آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

فاقد چکیده

ارسطو در فصل پایانی کتاب دوم تحلیلات ثانوی (بعد از این ت. ث.) در باب آرخایِ دانش علمی (اپیستمه) دو پرسش می پرسد و سپس به هر دو پرسش پاسخ می دهد. نوس مفهوم محوری هر دو پاسخ اوست. اما از آنجا که سخن او در باب نوس به اندازه ی کافی روشن نیست درک منظور او مستلزم روشنگری در باب چیستی نوس است. در هر دو پاسخ او، و البته در جاهای دیگر نیز، نوس هکسیس نفس معرفی می شود اما او در پاسخ دوم به گونه ای سخن می گوید که نوس در ردیف مراحل و مراتب معرفت انسان قرار می گیرد. در این مقاله پس از مطرح کردن پرسش دوم و پاسخ ارسطو به آن در بخش اول، معناهای هکسیس در بخش دوم بررسی شده و برای آن سه معنای محوری معرفی شده است. از آنجا که بعضی از مفسران بنا بر دلایلی که دارند وسوسه شده اند هکسیس را در سراسر ت. ث. قوه (دونامیس) بفهمند بخش سوم مقاله به بررسی این مسئله اختصاص یافته است که آیا هکسیس قوه است؟ بخش اول مقاله با روشن شدن پاسخ این مسئله پایان می یابد. بررسی چیستی نوس در بخش دوم مقاله خواهد آمد.

موضوع اصلی این مقاله بررسی چیستی نوس است. در این مقاله برای آشکار شدن چیستی نوس نخست روشن می شود که هم دانش علمی دو گونه است: برهان پذیر و برهان ناپذیر، هم نوس در آثار ارسطو با دو وجه نظر و به دو معنای درهم تنیده آمده است. از یک منظر نوس دانش علمی برهان ناپذیر، و از منظر دیگر نوس هکسیس و ملکه ی معرفتی نفس است که در چشم ارسطو از این حیث سه کارکرد ویژه ی اصلی دارد: تحصیل اصولی که دانش علمی بر آن ها مبتنی است، درک کلیات در جریان ادراک حسی بالفعل، درک گزاره های کلی در جریان استقرا (اپاگوگه). این بدان معناست که نوس به مثابه خاستگاه دانش علمی برهان پذیر هم خودِ فرایندِ فراچنگ آوردنِ دانش علمی برهان ناپذیر است هم نتیجه ی نهایی آن فرایند. به نظر می رسد درک درستِ نکته ی اخیر ابهام های موجود در باب چیستی نوس را از بین می برد.

این رساله بحث و تفحص درباره معقولات ثانیه، بویژه معقولات ثانیه فلسفی، عنوان مبادی هرگونه شناخت انسانی است ، در همین راستا نگارنده پس از طرح کلی مسئله و روشن ساختن مبانی خویش درمورد ذهن انسان، تاریخچه بحث را در دو قلمر فلسفه اسلامی و فلسفه غرب ، اعم از فلسفه یونان باستان و فلسفه جدید مورد ب قرار داده و گزارش مفصلی دراین خصوص ارائه نموده‌است ، سپس ضمن تعریف این ن از معقولات ، طی بررسی کیفیت مفهوم سازی ذهن، نحوه حصول این مفاهیم نیز کیفیت تحصیل اصول بدیهی و ادلی پرداخته است و سرانجام بر عمومیت و دامنه فراگیر این مفاهیم و اصول در عالم اعیان، استدلال کرده و ازاین طریق، هرچند به نحو اختصار، در امکان مابعدالطبیعه و شناخت مابعدالطبیعی بحث نموده است

بحث دربارة عقل معنا و جایگاه آن در جهان و در نظریه شناخت بحثی است که کمتر فیلسوف کلاسیک برجسته ای از آن غافل مانده باشد. در این میان یکی از چالش برانگیزترین و پردامنه ترین مسائل بحث از معنا و جایگاه عقل فعال هم در نظام هستی شناسانه و هم در نظام معرفت شناسانه بوده است. در این رساله سعی شده این بحث در سیر تاریخی اش از ارسطو تا ابن سینا و توماس پیگیری شود. در فصل نخست به توصیف عقل فعال در فلسفه یونانی به ویژه فلسفه ارسطو پرداخته شده است. در فصل دوم این بحث نزد بزرگترین فیلسوفان مسلمان بررسی شده که البته توجه ویژه ای به ابن سینا، به عنوان مهمترین فیلسوف مسلمان که این بحث را به کمال رسانده مبذول گشته است. در فصل سوم بحثی نسبتاً مبسوط در مورد معرفت شناسی توماس صورت گرفته تا جایگاه عقل فعال با توجه به فلسفه او بیشتر مشخص گردد. در خاتمه رساله نیز به داوری نسبتاً مختصری بین دو گروه معتقدان به عقل فعال برونی و درونی پرداخته شده و در نهایت نگارنده با توجه به استدلال های موجود، از نظریه عقل فعال درونی (توماس آکویناس) دفاع کرده است.

