نجات از شر شيطان | کتابخانه مجازی الفبا

چكار كنم از شيطان درونم كه خيلي وقته داره كنترلم ميكنه نجات پيدا كنم؟ هرروز پشتم رو خاك ميكنه. نميخوام هرروز شرمنده خدا باشم، ديگه خسته شدم؟

شيطان دشمن قسم خورده ما است. كسي كه دشمني قسم خورده و خطرناك دارد در همه حال مراقب است تا آسيبي از جانب آن دشمن به او و منافعش نرسد و شما به درستي اين موضوع را درك كرده‌ايد.
به جهت اهميت اين موضوع، در آيات و روايات متعددي به اين مسئله اشاره شده است كه ما به برخي از آنها اشاره مي‌كنيم و مطالب و توضيحاتي كه مفيد مي‌دانيم خدمت شما عرض مي‌كنيم. اما بايد بدانيد كه خود شما و تصميماتي كه بر اساس اين آگاهي‌ها مي‌گيريد مهم‌ترين نقش را در حفظتان از شر شيطان دارد.
ابتدا به برخي از آيات در اين زمينه اشاره مي‌كنم:
«إِنَّهُ لَيْسَ لَهُ سُلْطانٌ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ» النحل : ٩٩ . «همانا شيطان را بر كسانى كه ايمان آورده اند و به پروردگارشان توكّل دارند ، چيرگى نيست» .
«إِنَّ عِبادِي لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطانٌ إِلاّ مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الغاوِينَ» الحِجر : ٤٢ . «همانا تو را بر بندگان من چيرگى نباشد مگر بر آن گمراهانى كه از تو پيروى كنند» .
اين آيات به خوبي اشاره مي‌كند كه شيطان نمي‌تواند بر بندگان خدا مسلط شود، آنها كه تنها بر خدا توكل مي‌كنند و تنها اميدشان بر خداي متعال است. اما كساني كه به جاي اطاعت از خدا از شيطان پيروي مي‌كنند و دنبال او به راه مي‌افتند تحت سلطنت او در مي‌آيند.
همه ما ايمان به خدا داريم ولي باز هم در خطر هستيم لذا در روايات دستورات ديگري وجود دارد:
1- امام على عليه السلام مي‌فرمايند: زياد دعا كن تا از گزند شيطان محفوظ مانى .(ميزان الحكمه ج5 ص 555) دعا كردن يعني پناه بردن به درگاه خدا و نياز به درگاه بي‌نياز. كسي كه خود را در پناه حق قرار دهد از شيطان كه دشمن حق است در امان مي‌ماند.
2- امام باقر عليه السلام مي‌فرمايند : با ترس واقعى ، خود را از ابليس مصون دار .(همان) اين روايت به يك نكته كليدي توجه مي‌دهد: در حالتي كه انسان متوجه خطر است، دائما خود را در حالت آمادگي براي مقابله با آن قرار مي‌دهد. مثلا اگر در بيشه‌اي مي‌رود كه درندگان كمين كرده‌اند يا اگر در جبهه جنگ در ميان دشمنان باشد.
قرآن كريم ما را متوجه مي‌كند كه شيطان دشمن خطرناك و قسم خورده ما است. اگر كسي به ما بگويد كه پشت درب خانه فردي با يك چاقو منتظر آسيب زدن به ما است باور مي‌كنيم و دنبال راه چاره مي‌گرديم. حالا خداي متعال كه حق و صدق است به ما خبر از چنين دشمني مي‌دهد! اگر با ترس واقعي با شيطان برخورد كنيم، به دنبال راهي براي مبارزه با او مي‌گرديم و هرگز غافل نمي‌شويم.
3- جالب است كه در اين روايت از قول خود شيطان كساني كه از شر او در امان هستند معرفي شده است:
امام صادق عليه السلام مي‌فرمايند : ابليس گفت : پنج دسته اند كه هيچ چاره اى براى آنها ندارم اما ديگر مردمان در مشت من هستند : هركه با نيّت درست به خدا پناه برد و در همه كارهايش به او تكيه كند ؛ كسى كه شب و روز بسيار تسبيح خدا گويد ؛ كسى كه براى برادر مؤمنش آن پسندد كه براى خود مى پسندد ؛ كسى كه هر گاه مصيبتى به او مى رسد بيتابى نمى كند؛ و كسى كه به آنچه خداوند قسمتش كرده خرسند است و غم روزيش را نمى خورد .(همان ص 556)
در مورد توكل و پناهندگي به خدا و ياد و ذكر خدا توضيحاتي عرض شد. اما سه دسته ديگر ، در واقع اشاره به سه ريشه بسيار مهم از عوامل غفلت و افتادن در دام شيطان است.
