برزخ نزولی و برزخ صعودی | کتابخانه مجازی الفبا

برزخ نزولی و برزخ صعودی | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
برزخ نزولی و برزخ صعودی
کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
فارسی
کتاب الکترونیکی
میانگین امتیازات:
امتیاز شما :
تعداد امتیازات :
0
برزخ نزولی و برزخ صعودی
ویرایش اثر
عنوان دیگر : برزخ النزول و برزخ الصعود
چکیده :
منظور از برزخ در این مقاله قوه خیال و عالم صور خیالی بعنوان واسطه ای بین عالم عقلی و عالم جسمانی است. در تاریخ فلسفه اسلامی از زمان فارابی تا عصر حاضر بحث از خیال از مباحث بسیار مهم بوده و در حل بسیاری از مسایل موثر افتاده و توانسته است که به حل مسایل غامض تری چون مساله شناخت، ربط حادث به قدیم و بحث از حیات اخروی مدد برساند، تا جایی که بعضی صاحب نظران این توجه را از ممیزات فلسفه اسلامی دانسته اند. فارابی تجرد خیال را چه در قوس صعود و چه در قوس نزول منکر است، بلکه جمیع قوای مربوط به غیب نفس غیر از عقوه عاقله را مادی می داند، لذا قایل است که انسان تنها به عنوان عقل جزیی بعد از موت باقی است و سایر قوای او از بین می رود. ابن سینا همگام با وی، خیال را قوه ای جسمانی می داند و به تبع، به عدم بقای خیال و صور خیالی ملتزم می شود، گرچه نشانه هایی از گرایش به تجرد خیال در بعض آثار او به چشم می خورد.سهروردی با استناد به عالم خیال به حل بسیاری از مسایل و مخصوصا به جمع میان دین و فلسفه؛ و مشاهده و برهان؛ و نقل و عقل نایل می شود. وی علیرغم پیروی از شیخ الرییس در جسمانیت خیال، صور خیالی را مجرد، باقی و موجود در عالم مثال اکبر یا خیال منفصل می شمارد. از اینرو در کتب خود از یک سو برهان بر وجود چنین عالمی که از آن به مثال مطلق و عالم برزخ «برزخ نزولی» تعبیر می شود، اقامه نموده است و از سوی دیگر قوه متخیله و همین طور سایر قوای مربوط به غیب نفس غیرعاقله را مادی می داند و سنخیت بین مدرک و مدرک را حفظ نکرده و قایل به رویت صور خیالی در مثال مطلق توسط نفس می شود.در این میان صدرالمتالهین بر خلاف فلاسفه پیشین، خیال را قوه ای مجرد - به تجرد مثالی - و باقی به بقا نفس و به تعبیر دقیق تر، عامل بقای نفس پس از مفارقت از بدن می داند. از نظر او جمعیت صور خیالیه در موطن وصقع نفس اند و صوری را که نفس اختراع می نماید و از دعابات وهم و قوه خیال است، نمی توان در عالم مثال مطلق دانست. بهشتی که آدم از آن هبوط نمود، مثال مطلق است و جنتی را که برای متقین مهیا نموده اند، «برزخ صعودی» است نه نزولی. نسبت صور خیالی به قوه تخیل و متخیل نسبت علت به معلول است نه حال به محل و مقیام صور خیالی به نفس قیام صدوری است نه حلولی و صور علمیه مخلوق نفس و نفس منشا صور است. اثبات اختصاص این نظریه به ملاصدرا و نقد نظریه سهروردی و ابن سینا بر اساس آن با عنایت به نتایج و آثار فلسفی مترتب بر هر یک، هدف اصلی این مقاله است. المراد من البرزخ في هذا البحث ملکه الخيال و عالم الصور الخياليه بوصفه واسطه بين العالم العقلي والعالم الجسماني. و قد کان الخيال من الموضوعات المهمه طوال تاريخ الفلسفه الاسلاميه منذ زمن الفارابي والي يومنا هذا، و له دوره في معالجه العديد من القضايا و المسائل الغامضه نظير اشکاليه المعرفه، و ربط الحادث بالقديم، والحياه الأخرويه، الي درجه أن بعض الباحثين اعتبروا الاهتمام بهذا الموضوع من ميزات الفلسفه الاسلاميه. ينکر الفارابي تجرد الخيال في قوس الصعود و قوس النزول، بل يري کافه القوي الخاصه بغيب النفس ذات طابع مادي ماعدا القوه العاقله. لذلک يعتقد أن الانسان يبقي بعد الموت علي شکل عقل جزئي و حسب، أما سائر قواه فتضمحل وتتلاشي. ويجاريه ابن سينا في أن الخيال قوه جسمانيه، لهذا يذهب الي عدم بقاء الخيال والصور الخياليه. هذا رغم وجود قرائن تدل علي قوله بتجرد الخيال في بعض اعماله.و يتوکأ السهروردي علي عالم الخيال ليعالج به الکثير من القضايا المهمه کالتوفيق بين الدين والفلسفه، والمشاهده والبرهان، والنقل والعقل. و رغم اتباعه للشيخ الرئيس في جسمانيه الخيال، الا انه يؤکد علي تجرد الصور الخياليه وبقائها و وجودها في عالم المثال الاکبر أو الخيال المنفصل. لذلک نراه من ناحيه يقيم البراهين لصالح وجود مثل هذا العالم الذي يسمي المثال المطلق وعالم البرزخ «البرزخ النزولي»، و من ناحيه ثانيه يعتبر قوه الخيال و غيرها من القوي المتعلقه بغيب النفس غير العاقل قوي ماديه، و لا يحفظ السنخيه بين المدرک والمدرک، و يذهب الي قدره النفس علي رؤيه الصور الخياليه في المثال المطلق.أما صدرالمتألهين فإنه بخلاف الفلاسفه الذين سبقوه يعد الخيال قوه مجرده بالتجرد المثالي و باقيه ببقاء النفس، و بعباره ادق فهي سبب بقاء النفس بعد مفارقتها للبدن. يعتقد صدر المتألهين ان کافه الصور الخياليه موجوده في موطن النفس أو صقع النفس، أما الصور التي تخترعها النفس وهي من دعابات الوهم وقوه الخيال فلا يمکن اعتبارها موجوده في عالم المثال المطلق. الجنه التي أخرج منها آدم مثال مطلق، والجنه التي اعدت للمتقين «برزخ صعودي» و ليس نزوليا. ان علاقه الصور الخياليه بقوه الخيال والتخيل کعلاقه العله بالمعلول، و ليس من قبيل علاقه الحال بالمحل، و قيام الصور الخياليه بالنفس قيام صدوري و ليس حلوليا، والصور العلميه مخلوقه من قبل النفس أي أن النفس مصدر هذه الصور. الغايه التي نرمي اليها في بحثنا هذا هي اثبات ان النظريه المذکوره من ابداع الملاصدرا الذي وجه نقوده في ضوئها لنظريات السهروردي و ابن سينا بالنظر للنتائج و الآثار الفلسفيه المترتبه علي کل واحده من هذه النظريات.
متکلمان و سایر شخصیت ها :
رضا اکبریان
نویسنده :
اکبریان رضا
منبع اصلی :
http://fa.journals.sid.ir/ViewPaper.aspx?id=87974
جنس منبع:
متن
پایگاه :
ذ:پایگاه مجلات (مجله علوم انساني - سال 1387- دوره 15- شماره 3- از صفحه 1 تا 31)
نوع منبع :
نمایه مقاله , کتابخانه عمومی
مشخصات کامل اثر
منابع مرتبط :
ثبت نظر
ارسال