخرین مرحلۀ سنت فلسفی غربی و کشف معنای اصیل فلسفه‌ورزی، به سرآغاز فلسفۀ غربی یعنی افلاطون رجوع کردند. کاترین زاکرت در این کتاب می‌کوشد ابتدا اندیشۀ این متفکران و مواجهه‌شان با افلاطون را به نحوی دقیق و موشکافانه تبیین کند و توضیح دهد که پست‌مدرن‌بـــودن آن‌هـــا دقیقا چه معنایــــی دارد. سپـــس فلسفــــۀ این متفکران را به عرصۀ عملی پیوند می‌دهد و تبعات سیاسی و اجتماعی آن‌ را می‌کـــاود. حاصـــل کار او کتـابـــی اســـت کــــه هـــــم طرحـــی یکپارچــــه و به‌هم‌پیوسته از تفکر فلسفی غربی برای خواننده مهیا می‌کند و هم نشان می‌دهد که چگونه این پنج فیلسوف، برای عبور از بحران‌های سیاسی و اجتماعی معاصرشان، سنت خود را بازخوانی و نقد کردند.