آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

نثر فارسی، به عنوان قالبی برای بیان اندیشه، در طول تاریخ هزار ساله خویش دوره های مختلفی را پشت سرگذاشته و جنبه های گوناگون معنوی و لفظی را تجربه نموده است. یکی از گونه های دلاویز نثر فارسی نوشته های عارفانه است. اگر آثار داستانی عرفانی را که مربوط به حوزه نثر روایی است، جدا کنیم، در حوزه نثرهای غیر روایی عرفانی، با مطالب متعددی از قبیل ترسلات، خطابه ها، مجالس، گونه های تعلیمی، کوته نوشته ها، نثرهای دینی، پندنامه ها، سفرنامه، زندگی نامه ها، گزارش ها، مقالات و... مواجه می شویم؛ اطلاعاتی که درباره این گونه ها در کتاب های مربوط به تحلیل نثر فارسی ارائه شده است، بسیار محدود است؛ لذا، در این مقاله سعی شده تا با استفاده از منابع معتبر و ارزشمند، اطلاعاتی دربارۀ نثر غیرروایی و مشخص نمودن قلمرو نثرهای غیر روایی عرفانی به معرفی چهره های مهم و متون اصلی پرداخته شود.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تأثیرِ حکمت‌های نهج‌البلاغه بر ادبیات فارسی با محوریّت حکمت یکصد و سی و نهم، به استناد آیاتِ قرآن

نویسنده:

فخریه نمازیان ، جلیل تجلیل ، رقیه صدرایی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF مراجع

زبان :

فارسی

چکیده :

نهج‌البلاغه پس از قرآن، در بین متون اسلامی در عالی‌ترین درجه بلاغت، جزالت و اتقان و صحّت قرار دارد و شاید علمای اسلامی به اتّکایِ حدیثِ نبویِ «عَلیٌ مَعَ الْحَقِ و الْحَقُّ مَعَ عَلِی علیه السلام» نهج‌البلاغه را برادر قرآن گفته‌اند، نهج‌البلاغه یا «أَخ ٱلقُران» معتبرترین منبعِ دینی بعد از قرآن است، که با قرآن کمالِ بستگی و ارتباط را دارد. نهج‌البلاغه در کنار قرآن مجید، بسیاری از مطالبِ کتابِ آسمانی را شرح و بسط داده است. نوشتار پیش رو به تأثیر حکمت‌های نهج‌البلاغه در ادبیات فارسی با محوریت حکمت 139 پرداخته است و در حد بضاعت سعی شده تا به پرسش‌های زیر پاسخی درخور داده شود، منشأ حکمت‌های نهج‌البلاغه، قرآن کریم است؟ گستره‌ی تأثیر حکمت‌های نهج‌البلاغه بر پهنه ادبیات فارسی تا چه میزانی است؟ بدیهی است آثار ادبیاتِ فارسی به صورت‌های مختلف از منبعِ وحی و به تبعِ آن از کلام امیرالمؤمنین علیه السلام، متأثّر بوده‌اند، این تحقیق در پیِ یافتنِ ریشه قرآنیِ حکمت‌ها و تأثیر معانی بلند آنها در ادبیات فارسی است. در این مقاله، حکمت یکصدوسی و نهم از حکمت‌هایِ نهج‌البلاغه با توجّه به معنی لغات، مورد تعمّق و بازنگری قرار گرفته و به منابع قرآنی این حکمت و تأثیر آن در ادبیات فارسی پرداخته شده است. علما بر این عقیده‌اند که نهج‌البلاغه تفسیر قرآن است، موضوع این نوشتار، یافتنِ سرچشمه‌های الهی سخنان امیرالمؤمنین علیه السلام، و نشان دادن بازتاب آن در آثار ادبیِ ایران است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 125 تا 143

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ماهیت دنیا و مصادیق اعتقادی کلامی در اشعار محمدتقی علی آبادی مازندرانی

نویسنده:

