آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله در یک مقدمه و ‎۶ فصل تنظیم شده است. عناوین بخشهای ششگانه به این صورت می باشد: فصل اول ماهیت انسان (انسان در اسلام، قرآن و صحیفه)، فصل دوم اوضاع سیاسی اجتماعی عصر امام سجاد (ع)، فصل سوم مفهوم تربیتی در صحیفه سجادیه، فصل چهارم اصول تربیتی در صحیفه سجادیه، فصل پنجم اهداف تربیتی در صحیفه سجادیه. این رساله صرفا به مناجاتهای کتاب صحیفه سجادیه مختصر شده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش برنامه «آموزش فلسفه به کودکان» به صورت اجتماع پژوهشی بر رشد اجتماعی دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی مدارس غیر دولتی ناحیه یک شهرستان خرم آباد در سال تحصیلی 1390 - 1391 و دادن پیشنهادهای مناسب به مسوولان و دست اندرکاران آموزش و پرورش در مقطع ابتدایی بر اساس یافته های تحقیق بود. برای این منظور از بین ده مدرسه غیر دولتی ناحیه یک خرم آباد یک مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شد. این مدرسه دو کلاس پایه پنجم دارد و تعداد دانش آموزان دو کلاس 60 نفر بود که به صورت تصادفی یک کلاس در گروه گواه و یک کلاس در گروه آزمایش قرار گرفت (30 نفر در هریک از گروه ها). سپس با استفاده از پرسش نامه رشد اجتماعی واینلند متغیرهای رشد اجتماعی دانش آموزان سنجیده شد. قبل از اجرای برنامه تفاوت معناداری بین رشد اجتماعی دو گروه وجود نداشت. سپس کودکان گروه آزمایش طی دوازده جلسه هفتگی نود دقیقه ای، در برنامه آموزش فلسفه به کودکان شرکت کردند و در پایان مشخص شد که اجرای این برنامه تاثیر معناداری در ابعاد مختلفی از رشد اجتماعی دانش آموزان، از قبیل اجتماعی شدن، ارتباط زبانی، و خودفرمانی داشته است. بنابراین پیشنهاد می شود این برنامه در سطح مدارس اجرا شود.

هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر اجرای برنامه «آموزش فلسفه به کودکان» در پرورش خلاقیت دانش آموزان پسر پایه اول مقطع متوسطه منطقه 14 شهر تهران است. این پژوهش به روش نیمه تجربی و با بهره گیری از طرح تحقیق آزمون مقدماتی و نهایی با گروه شاهد انجام شد. جامعه آماری این پژوهش را همه دانش آموزان پسر پایه اول مقطع متوسطه منطقه 14 شهر تهران در سال تحصیلی 1390 - 1391 تشکیل دادند که از بین آن ها 60 نفر نمونه با روش نمونه گیری چند مرحله ای خوشه ای انتخاب شدند (30 نفر گروه شاهد و 30 نفر گروه تجربی). پس از برگزاری دوره آموزشی مورد نظر، به منظور جمع آوری داده ها، از آزمون خلاقیت عابدی و، به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون تی - استیودنت برای گروه های وابسته استفاده شد. یافته های این پژوهش، در مجموع، اعتبار و اعتماد پذیری برنامه فلسفه برای کودکان را در پرورش خلاقیت و چهار مولفه اصلی آن، یعنی سیالی و بسط و ابتکار و انعطاف پذیری، تایید کرد.

هرمنوتیک به عنوان یکی از مهمترین علوم دانش بشری که زادگاه آن در غرب است بعنوان یک علم نوظهور در قلمرو فرهنگ در برخی از علوم و خصوصاً متون تفسیری مغرب زمین تأثیر جاودانه گذاشته است و جایگاه ارزشمندی در حوزه تفکر بشری داشته است. در این مقاله با عنایت به ورود هرمنوتیک به جهان اسلام، به دو بخش هرمنوتیک فلسفی و روشی پرداخته شد که هرمنوتیک فلسفی، مفسرمحور و هرمنوتیک روشی مؤلف­محور است تا مبانی مشترک هرمنوتیک کلاسیک و شیوه تفسیری مسلمین در فهم متون دینی ومتون اندیشه‌های سیاسی مشخص شود؛ بنابراین مهم‌ترین سؤال پژوهش حاضر این بود که از دو روش هرمنوتیک فلسفی و هرمنوتیک روشی کدام یک با سبک تفسیری متون و اندیشه‌­های مسلمین سازگار است؟ نتیجه بررسی این شد که هرمنوتیک فلسفی به دلیل رویکرد نسبی‌­گرا در تفسیر متون، گزینه مناسبی برای متون مقدس مسلمین نیست و هرمنوتیک روشی به خاطر رویکرد مؤلف­محور، گزینه مناسب برای متون دینی مسلمین است و می­توان از این نوع هرمنوتیک در تفسیر متون دینی بهره لازم را برد.

