آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

‫اِشکال شرور و نظام احسن، از مهمترين مسائل فلسفه است. فلاسفه و حکماي اسلامي، اشکال شرور را تجزيه و تحليل کرده و بدان پاسخ داده و در حقيقت، راز مهمي را گشودهاند و اين به خاطر برخورداري از معارف عالي قرآن و سنت نبوي صلي الله عليه و آله و سلم و اهل بيت? است. اين پژوهش در سه فصل، به ديدگاه علامه طباطبايي? و فخر رازي درباره شرور پرداخته است. دو تحليل از خير و شر، از علامه طباطبايي? ارائه شده است. علامه در مواردي خير را امر وجودي و شر را امر عدمي ميداند و در تحليلي ديگر، خير را امري ذاتاً مطلوب و شر را امري نامطلوب ميداند. در تعريف خير و شر، خير را آن چيزي ميداند که هر موجودي آن را طلب و قصد کرده و دوست ميدارد و شر در نقطه مقابل آن، عبارت است از عدم ذات و يا عدم کمال ذات. ماهيت خير، وجود و کمال وجودي است و ماهيت شر، عدم وجود يا عدم کمال وجودي است. ايشان شرور را به سه قسم تکويني، تشريعي و طبيعي تقسيم ميکند و سه راه حل براي ناسازگاري وجود شرور با صفات الهي ارائه ميدهد: 1. خير و شر نسبي هستند، نه ذاتي؛ 2. شر امر عدمي است، نه وجودي؛ 3. وجود شر براي تحقّق بخشي به مصاديق خير لازم است؛ در نتيجه شرور نياز به فاعل ندارند. خير از نظر فخر رازي عبارت است از وجود و چيزي که موافق طبيعت فاعل است. اما شر از نظر او دو قسم است: 1. شر بالذات، مانند عدم حيات نسبت به حي، يا عدم بصر نسبت به کسي که قابليت بينايي را دارد؛ 2. شر بالعرض، مانند آتش که ميتواند گاهي خير باشد و گاهي شر. وي ماهيت خير را وجودي ميداند و ميگويد: در ماهيت شر اختلاف است؛ برخي آن را وجودي و برخي ديگر عدمي، يا مساوي با عدم و يا اخص از آن ميدانند. فخر رازي براي زدودن ناسازگاري شرور با وجود خداوند، شرور را عدمي ميداند که نياز به علت و فاعل ندارند. وي پاسخ ديگري را هم براي اين مسئله داده است. البته وي بر طبق مبناي کلامي خود که حسن و قبح را عقلي نميداند، انتساب هر کاري را به خداوند بي اشکال ميداند. در اين پژوهش، بحث نظام احسن و حکمت الهي از منظر اين دو نيز ارائه شده است.