4- امام على عليه السلام مي‌فرمايند : نقطه آغاز فتنه ها و گمراهى ها ، در حقيقت ، پيروى از هواهاى نفْس است . . . در اين جاست كه شيطان بر دوستان خود استيلا مى يابد ، اما كسانى كه پيشتر لطف خدا شامل حالشان گشته است [از سلطه شيطان] مى رهند .(همان) اين روايت نيز به روشني به ريشه تمام گرفتاري‌هاي انسان يعني هواي نفس اشاره مي‌كند.
5- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله مي‌فرمايند: موسى عليه السلام نشسته بود كه ابليس نزد او آمد . . . موسى فرمود : مرا از آن گناهى خبر ده كه اگر آدمى مرتكبش شود تو بر او استيلا مى يابى؟ ابليس گفت : هر گاه خود پسند شود ، و عملش را زياد بيند، و گناهش در نظرش خُرد آيد .(همان ص 557)
6- امام صادق عليه السلام ـ به نقل از پدرانش عليهم السلام : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : آيا شما را از چيزى خبر ندهم كه اگر به آن عمل كنيد شيطان از شما دور شود ، چندان كه مشرق از مغرب دور است؟ عرض كردند : چرا . فرمود : روزه روى شيطان را سياه مى كند ، و صدقه پشت او را مى شكند، و دوست داشتن براى خدا و هميارى در كار نيك ريشه او را مى كند، و استغفار شاهرگش را مى زند .(همان ص 559)
7- امام باقر عليه السلام : وقتى نوح عليه السلام قوم خود را به درگاه خداوند عزّ و جلّ نفرين كرد ، ابليس ، كه لعنت خدا بر او باد ، نزد وى آمد و گفت : اى نوح! ......... در سه جا به ياد من باش ؛ زيرا ، من در يكى از اين سه جا بيش از هر زمانى به بنده نزديكم : هر گاه خشمگين شدى به ياد من باش ، هر گاه ميان دو نفر داورى كردى به ياد من باش و هر گاه با زنى [نا محرم] تنها بودى و هيچ كس با شما نبود به ياد من باش .(همان)
8- امام صادق عليه السلام : چون نوح عليه السلام از كشتى پياده شد ، ابليس نزد او آمد و گفت : در روى زمين كسى به اندازه تو در حق من لطف نكرده است ؛ اين تبهكاران را نفرين كردى و مرا از آنان آسوده نمودى ! آيا دو خصلت به تو نياموزم ؟ از حسادت دورى كن ؛ زيرا حسادت بود كه با من آن كرد كه كرد ؛ و از آزمندى نيز بپرهيز ؛ زيرا آزمندى بود كه با آدم آن كرد كه كرد .(همان)
البته هر روز بايد اين روايات را مرور كنيد. تنها توجه دائمي انسان را نجات مي‌دهد.
براي آن كه همواره به ياد خدا باشيد، رعايت امور ديگري هم لازم است كه به برخي از آنها اشاره مي شود:
1- مراقبه و محاسبه: در آغاز هر كارى كمى مكث كنيد اگر واجب است حتما انجام دهيد اگر حرام است حتما ترك كنيد و اگر نه حرام است نه واجب در انجام و ترك آن مختاريد اين سه چيز را قبل از انجام هر كارى مشخص كنيد سپس انجام دهيد. اصل اين توجه و مراقبه چندين فايده دارد
اولاً انسان به حرام نمى‏افتد و نيز واجبى از او ترك نمى‏شود.
ثانيا: انسان را از غفلت شبانه‏روزى مى‏گيرد.
ثالثا: ترك حرام و فعل واجب به قصد قربت خود عبادت به حساب مى‏آيد مى‏توان فعل تمام واجبات و ترك تمام محرمات را به قصد قربت انجام داد حتى افعالى كه نه واجب هستند نه حرام مى‏توان با قصد قربت آنها را عبادى كرد مثلاً خوابيدن با اين قصد باشد كه تجديد نيرو شود تا انسان عبادت خدا كند و... شب به محاسبه بنشيند كه آيا مراقبه طول روز را خوب انجام داده يا نه. اگر خوب انجام داده و نه تنها در اول هر كارى مراقبه‏اش را انجام داده بلكه آن كار را طبق مراقبه انجام داده مثلاً اگر در اول فهميد فلان كار حرام است در عمل هم آن را ترك كرده يا اگر در اول فهميد واجب است در عمل آن را انجام داده اينجا شكر خداى را هر چند زبانى به جا آورد و اگر خوب انجام نداده علت‏يابى كند تا به مرور نقص‏ها و علت عدم موفقيت را كشف كند تا بعد از سال‏ها به جايى برسد كه حتى يك گناه از او صادر نشود و خلاصه اين كه مدار مراقبه و محاسبه شما انجام واجبات و ترك محرمات مى‏باشد.