جلیل تجلیل، شعبان توکلی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

چکیده :

محمدتقی علی آبادی مازندرانی ،(متولد 1198 هـ .ق علی‌آباد قائم‌شهر، متوفی 1256 هـ.ق، تهران).ملقب به «صاحب دیوان» و مشهور به «ملالی»و«آقا» می‌باشد؛صاحب دیوان از شاعران و رجال فاضل دربار فتحعلی‌شاه بوده و منصب منشی‌الممالک وی را نیز دارا بود.او به واسطه‌ی نگارش تاریخ مختصر و مفیدی که در شرح آباء و اجداد و روزگار فتحعلی شاه با نام «ملوک الکلام یا رساله خاقانیه»فراهم نموده است‌و «دیوان اشعار» به شهرت رسید.مازندرانی در غزل،قصیده ومثنوی طبع‌آزمایی نمودو«صاحب»تخلص اوست.صاحب‌دیوان در مضمون‌پروری شاعری اعتدالی است‌که جانب مناعت طبع و ارزش‌های اخلاقی را هیچ گاه فرونگذارده است و در مثنوی، اندیشه‌هایی عرفانی و اعتقادی را عرضه نموده است. ارایه اندیشه در سروده‌های صاحب‌دیوان تا حدودی الگوبرداری از هسته‌های عقاید عرفانی از پیش تعریف شده است؛لیک اندیشه‌هایی نوظهور ولو به شکل رشته‌هایی نامرئی نیز در دیوان او به ویژه در قالب مثنوی‌های او به چشم می‌خورد.از این میان، موضوع دنیا و مصادیق حادث و قدیم، عشق، آفرینش و خلقت دنیا و انسان در اشعار صاحب دیوان مطمح نظر ویژه او قرار می‌گیرد که فراخور این جستار بدان پرداخته شده است.ضمن آن که شیوه‌ی خاص او در بیان اندیشه‌های اعتقادی و کلامی نیز که قدرت هنرمندی ادیبانه‌ی او را به منصّه ظهور گذارده است،کانون نقد دیگر در این موضوع است. این جستار با بهره از منابع کتابخانه‌ای، براساس نقد و تحلیل اشعار پرداخته شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 49 تا 70

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

عرفان و اخلاق در جام جم اوحدی مراغه‌ای

نویسنده:

علیرضا معین زاده

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , جام جم , زبان و ادبیات فارسی , کتاب , اصطلاحنامه عرفان , اوحدی، رکن الدین

چکیده :

در این پایان‌نامه کتاب جام جم اثر اوحدی مراغه‌ای بحث می‌شود.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رویکرد عقلی در تفسیر

نویسنده:

هما میرزاوزیری

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

چکیده

وضعیت نشر :

پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

معتزله , مجاز , ناسخ و منسوخ , تحریف قرآن , اعجاز قرآن , خلق قرآن , حقیقت و مجاز , روش عقلی تفسیر , اسباب نزول , لغت , تاویل‌ , جایگاه عقل , کارکرد عقل در تفسیر قرآن معتزله , تفسیر عقلی‌ قرآن

چکیده :

این پایان نامه ترجمه فصول اول و دوم کتاب «الاتجاه العقلی فی التفسیر» اثر نصر حامد ابوزید است. عناوین این فصول به این قرار است: فصل اول، مفهوم مجاز، خاستگاه و دگرگونی های آن؛ فصل دوم، مجاز و تأویل. مترجم نخست در خصوص موضوع کتاب از پیدایش معتزله، معتزله و تفسیر، روش تفسیری معتزله، جایگاه عقل در تفسیر معتزله، کاربرد عقل در شناخت محکم و متشابه و تفسیر آن، لغت در تفسیر معتزله، اسباب نزول در تفاسیر معتزله، معتزله و مسئله حدوث قرآن، معتزله و بحث ناسخ و منسوخ، معتزله و بحث اعجاز قرآن، معتزله و بحث عام و خاص، معتزله و بحث قصص قرآنی، معتزله و مسئله مدت نزول قرآن، معتزله در مسئله تحریف قرآن، معتزله و مبحث حقیقت و مجاز و امتیازات تفسیر معتزله بحث کرده و در ادامه کتاب را معرفی کرده و به دنبال آن به ترجمه فصل دوم کتاب پرداخته است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحلیل برخی روایات و اشارات عرفانی در شعر شهریار

