آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

در قرن حاضر به دنبال پیدایش بحران محیط زیست، کسانی در غرب انگشت اتهام را به سوی متون مقدس یهودی–مسیحی و نیز تعالیم ادیان ابراهیمی نشانه رفته‌اند. آنان می‌گویند این متون و تعالیم مندرج در آن‌ها زمینه‌ساز این دیدگاه در انسان غربی شده که او خود را مالک بی‌ چون و چرای طبیعت می‌داند و به خود اجازه می‌دهد که هر گونه و به هر اندازه که بخواهد از طبیعت استفاده کند. بسیاری از مواردی که آنان درباره متون مقدس یهودی–مسیحی مطرح کرده‌اند، می-تواند درباره قرآن و متون اسلامی نیز مطرح شود. این نوشتار در پی آن است که پس از بیان اشکالات وارد شده و پاسخ‌هایی که در غرب به آن‌ها داده شده، این مسأله را درباره قرآن و روایات اسلامی بررسی کند. فرضیه نوشتار حاضر این است که عمده اشکالات وارد شده درباره متون یهودی–مسیحی وارد نیست و درباره متون اسلامی نیز این شبهات نه تنها هرگز وارد نیست، بلکه در این متون تکالیف اخلاقی متعددی درباره محیط زیست آمده که می‌تواند بحران را برطرف کند.

در قرآن مجید، ایمان کلید رستگاری و کفر عامل شقاوت انسان است. اما آیا ایمان و کفر در قرآن مجید یک معنا و یک مرحله دارد؟ از آیاتی از قرآن مجید برمی‌آید که خداوند به کسانی که ایمان آورده‌اند دستور می‌دهد که به خدا و پیامبر و کتاب ایمان آورند؛ آیا دستور به ایمان به فرد مؤمن تحصیلِ حاصل نیست؟ مفسران برای حل این مشکل بیان‌های مختلف و متفاوتی ارائه کرده‌اند. اما سخن این نوشتار این است که ایمان دو مرحله دارد، یکی اصل حق‌پرستی که فطری است و دیگری تسلیم شدن در مقابل مصادیق حق. این آیات به این دو مرحله از ایمان اشاره دارند. همچنین مطابق قرآن مجید کفر نیز دو مرحله دارد، یکی اینکه باورهای کسی مطابق حق نباشد و دیگر اینکه با حق عناد داشته باشد. کفرِ دوم است که باعث هلاکت انسان می­شود، اما کفر اول ممکن است با ایمان فطری جمع شود. کلید نجات و رستگاری همان تسلیم بودن در مقابل حق، یعنی ایمان فطری است.

این اثر در واقع چهار درس گفتار است که در آن خطوط اندیشه‏های پانن برگ یکی از الهی‏دانان برجسته پروتستان تحت عنوان الهیات نظام‏مند بیان شده است. وظیفه این الهیات این است که حقیقت انجیل و اعتقادات کلیسا را از اشکال ناپایدار زبان و اندیشه تمیز داده و آن حقایق را برای زمان خود تبیین کند. پانن برگ در ادامه آموزه خدا را به عنوان مثال مطرح کرده و چگونگی سازگاری و انسجام عناصر این آموزه را بیان می‏کند. نویسنده در فصل دوم به مشکلات خداشناسی مسیحی در عصر حاضر می‏پردازد. وی معتقد است عالم الهیات نباید بر نظام فلسفی خاص تکیه کند بلکه باید با گفتگو به تبیین حقیقت آموزه خدا بپردازد. آموزه خلقت و مسیح‏شناسی عنوان دو بحث بعدی کتاب است که با رویکرد نقد تاریخی بررسی شده‏اند.

آیا همه اجزاء دین به یک‌میزان از اهمیت برخوردارند یا اینکه برخی مهم‌تر و برخی کم‌اهمیت‌تر هستند؟ برخی گفته‌اند دین مغز و پوستی دارد یا به تعبیر دیگر، صدف و گوهری دارد؛ ولی تعبیر مغز و پوست و گوهر و صدف برای تعالیم دین شایسته نیست؛ چراکه پوست و گوهر و صدف ارزش واقعی ندارند. گاهی نیز تعبیر ذاتی و عرضی در دین به‌کار رفته است که دست‌کم، اگر مقصود از دین تعالیم آن‌هم باشد، دقیق نیست. در این نوشتار، سخن این است که دین جسم و جان یا بدن و روحی دارد که جان و روح اصل است و همه اجزاء دیگر و نیز میزان اهمیت آن‌ها را می‏بایست با این روح که در همه اجزاء سریان دارد، سنجید. ذاتی و عرضی بودن یا ثابت و متغیر بودن احکام به این روح بستگی دارند.

این نوشتار، کتاب سوم از مجموعة «آشنایی با ادیان» از سری کتاب‌های «نگاه نو» است. مؤلف در این آثار به معرفی بخش‌های مختلف کتاب مقدس (عهد عتیق و عهد جدید) با روشی محققانه و با استناد به منابع مهم پرداخته است. کتاب مشتمل بر مقدمه و دو بخش اصلی است که هر بخش دربردارندة چندین گفتار است. در مقدمة کتاب مطالب ارزشمندی دربارة معرفی کتاب مقدس و مهم‌ترین تحقیقات جدید دربارة آن یعنی نقد کتاب مقدس مطرح کرده است که حائز اهمیت است. بخش اول که مفصل‌تر از بخش دوم کتاب است، به معرفی عهد عتیق اختصاص دارد و شامل گفتارهایی دربارة تورات و محتوای آن، کتاب‌های انبیای متقدم و متأخر، مکتوبات، اپوکریفای عهد قدیم، فضای شکل‌گیری مجموعة عهد عتیق و تأثیر آن بر محتوای آن‌هاست. نویسنده نخست به اختصار هر کتاب را معرفی کرده و سپس تاریخ نگارش و نویسندة آن را مورد بررسی قرار داده است. به طور کلی در تدوین کتاب ترتیب موضوعی اسفار کتاب مقدس مورد نظر بوده است. در بخش دوم، بخش‌های مربوط به عهد جدید یعنی اناجیل چهارگانه، رسالات منسوب به یعقوب، پطرس و یهودا، و رساله‌های پولس و نوشته‌های منسوب به یوحنا بررسی شده است.