ارسطو در آثار منطقی خود، علاوه بر گزاره، مفهوم پیشگذارده را مطرح می‌کند و در تحلیلات اولی آن را بر اساس ایجاب و سلب تعریف می‌کند. دو مسالۀ مهم دربارۀ پیشگذارده از دیدگاه ارسطو مطرح است: تفسیرِ تعریفِ آن و رابطۀ آن با گزاره. در این مقاله ابتدا سه تفسیرِ، از جمله تفسیرِ اسکندر افرودیسی و تفسیر کلاسیک، در این زمینه تقریر و نقد می‌شود. و از آنجا که ارسطو به رابطۀ تناقض با پیشگذارده اشاره می‌کند، ابتدا تعریفِ تناقض از دیدگاه ارسطو بررسی می‌شود و سپس رابطۀ تناقض و پیشگذارده مورد بررسی قرار می‌گیرد. سرانجام تفسیر پیشنهادی از پیشگذارده مطرح می‌شود: پیشگذارده گزاره‌ای است که رابطۀ آن با تناقض مورد توجه قرار گرفته است و توجه به این رابطه‌ به معنای پذیرش قاعدۀ تناقض است که بنیاد هر گونه استنتاجی است. معنای لغوی پیشگذارده هم با این تفسیر سازگار است: پیشگذارده پیش گذاشتن یکی از دو طرف تناقض است. و از این رو پیشگذاردۀ جدلی دو صورت دارد: پرسش از مخاطب و فرض در استنتاج جدلی.

رساله حاضر با عنوان "اتحاد و تناظر نظریه های معرفت و عشق و وجود در فلسفه افلاطون" بر آن است تا با طرح و بحث نظریه های سه گانه نامبرده, همگی آنها را تحت مساله و مفهوم واحدذ سیر صعودی از عالم محسوس به سوی ساحت معقول, گردآورد. با آین کار است که روزنه ای به سوی تناظر میان هر سه نظریه معرفت و عشق و وجود گشوده می شود. البته تناظر میان هر سه نظریه, خود به تناظر میان دو نظریه معرفت و عشق محول می گردد, چرا که اولا" معرفت و عشق اموری ذومراتب هستند و ثانیا" معرفت و عشق متضمن اصل حیثیت التفاتی است. به عبارت دیگر از نظر گاه افلاطون معرفت و عشق, همیشه معرفت به چیزی و عشق به چیزی می باشند. بر این اساس و با توجه به لزوم وجود فاعل معرفت و عشق ( شخص شناسنده و عاشق), تناظر میان مراحل معرفت با منال عشق در مرتبه نفس بشری است که تحقق می پذیرد. این نفس بشری نزول یافته از ساحت معقول و نامحسوس است که سیر و سلوک صعودی معرفت و عشق را از پایین ترین مرتبه محسوسات آغاز می کند و سپس به کمک حس و محسوس, به برترین نقطه ساحت معقول یعنی مبداء و مثال خیر و زیبائی مطلق تعالی می یابد.

هیپیاس بزرگ، بدون تردید یکی از عامترین محاورات افلاطون است و در حقیقت انتقادی بی رحمانه از یک سوفیست مشهور یعنی هیپیاس می باشد، موضوع ظاهری این اثر کالون(زیبایی،نجابت ، اصالت و ..)میباشد که در فلسفه یونان باستان اهمیت فوق العاده ای داشته است. این پایان نامه تقریبا یک شرح معنایی از محاوره ارائه میدهدو همانطور که به شرح متن می پردازد در جستجوی آشکار کردن ارتباط عناصر دراماتیک آن با هدف فلسفی این محاوره می باشد به طور خاصتر، خواننده هیپیاس بزرگ به بررسی جایگاه دو طرف گفتگو در ارتباط آنها با موضوع زیبایی دعوت می شود و این محاوره امکان بررسی شباهت ها و تفاوت های بین فیلسوف حقیقی و سوفیست را به ما میدهد تا به کمک آنها اسرار و رموز زیبایی حقیقی را بررسی و درک کنیم

چکیده (فارسی): رساله فایدروس از مهم ترین آثار افلاطون است ، که تقریبا کل اندیشه او را به طور فشرده در خود گنجانده است . این اثر شورانگیز که با سه خطابه در وصف عشق آغاز می شود ، به تبیین و بررسی خطابه نویسی در عصر افلاطون می پردازد و در نقطه اوج خود هنگامی به پایان می رسد که اساسا مسئله نوشتن از سوی افلاطون مورد نقادی واقع می شود . در ظاهر محتوای رساله خطابه نویسی ونقد نوشتن است ، اما در قالب اسطوره ای که در سخنرانی سقراط ارایه شده است ، مطالب عالی فلسفی در حوزه ووجود شناسی و معرفت شناسی افلاطون عرضه شده است . مساله نفس ،جهان شناسی ، نظریه آنامنسیس ، تناسخ و جایگاه عشق در وجود شناسی ومعرفت شناسی از جمله مواردی است که در این رساله در صدد تفسیر آن بر آمده ام . از سوی دیگر افلاطون در اینجا به نقد جایگاه خطابه در زمانه خود می پردازد و معنای جدیدی مبتنی بر دیالکتیک عرضه می کند که نتیجه چنین باز تعریفی چیزی جز این نخواهد بود که خطیبان را به فیلسوفان متمسک کند . افلاطون گرچه تعریف جدیدی از خطابه نویسی ارایه کرده است ، اما در نهایت عنوان می کند که اساسا مطالب فلسفی در خور نوشتن نیستند ، بلکه باید به روش گفتگوی زنده منتقل شوند که در اینجا باز به معنای دیالکتیک متوسل می شود