آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

در این جستار برآنیم اصول وجود‌شناختی و معرفت‌شناختی افلاطون در محاورات اولیه و به خصوص لاخس، خارمیدس، اوثیفرون، اوتیدموس و هیپیاس بزرگ را بر مبنای سه عنصر آنچه «دور سقراطی» می‌نامیم یعنی پرسش سقراطی، ادعای سقراطی انکار دانش و النخوس مورد بررسی قرار دهیم. حاصل این بررسی شش اصل وجود - معرفت‌شناختی است: شناخت الف، معرفت‌شناسی دوقطبی، وجودشناسی دو‌قطبی، معرفت گسسته، وجود گسسته و معرفت وجود. اگر چه این اصول عمدتاً جدید نبوده و پیش‌تر مورد بحث محققان قرار گرفته‌اند، آنچه مورد نظر این جستار است در نظر گرفتن این اصول در کنار یکدیگر و تأکید بر هماهنگی و مطلق بودن آن‌هاست. تناسب و هماهنگی میان اصول معرفت‌شناختی و اصول وجودشناختی و همسانی آن‌ها در برخی ویژگی‌ها همچون مطلق بودن و گسستگی علاوه بر آنکه نشان‌دهنده سازگاری نظری محاورات اولیه است، می‌تواند تأییدی بر نتایج این تحقیق باشد.

خوانش‌های مختلفی از آثار و رساله‌های افلاطون و به ویژه نسبت آن‌ها با جمهور شده است. در این میان، رساله‌های مرد سیاسی و سوفسطایی از اهمیت خاصی برخوردار هستند. افلاطون در سوفسطایی می‌نویسد: «اگر فرصتی دست داد روزی دیگر فیلسوف را دقیق‌تر تماشا خواهیم کرد. اکنون بگذار به دنبال سوفسطایی بگردیم». این گزاره باعث شده که عده‌ای از شارحان افلاطون به دنبال اثر مفقود شدة وی در باب «فیلسوف» باشند. اما آیا این گزاره به راستی به معنای آن است که افلاطون قصد رساله‌ای مستقل با نام «فیلسوف» داشته است، به ویژه از آن جهت که او پیش از این، مرد سیاسی را تألیف کرده بود؟ در این پژوهش، ضمن تبیین آرای مختلف شارحان افلاطون در خصوص نسبت مرد سیاسی و سوفسطایی، به این نکته پرداخته می‌شود که امکان منطقی تألیف رساله‌ای مستقل به نام «فیلسوف»، در کنار (و پس از) تألیف مرد سیاسی و سوفیست، منتفی بوده است؛ چرا که افلاطون با تألیف این دو هم‌پرسه، «فیلسوف» را نیز تعریف و تألیف کرده است و مؤلفه‌های شخصیتی فیلسوف را به ویژه با عطف توجه به کارویژه سیاسی او، برشمرده است. در این مقاله، با توسل به منطق درونی اندیشه افلاطون، برای این ادعا از وجوه مختلف، استدلال شده است.

مباحث معرفت شناسی فلسفه ای افلاطون موضوع اصلی این رساله است که نخست در قالب مقدمه ای به بحث اجمالی در باب معرفت شناسی پرداخته و در دو بخش کلی ارائه می گردد. بخش نخست که به تفصیل نظریات افلاطون در رساله تئتتوس و سوفسطایی را مورد بررسی قرار داده است در چهار فصل ارائه میگردد. فصل اول به رد ادراک حسی به عنوان معرفت، فصل دوم رد گمان یا باور صادق به عنوان معرفت ، فصل سوم رد باور صادق موجه به عنوان معرفت پرداخته و فصل چهارم به بحث درباره ی وجود حکم کاذب در رساله ی سوفسطایی اختصاص داده شده است. بخش دوم این رساله نظریات افلاطون در باب معرفت در رساله های جمهوری و منون را در چهار فصل بدین شرح بررسی می نماید: فصل اول : بحث ایده ی خیر فصل دوم: نظریه مثل فصل سوم : انتقادات مطوحه بر نظریه مثل فصل چهارم : ‬بحث رساله ی منون

هدف پژوهش بررسی فلسفه سیاسی افلاطون به عنوان یکی از مهمترین منابع فکری اندیشه سیاسی و بررسی تاثیر آن بر اندیشه های جهان اسلام است. روش پژوهش به صورت کتابخانه ای، استفاده از ترجمه فارسی آثار افلاطون، و اصل آثار سیاسی فارابی، ابن سینا و خواجه نصیر الدین طوسی است. نتایج نشان میدهد که فلسفه سیاسی افلاطون مساوق با اخلاق نظری او، در پی دست یافتن به فضایل انسانی است و نظریه اندامواری اجتماع را بر اساس تشبیه میان اجتماع و رد مطرح میکند و حکومتهانیز بر حسب محوریت اجزای شریف یا پست اجتماع در آنها - مانند اجزای ذو مراتب نفس انسانی - طبقه بندی می کند. فیلسوفان اسلامی نیز آنانکه به سیاست پرداخته اند، اصول کلی سیاست او را اخذ کرده اند

این مقاله به عنوان آخرین بخش در شناسایی فلسفه الهی افلاطون در صدد آنست که نشان دهد فلسفه سیاست در افلاطون بیش از هرنظام فلسفی در عالم و هماهنگ با تفکر معنوی شیعی با الوهیت و معنویت آمیخته است ابتدا معرفی بسیار اجمالی از نظام معنوی امامت در تفکر شیعی به عمل آمده و سپس با بیان نصوص متعدد از افلاطون در صدد ایضاح این نکته است که در افلاطون تنها کسانی که با تهذیب نفس و پالایش درون از کلیه آلودگی های طبعی و نفسانی توانسته اند به مشاهده حقایق معنوی عالم و در راس همه آنها مبدا اعلی یا اصل خیر نائل شوند قادر و صالح برای اداره نظام امور اجتماعی خواهند داشت که در راس برنامه های هر نظام اجتماعی از نظر افلاطون فراهم آوردن زمینه های عینی مناسب برای رشد معنوی و تربیت اخلاقی و روحی افراد آن جامعه است و در پایان با اشاره به آرای حکیمان برجسته الهی در عالم اسلامی مانند فارابی ابن سینا و شیخ اشراق به هماهنگی آراء آنها با تفکر معنوی افلاطون در باب سیاست و حکومت اشاره شده است.