چکیده ندارد.

هدفهای کلی این پژوهشبه شرح زیر می‌باشد: الف : اهدافکلی: -1 بررسی جایگاه عقل در نظام تربیتی اسلام. -2 ارائه راهبردهایئی به برنامه‌ریزان درسی و متصدیان تعلیم و تربیتدر خصوصچگونگی بهره‌گیری از عقل به عنوان محور تعلیم و تربیت . ب : اهدافجزئی: معمولاتدسته‌گیری از هدفها در پژوهشا مطرح استکه در مقایسه با دسته اول جزئی‌تر و مشخص‌تر هستند که البته آبشخور اصلی آنها نیز ماهیتموضوع تحقیق است . هدفهای جزئی این پژوهشبه شرح زیر می‌باشد: -1 بررسی اهمیتعقل در قرآن و روایات . -2 بررسی آثار بکارگیری عقل در ابعاد مختلفشخصیت(عقلانی - اجتماعی - عاطفی - اخلاقی). -3 بررسی روشهای عقلانی و تعلیم و تربیت . -4 بررسی ارتباط میان عقل و دین. -5 بررسی توصیه‌های پیشوایان دینی در زمینه چگونگی پرورشقوای عقلانی. -6 بررسی رابطه عقل و ارزشها در نظام تربیتی اسلام. -7 بررسی ارتباط عقل و احکام اسلامی. -8 بررسی عوامل بازدارنده تعقل از نظر اسلام.

یک : ایده آلیسم 1 - نمی توان "وجود" و "ادراک " را مساوی دانست آن گونه که برکلی عقیده دارد (زیرا اشاره شد که از تحلیل این جمله مطابقت و تساوی وجود و ادراک ناشی نمی شود و مساوی دانستن آن دو خلط مقام ثبوت و اثبات است). 2 - از این نظر برکلی که وجود مساوی ادراک است به هیچ وجه انکار جوهر مادی آن گونه که برکلی می گفت نتیجه نمی شود. 3 - برکلی جهان خارج و علم به آن را بطورکلی نفی نمی کند، بلکه وی جهان (جوهر) مادی مستقل از ادراک را نفی می کند، اگرچه نظریه شناخت برکلی در نهایت به دلیل حسی مذهب بودن او به نفی جهان خارج منجر می گردد (زیرا وی می خواهد مشکل نظریه شناخت خود را با یک اعتقاد مذهبی و متافیزیکی (خدا) رفع کند با اینکه وی اصالت تجربی (حسی) است . 4 - چون برکلی به نوعی جهان خارج (طبق نظر خودش) قائل است و فقط جهان مادی خارج از ذهن و ادراک انسان را انکار می کند، لذا نمی توان او را در ردیف سوفسطاییان قرار داد. 5 - طرد و نفی ماده در نظریه برکلی مقدمه ای برای اثبات اصالت روح و خداست . 6 - اعتقاد به وجود خداوند در ایده آلیسم بویژه فلسفه برکلی نقش اساسی داردو خدا غایت آفرینش محسوب می شود (یکی از موارد هماهنگی با رئالیسم اسلامی است). 7 - ارزشهای اخلاقی کلی و مطلق و تغییرناپذیرند، چون منبع ارزشها خداوند است و دین و اخلاق نیز به هم پیوستگی کامل دارند. (مورد اشتراک با رئالیسم اسلامی) 8 - شر امری عدمی و منفی است و در جهان، خیر، اصیل است و شر امری تبعی . (نقطه اشتراک با رئالیسم اسلامی) 9 - بعد اصیل انسان بعد روحانی اوست لذا انسان شریفترین و برترین مخلوقات خداوند است و به لحاظ دارابودن دو ویژگی (خصوصیت) مهم یعنی عقل و اختیار (اراده) دارای جایگاه ویژه ای است (این مورد نیز از موارد اشتراک با رئالیسم اسلامی است). 10 - نظریه توافق (که ملاک درستی معرفت از نظر ایده آلیسم است) در زمینه معرفتهای تحلیلی و منطقی درست است اما در مورد معرفتهای ترکیبی و غیرتحلیلی کارآیی ندارد و کافی به نظر نمی رسد (این مورد از نکات مورد اختلاف با رئالیسم اسلامی است). 