حضرت على(ع) مى‏فرمايند: «ان هذه النفس لامارة بالسوء فمن اهملها، جمحت به الى المآثم؛ همانا اين نفس پيوسته به بدى و زشتى امر مى‏كند پس هر كسى آن را مهمل به حال خود واگذارد (ولى او انسان را رها نمى‏كند و) او انسان را به سمت گناهان مى‏كشاند»، (الغرر والدرر، باب النفس به نقل از سر الاسراء، استاد على سعادت‏پرور، ج 1، ص 305، روايت 20). بنابراين مراقبه و محاسبه را بايد جدى گرفت كه از اساسى‏ترين دستورات اخلاقى و سازنده مى‏باشد.
2- نماز اول وقت: اگر كار اهمى با نماز اول وقت در تعارض نباشد نماز اول وقت را ترك نكنيد. روايات و نيز بزرگان نماز اول وقت را اكيدا سفارش كرده‏اند. امام صادق(ع) مى‏فرمايند: «لكل صلاة وقتان: اول و آخر، فاول الوقت افضله و ليس لاحد ان يتخذ آخر الوقتين وقتا الا من علة و انما جعل آخرالوقت للمريض والمعتل و لمن له عذر و اول الوقت رضوان الله و آخر الوقت عفوالله؛ براى هر نمازى دو وقت است: اول وقت و آخر وقت پس اول وقت برتر و با فضيلت‏تر است و براى كسى نشايد كه آخر وقت را وقت (نماز) اتخاذ كند مگر از روى علتى و آخر وقت فقط براى شخص بيمار و ناتوان و كسى كه داراى عذرى است مى‏باشد و اول وقت خشنودى خدا را دربردارد ولى آخر وقت عفو خدا را»، (ميزان‏الحكمه، ج 5، ص 401، روايت 10390).
3- مستحبات نشاط‏آور: از ميان مستحبات از نمازهاى نافله گرفته تا دعاى كميل و ندبه و... فقط و فقط آنهايى را انجام دهيد كه براى شما نشاط‏آور است و از تحميل نفس بر مستحبات پرهيز كنيد فقط به اقبال قلب بنگريد هر عمل مستحبى كه قلب بدان اقبال داشت و بر اينان نشاط‏بخش و حال‏آور بود به همان اكتفا كنيد، حتى نسبت به نماز شب كه سفارش زيادى شده است اگر نشاط نداشتيد يا اصلاً نخوانيد يا خيلى خيلى خلاصه در ظرف ده دقيقه تمام يازده ركعت را با حذف مستحبات بخوانيد.
4- توسل به ائمه معصومين(ع): گاه گاهى مخصوصا به اقتضاى حال و اقبال قلب به ائمه معصومين(ع) توسل جوييد و توفيق و حاجات خود را از آن معادن كرم بخواهيد.
5- دائم‏الوضوء: سعى كنيد هميشه وضودار باشيد واگر براى شب قبل از خواب وضو بگيريد كافى است و چنانچه نيمه‏شب براى كارى برخاستيد و خواستيد دوباره بخوابيد وضو لازم نيست اگر آب وضو را با حوله خشك كنيد از جهتى بهتر است.
6- زيارت اهل قبور: تشرف به اماكن متبركه مثل امامزاده ها و نيز حضور در مساجد و محافل مذهبي به خصوص نماز جماعت از عوامل ديگر تقويت ياد خداوند و زدودن غفلت است.
هفته‏اى يك بار به زيارت اهل قبور مؤمنين و شهداى عزيز برويد و اگر وقت خلوتى را انتخاب كنيد تا تأمل بيشترى كنيد و گذرا بودن دنيا بيشتر در دلتان جا افتد خيلى بهتر است هدف اين است كه دل تكان بخورد و رغبت خود را به دنيا كم كند و به فكر آخرت و عالم قبر و قيامت بيفتد .
7- به قدر توان و مجال و فرصت، از خواندن قرآن و دعا غفلت نشود.
8- با افراد متدين و با تقوا و صالح بيشتر مرتبط باشيد.

پرسمان دانشجویی