چکیده :
مبانی نظری کیش مانوی اصولاً عرفانی است.
زهد، ریاضت، گیاه‌خواری، تزکیه و تهذیب نفس، نیکی، راستی، پاکی، جوان‌مردی، باور به جدایی مطلق نور و ظلمت و خیر و شر، و اهمیت کسب معرفت در این دین برای دست‌یابی به رستگاری از مباحث مهم مانویت است.
مانویان معرفت به ذات خداوند را شرط اصلی رستگاری می‌دانستند.
از این‌رو، باورهای این دین در حوزة معرفت‌شناسی در خور توجه است.
از سوی دیگر، مولوی نظمی را در شیوه تفکر عرفانی‌اش وضع کرده که خاستگاهش همچنان محل تأمل دانشمندان است.
اگرچه زهد، تزکیه، تهذیب نفس، جوان‌مردی، و جدایی نور و ظلمت در اندیشه‌های مولوی با آنچه مانی و مانویان می‌گفتند بسیار شباهت دارد، جدایی انسان از اصل خویش، بی‌اعتنایی به جهان مادی، به‌ویژه اهمیت معرفت و دانش در خداشناسی و خودشناسی از مؤلفه‌های بسیار مهم در ساختار معرفت‌شناسی مانی و نیز مولانا است.
جستار حاضر پس از واکاوی عناصر معرفت‌شناسانه دو عرفان مانوی و مولوی می‌کوشد پیوندهایی را بیابد که ممکن است میان مؤلفه‌های این دو نگرش باشد.
although a comparative study of mysticism in two different schools of thought faces many difficulties, the large number of similarities in theoretical foundations among the schools of mysticism and mystical characters encourages researchers to conduct such studies.
always there is room for a study of mani and rumi as the two characters in persian mysticism.
the theoretical foundations of manichaeism are fundamentally mystical.
asceticism, austerity, vegetarianism, purification of the soul, good deeds, uprightness, cleanness, belief in absolute separation of light and darkness, and of good and evil, as well as the significance of acquisition of knowledge in achieving salvation are central to manichaeism.
according to manichaeism, knowledge about the divine essence is the basic condition for salvation, and therefore beliefs deriving from the religion are worthy of attention in the field of epistemology.
on the other side, rumi as one of the mystical poets, perhaps the greatest of them, has introduced an order into his mystical attitude whose origins continue to be the subject of scientists’ meditation.
asceticism, purification of the soul, chivalrousness, and separation of light and darkness in rumi’s thought as well as the separation of man from his origins, indifference towards the material world, and especially the significance of knowledge of god and self-knowledge are very important components of the structure of the epistemologies of mani and rumi.
having explored the epistemological elements of the mysticisms of mani and rumi, the present article tries to find links that might exist between the two views.
نویسنده :
رحیم کرمی؛ مرتضی رزاق پور
منبع اصلی :
http://adyan.urd.ac.ir/article_105063_239b6f5d4e48382cf8aa3aec98be4550.pdf
پایگاه :
پایگاه مجلات 5
(پژوهش های ادیانی- سال 1398- دوره 7- شماره 14- از صفحه 294 تا 312)
یادداشت :
کلیدواژه‌ها
عرفان مانوی معرفت‌شناسی مولوی
کلیدواژه‌ها [English]
mysticism Manichaeism Epistemology Rumi