11 - در جریان تعلیم و تربیت آنچه از نظر ایده آلیسم مهم است ایده آل است و این ایده آل که اساس جهان را تشکیل می دهد "خدا" است و تمام فعالیتهای تربیتی باید به سوی او جهت دهی شود (این مورد نیز از موارد هماهنگی با رئالیسم اسلامی است) و چون انسان دارای ویژگی مهم عقل و اختیار است لذا تنها موجود قابل تربیت است و باید در جریان تعلیم و تربیت بر رشد عقل و اختیار وی تکیه شود. اگرچه معلم طبق نظر ایده آلیست ها نقش اصلی و اساسی را در جریان تعلیم و تربیت دارد اما باید توجه داشت که اهمیت قائل شدن به نقش معلم و جهت دادن تعلیم و تربیت به سوی ایده آل (خدا) نباید باعث تحت الشعاع قرارگرفتن سایر جنبه ها و عوامل تربیتی گردد. 12 - تکیه بر آموزشهای اخلاقی و رشد خصوصیات اخلاقی در جریان تعلیم و تربیت یکی از ویژگیهای نظام تربیتی مکتب ایده آلیسم است (رئالیسم اسلامی نیز چنین ویژگی را در تربیت قائل است). دو: رئالیسم اسلامی 1 - فلسفه رئالیسم اسلامی از مکتب ایده آلیسم، که موجودات جهان را وابسته به انسان و ادراکات او تلقی می نماید، متمایز است . 2 - اگرچه فلسفه استاد علامه طباطبایی و استاد مطهری جزو مکتب رئالیسم قرار می گیرد اما با توجه به ویژگیهایی که دارد با آن نیز تفاوت دارد، لذا آن را به عنوان رئالیسم اسلامی می توان نامید. 3 - رئالیسم اسلامی اعتقاد به وجود جهان خارج از ذهن (واقعیت قائل شدن برای موجودات خارجی) را یک اصل اساسی و فطری می داند که سرحد ایده آلیسم و رئالیسم است . 4 - جهان بینی رئالیسم اسلامی "خدا محوری" است یعنی جهان، ماهیت ازاویی و به سوی اویی دارد و غایت جهان هستی خداوند است . (نقطه اشتراک با ایده آلیسم) 5 - انسان دارای دو بعد جسمانی و روحانی است که بعد اصیل او همان بعد روحانی است (اصالت روح) که دارای ویژگیهای مهم عقل و ایمان، اختیار و فطرت است لذا مشکل ثنویت روح و بدن بخوبی حل می گردد (از طریق حرکت جوهری، الروح جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء). 6 - ارزشها و اصول اخلاقی کلی و مطلق بوده و به من ملکوتی انسان که جنبه خدایی دارد مربوط می شود; به عبارت دیگر منبع ارزشها در خدا و ریشه اخلاق در دین است . 7 - حصول علم به جهان خارج امکان دارد و ادراک یک کار ابداعی نفس و حس مقدمه آن است . (حس شرط لازم است نه شرط کافی) عقل و حس هر دو ابزار شناخت هستند و منابع شناخت نیز عبارتند از طبیعت ، عقل، قلب و دل، تاریخ و وحی که نشانگر جامعیت آن است . 8 - ملاک درستی معرفت مطابقت ذهن با امر خارجی است (نظریه مطابقت که در مقابل نظریه توافق قرار دارد). 9 - رئالیسم اسلامی فلسفه تربیتی (و نظام تربیتی) خاص دارد که با فلسفه تربیتی سایر مکاتب از جمله ایده آلیسم تفاوت دارد یعنی دارای هدف ، اصول و مبانی، روش و ... خاص است . اولا" تعلیم و تربیتی دینی و الهی است و به همین جهت هدف غایی و نهایی آن احیای فطرت انسانی یعنی قرب به خداوند و پرورش عبد صالح است . ثانیا" بر تربیت عقلانی و نقش آن در پرورش شخصیت دانش آموز تاکید دارد لذا می توان گفت تعلیم و تربیت رئالیسم اسلامی تعلیم و تربیتی معنوی و عقلانی است . 10 - تکیه بر آموزشهای اخلاقی و رشد خصوصیات اخلاقی در جریان آموزش و پرورش . 11 - علم و ایمان دو رکن اساسی برای تربیت و رشد هماهنگ انسان (انسان ایده آل) است . 12 - از ویژگیهای مهم این نظام تربیتی، جامعیت داشتن، همگانی بودن، تقدم تزکیه و تعلم و عدم محدودیت در کسب علم و دانش (از لحاظ افراد، زمان، مکان، و منبع اخذ) و ... است .