نویسنده:

حسین آریان، تورج عقدایی، جلیل تجلیل، علی محمد سجادی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عشق , ادبیات عرفانی , اصطلاحنامه عرفان

کلیدواژه‌های فرعی :

حضرت عیسی (ع) , حضرت موسی (ع) , نمادهای عرفانی , عارفان (مسلمان) , مقام خضر(ع) , یوسف و یعقوب ,

چکیده :

شهریار، اگر چه شاعری شاد است و طنز و طربناکی در سروده هایش بسیار دیده می شود، در یک تحلیل ژرف تر، انسانی است حساس و متامل و ناگزیر درونگرا و غم ستای. این احوال سبب می شود که او در بسیاری از لحظه های زندگی عارفانه بیندیشد و تجربه های ناشی از این لحظه ها را در زبانی شاعرانه تجسم بخشد.مقاله حاضر سر آن دارد که نشانه های این طرز تلقی شهریار را در اشارات و تلمیحات شعر او پی گیرد و نشان دهد که او از رهگذر عشق و حزن و نوای ساز و تامل بر اندیشه های شاعران عارف، قدم به این حوزه می نهد و گاه بی آن که خود بداند، زیر سلطه ناخودآگاهی فردی و جمعی، به دریافت های غیرمتعارفی دست می یابد.در سروده های شهریار، اندیشه هایی که بوی عرفان از آن به مشام می رسد، غالبا در جایی که سخن از عشق به میان می آید، احساس می شود. بنابراین می توان گفت «عشق» عنصر غالبی است که شهریار را از زمین به آسمان می برد و تمام اشارات و تلمیحات دیگر به نوعی وابسته عشق اند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 287 تا 308

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

جلیل تجلیل (۱۳۰۳-)

نوع منبع :

مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)

منابع دیجیتالی :

متن

وضعیت نشر :

همشهری آنلاین,

زبان :

فارسی

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

سیر اخلاق و فضیلت در مخزن‌الاسرار نظامی

نویسنده:

عبدالحسین سرامی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , اخلاق , مخزن الاسرار , زبان و ادبیات فارسی , کتاب , قرآن مجید , نظامی، الیاس بن یوسف , نظامی، الیاس بن یوسف , نظامی، الیاس‌بن یوسف‌‏ , نظامی، الیاس بن یوسف

چکیده :

دراین رساله مباحثی که مورد بحث و بررسی قرار گرفته است عبارتند از : راب اخلاق و جهان بینی - اومانیسم و انسان شناسی - فلسفه وجودی اخلاق و نقش تعلیم و تربیت - عوامل موثر در پیدایش اخلاق نیک و بد - اصول اخلاقی حاکم بر مخزن‌الاسرا شامل : دیدگاهها، دنیا و دنیاستیزی، ایثار، خوش بینی، دین و دین باوری، رنج و نقش آن، زهد، عشق، عقل و عاقلی، قناعت ، صبر و استقامت ، ادب ، انصاف ، عدالت ، خدمت کردن، طاعت کردن، وقار و سنگینی، عاقبت اندیشی، تواضع و فروتنی، دوستی، هوشیاری در مقابل چرخ و گردش روزگار و عبرت آموزی، دانایی، تقلید، غفلت ، ریا، کژی و کاستی، خنده بی جا، فهرست آیات قرآن

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مفاهیم اخلاقی در چهار منظومه عطار (اسرارنامه، الهی نامه و...)

نویسنده:

جلیل تجلیل، شهرام احمدی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :