حضرت موسي(ع) و رؤيت | کتابخانه مجازی الفبا

در قران گفته شده موسي در كوه طور خدا را به صورت نور ديد.در تورات هم گفته شده موسي نشيمنگاه خدا را ديد.و خدا به صورت رو در رو با صوت خود با موسي سخن گفت.آيا نور از خواص ماده نيست.آيا صوت براي بوجود آمدن و انتقال نياز به محيط مادي ندارد

اینکه در تورات فعلی چه گفته برای ما مهمّ نیست ؛ چون ما تورات را کتابی تحریف شده می دانیم و برای آن حجّیّتی قائل نیستیم. 2ـ امّا هیچ جای قرآن نیست که موسی خدا را به صورت نور دید ؛ آیه ی شریفه چنین است: « وَ لَمَّا جاءَ مُوسى‏ لِميقاتِنا وَ كَلَّمَهُ رَبُّهُ قالَ رَبِّ أَرِني‏ أَنْظُرْ إِلَيْكَ قالَ لَنْ تَراني‏ وَ لكِنِ انْظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَكانَهُ فَسَوْفَ تَراني‏ فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَكًّا وَ خَرَّ مُوسى‏ صَعِقاً فَلَمَّا أَفاقَ قالَ سُبْحانَكَ تُبْتُ إِلَيْكَ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُؤْمِنين‏ ـــــ و هنگامى كه موسى به ميعادگاه ما آمد، و پروردگارش با او سخن گفت، عرض كرد: «پروردگارا! خودت را به من نشان ده، تا تو را ببينم!» گفت: «هرگز مرا نخواهى ديد! ولى به كوه بنگر، اگر در جاى خود ثابت ماند، مرا خواهى ديد!» امّا هنگامى كه پروردگارش بر كوه جلوه كرد، آن را همسان خاك قرار داد؛ و موسى مدهوش به زمين افتاد. چون به هوش آمد، عرض كرد: «خداوندا! منزهى تو! من به سوى تو بازگشتم! و من نخستين مؤمنانم!»» (الأعراف:143)در این آیه تصریح شده که خدا با موسی سخن گفت ولی هیچ سخنی از اینکه موسی خدا را به صورت نور دیده باشد نیست ؛ بلکه بر عکس ، آیه دلالت صریح دارد که موسی نه تنها خدا را ندید بلکه حتّی تاب تحمّل تجلّی او را هم نداشت. البته در آیه ی دیگری داریم که «اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكاةٍ فيها مِصْباحٌ ... ـــــ الله نور آسمانها و زمين است ؛ مثل نور او همانند چراغدانى است كه در آن چراغى باشد ... »(النور:35)3ـ امّا نحوه ی سخن گفتن خدا با موسی در آیات دیگر چنین آمده است: « فَلَمَّا قَضى‏ مُوسَى الْأَجَلَ وَ سارَ بِأَهْلِهِ آنَسَ مِنْ جانِبِ الطُّورِ ناراً قالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ ناراً لَعَلِّي آتيكُمْ مِنْها بِخَبَرٍ أَوْ جَذْوَةٍ مِنَ النَّارِ لَعَلَّكُمْ تَصْطَلُونَ ؛ فَلَمَّا أَتاها نُودِيَ مِنْ شاطِئِ الْوادِ الْأَيْمَنِ فِي الْبُقْعَةِ الْمُبارَكَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ أَنْ يا مُوسى‏ إِنِّي أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعالَمينَ ـــــــ هنگامى كه موسى مدّت خود را به پايان رسانيد و همراه خانواده‏اش(از مدين به سوى مصر) حركت كرد، از جانب طور آتشى ديد ؛ به خانواده‏اش گفت: « درنگ كنيد كه من آتشى ديدم! شايد خبرى از آن براى شما بياورم ، يا شعله‏اى از آتش ، تا با آن گرم شويد.» هنگامى كه به سراغ آتش آمد ، از كرانه راست درّه ، در آن سرزمين پر بركت ، از ميان يك درخت ندا داده شد كه: « اى موسى! منم خداوند ، پروردگار جهانيان.» (قصص:29 ،30) این آیه به وضوح بیان می کند که خداوند صدایی از وجود درخت برآورد و به واسطه صدایی که خلق می کرد با موسی سخن گفت. پس چنین نیست که معاذ الله خدا دهان داشته باشد و مثل موجودات سخن بگوید بلکه او صدا خلق نمود و موسی آن صدا را شنید.امّا این هم که فرموده اید صوت برای برای بوجود آمدن و انتقال نياز به محيط مادی دارد ، به نحو مطلق درست نیست. بلی صوت مادّی جز در محیط مادّی منتقل نمی شود ؛ چون صوت مادّی چیزی جز امواج مادّه ی سیّال نیست. امّا همه ی اصوات مادّی نیستند بلکه صوت غیر مادّی هم وجود دارد که برای انتقال نیازی به محیط مادّی ندارد. آیا آن هنگام که حضرت عالی خواب می بینید و در خواب فضای خواب با کسی صحبت می کنید ، صدای او از راه هوا به گوش شما می رسد؟ یا آن هنگام که در درون خود با خودتان تکلّم می کنید و به تعبیری کلام نفسی دارید آیا از امواج هوا کمک می گیرید؟ در مورد نور نیز همین مطلب صادق است ، ما به هنگام خواب دیدن ، اشیاء را می بینیم ولی به وسیله انعکاس نور مادّی بلکه نور موجود در فضای خواب ، نور مجرّد بوده از سنخ موجودات عالم ملکوت است ؛ البته در مراتب بسیار پایین. همچنین ما وقتی اموری را در ذهن خود تصوّر می کنیم همه را روشن و واضح می بینیم ، آیا این اشیاء با نور حسّی روشن شده اند ، یا نور نفس است که آنها را روشن نموده است؟4 ـ بلی خدا نور است ، یعنی یکی اسماء خداوند متعال نور است ، لکن منظور از نور ، همین نور حسّی شناخته شده نیست ؛ لذا در برخی روایات و ادعیّه برای جلوگیری از این پندار که خدا همان نور حسّی است آمده است: « ... يَا نُورَ النُّورِ يَا مُنَوِّرَ النُّورِ يَا خَالِقَ النُّورِ يَا مُدَبِّرَ النُّورِ يَا مُقَدِّرَ النُّورِ يَا نُورَ كُلِّ نُورٍ يَا نُوراً قَبْلَ كُلِّ نُورٍ يَا نُوراً بَعْدَ كُلِّ نُورٍ يَا نُوراً فَوْقَ كُلِّ نُورٍ يَا نُوراً لَيْسَ كَمِثْلِهِ نُورٌ ــــــ ای نورِ نور ، ای روشن کننده ی نور ، ای خالق نور ، ای تدبیر کننده ی نور ، ای تقدیر کننده ی نور ، ای نور هر نوری ، ای نوری که قبل از هر نوری است ، ای نوری که بعد از هر نوری است ، ای نوری که فوق هر نوری است ، ای نوری که همانند او نوری نیست.» (بحارالأنوار ، ج91 ، ص390) 5ـ نور اسمی است برای هر حقیقتی که خود به خود ظاهر بوده موجب ظهور دیگر امور نیز می شود.
نور حسّی را نور می گویند چون به خودی خود ظاهر است و ظاهر شدن دیگر اشیاء مادّی نیز به واسطه ی آن می باشد. خدا را هم نور می گویند چون وجود او قائم به ذات خود بوده برای ظهور محتاج هیچ موجودی نیست و هر چه غیر اوست برای ظاهر شدن در عرصه ی وجود محتاج او هستند ؛ حتّی خود نور حسّی نیز برای موجود شدن و خروج از ظلمت عدم نیازمند اوست ؛ لذا او نور نور و منوّر نور ، مدبّر نور و مقدّر نور است.6ـ از حقیقت وجود نیز تعبیر به نور می شود چون وجود عین ظهور و بودن است و تمام موجودات به واسطه ی وجود موجود می شوند ؛ و حقیقت وجود ، که همان وجودِ صرف ، محض و خالص باشد ، همانا خداوند متعال است.
لذا نمی توان گفت خدا را چه کسی به وجود آورده است؟ چون موجودی که عین وجود باشد بی نیاز از وجود دهنده است ؛ چرا که معنی ندارد پرسیده شود: چه کسی به وجود ، وجود داد؟ امّا چون انسان بودن و درخت بودن و فرشته بودن و ... عین وجود بودن نیستند لذا محتاج به وجود دهنده اند.
اگر این امور عین وجود بودن بودند در آن صورت همانند خدا همواره باید می بودند ؛ چون وجود محض در مقابل عدم بوده ، عدم را بر نمی تابد.

پرسمان دانشجویی