خودفراموشی به عنوان یک معضل اجتماعی، تربیتی که نوعی عدول از "خود" و انحراف از خط سازندگی است : از قدیم‌الایام وجود داشته و هر مکتبی به نوعی راجع به آن اندیشیده و در رفع آن کوشیده است . رساله حاضر تلاشی در جهت بررسی مفهوم "خود" و ماهیت خودفراموشی و انواع آن از نقطه‌نظر اسلام و اگزیستانسیالیزم الحادی(سارتر) و دست‌یابی به نحوه مواجهه و میزان موفقیت هر یک از این دو مکتب در رفع خود فراموشی می‌باشد. از این رو ضمن بررسی ماهیت "خود" و خودفراموشی این نتیجه حاصل شد که از نقطه نظر اسلام"خود" یک امر واقعی است و از نظر اگزیستانسیالیزم الحادی "خود" یک امر اعتباری می‌باشد. و البته تنها با قبول واقعی بودن "خود" می‌توان به خودفراموشی معنا و مفهوم واقعی بخشید. زیرا با قبول اعتباری بودن خود نمی‌توان افراد را متهم به خودفراموشی نمود. و با توجه به اینکه علم به "خود" علم حضوری است و علم حضوری فراموشی نمی‌پذیرد، لذا خودفراموشی وجودی عملا تحقق نمی‌یابد و به نحو مسامحه خودفراموشی به کار برده می‌شود به معنای فروگذاشتن و از دست دادن جنبه‌های والای انسانی است که امکان بروز نمی‌یابد. در بررسی از انواع خودفراموشی به شناخت دو نوع آن نایل آمده و یکی از انواع آن خودفراموشی مثبت بوده که ناهشیاری و بی‌خویشتنی از آن نوع است و نوع دیگر منفی و مذموم می‌باشد و شامل خودفراموشی وجودی، فراموشی اجتماعی و فراموشی فرهنگی می‌باشد و آنگاه به بررسی تفاوتهای اسلام و اگزیستانسیالیزم در رابطه "خود" با خدا، طبیعت ، جامعه و خویشتن پرداختیم و به تاثیر این تفاوتها در مقوله خودفراموشی اشاره کردیم. در بررسی از راههای رفع خودفراموشی به عنصر محوری و اساسی یعنی اتحاد در هدف اعلای حیات یعنی بازگشت به خود منسوب به روح الهی در مکتب اسلام اشاره کردیم و آن را عامل خودیابی در فراموشی وجودی، اجتماعی و فرهنگی دانستیم، در حالی که مکتب اگزیستانسیالیزم الحادی (سارتر) رفع خود فراموشی را در گرو انتخاب و تصمیم‌گیری و مسئولیت‌پذیری می‌داند که آن را تنها در پرتو نفی واجب‌الوجود جستجو می‌کند، زیرا معتقد است که اعتقاد به خدا باعث می‌شود که سرنوشت انسان از قبل معلوم باشد و به جای اگزیستانسیالیزم یعنی اصالت وجود، اصالت ماهیت تحقق پیدا کند. ولی چون در این مکتب با حذف واجب‌الوجود ملاک عینی برای رفع خودفراموشی وجود ندارد، لذا پیروانشان قادر به رفع خودفراموشی یعنی انتخاب انسانی نخواهند بود و عملا به جانب تصمیمات غیرانسانی متمایل می‌شوند.