آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

دی کوزه گری بدیدم اندر بازار بر تازه گلی همی لگد زد بسیار وان گل به زبان حال با اومی گفت: «من همچو تو بوده ام،مرا نیکودار» حکیم خیام نیشابوری در پژوهش های ادبی، بعضی موضوعات هستند که در مفهوم و معنای آنها وجود دارد، در ابتدای امر شاید به نظر پژوهشگر برسد که این موضوع در فلان حوزه ادبی، چندان جلوه ای نداشته و مطلب زیادی نمی توان در این باره در عرصه ادبیات به دست آورد اما رفته رفته با پژوهش و جست و جو در متون و آثار ادبی و کشف جنبه های بیشتری از موضوع مورد نظر و روشن شدن زوایای تاریک آن، معلوم می شود که آن موضوع چه حجم گسترده ای را در عرصه ادبیات شامل می شود و چه بسیار مورد استفاده قرار گرفته است. یکی از موضوعات بحث «زبان حال» است و یکی از پژوهشگرانی که این مسیر را طی کرده، دکتر نصرالله پور جوادی است.

کهن‌ترین کتابی که درباره عشق از دیدگاه‌های مختلف، از جمله عرفانی و فلسفی و پژشکی، به قلم نویسنده‌ای ایرانی نوشته شده «کتاب عطف الالف المالوف علی اللام المعطوف» است. این نویسنده ابوالحسن علی بن محمد دیلمی است که خود یکی از شاگردان ابو عبدالله محمد بن خفیف شیرازی بوده و کتاب دیگری تالیف کرده در شرح حال استادش به نام سیرت ابن خفیف که هر چند که اصل عربی آن از میان رفته، ترجمه‌ی پارسی کهن آن در دست است. عنوان عجیب کتاب عطف را دیلمی از یکی از ابیات قطعه‌ای گرفته است که حسین بن منصور حلاج سروده و دیلمی آن را در همین کتاب، در ضمن بیان نظریه‌ی حلاج درباره‌ی عشق، نقل کرده است. با توجه به اینکه دیلمی شاگرد ابن خفیف بوده و ابن خفیف هم از مدافعان حلاج بوده و حتی او را درزندان بغداد ملاقات کرده، مطالبی که در کتاب عطف نقل شده است از سندیتی محکم برخوردار است و قطعه‌ای که دیلمی از حلاج نقل کرده به احتمال قریب به یقین باید اصیل باشد، هر چند که ماسینیون این قطعه را در چاپ خود از دیوان حلاج نیاورده است.