چکیده :
از وظایف اساسی حکمرانی برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های پیشرفت همه‌جانبه در جامعه است که دارای ابعاد متعددی چون پیشرفت در فکر، علم، اقتصاد، امنیت، و ...
می‌باشد.
یکی از ابعاد اساسی آن، پیشرفت در عرصة معنویت است.
از جمله مسائل مهم در برنامه‌ریزی، ارائه شاخص‌های لازم در راستای اجرا و نیز ارزیابی میزان موفقیت آن پس از اتمام دوره‌های موردنظر می‌باشد.
این پژوهش در صدد پاسخ به چیستی شاخص‌های معنوی در برنامه‌های پیشرفت کشور است.
یکی از روش‌های معتبر برای این منظور، استفاده از روش سیکارن می‌باشد که براساس آن، تدوین شاخص، مستلزم طی چهار مرحله: مفهوم‌سازی عملیاتی از پدیدة مورد نظر، استخراج ابعاد، استخراج مؤلفه‌ها و در نهایت طراحی شاخص‌ها و نماگرها است.
یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بر اساس آموزه های اسلامی مهمترین مفهوم عملیاتی ناظر به پدیده موردسنجش، مفهوم پیشرفت همه‌جانبه در مقابل مفاهیمی چون رشد و توسعه اقتصادی، انسانی و ...
است که دارای بار معنایی وسیع‌تری شامل زندگی مادی و معنوی می‌شود.
مطابق این مفهوم، معنویت مهمترین بُعد آن تشکیل می‌دهد به‌طوری که روح حاکم بر سایر ابعاد می‌باشد.
بر اساس استفاده‌ای که از آیات قرآن می‌شود، این بُعد از پیشرفت، دارای مؤلفه‌هایی چون ایمان، اخلاص، توکل و ایثار است.
این پژوهش با بهره‌مندی از روش یادشده، برای هرکدام از این مؤلفه‌ها شاخص‌ها و نماگرهای متعدد طراحی نموده که تفصیل آن در متن مقاله ارائه می‌شود.
one of the basic duties of governance is to plan and implement all-round progress programs in the society, which has several dimensions such as progress in thought, science, economy, security, etc.
one of its basic dimensions is progress in the field of spirituality.
among the important issues in planning is providing the necessary indicators in line with the implementation, as well as evaluating its success rate after the completion of the desired courses.
this research aims to answer what spiritual indicators in the progress programs of the country.
one of the valid methods for this purpose is the use of the sckaran method, based on which formulation of indicators requires four stages: operational conceptualization of the desired phenomenon, extraction of dimensions, extraction of components, and finally, the design of indicators.
the findings of the research show that according to islamic teachings, the most important operational concept related to the measured phenomenon is the concept of all-round progress in contrast to concepts such as economic, human development, etc., which have a broader meaning that includes material and spiritual life.
according to this concept, spirituality is its most important dimension its, so that the spirit rules over other dimensions.
based on the use of the quranic verses, this aspect of progress has components such as faith, sincerity, trust and sacrifice.
with the use of the mentioned method, this research has designed several indices and indicators for each of these components, the details of which are presented in the text of the article.