مجبول بودن دنيا | کتابخانه مجازی الفبا

اينکه بوعلي سينا مي گويد دنيا مجبول است نه مجبور يعني چه؟

اين جمله مبهم است. براي اين كه مفهوم آن روشن شود لازم است متني كه اين جلمه از آن اخذ شده است مشاهده شود و متاسفانه حضرت عالي آدرس مطلب را ارائه ننموده ايد.
كلمه مجبول در فلسفه، اغلب به معني داراي طبيعت و آفريده شده همراه با طبيعت استعمال مي شود. وقتي گفته مي شود كه فلان چيز جبلّی فلان شي است يعني جز طبيعت آن است. لذا ممكن است معني جمله مورد نظر اين باشد كه حركت و فعاليت امور طبيعي دنيوي براساس طبيعت آنهاست نه از روي جبر. در جبر، خود موجود مجبور، هيچ نقشي در فعل ندارد . مثلا اگر زمين در حركت خود به گرد خورشيد مجبور باشد معنايش اين است که زمين در اين گردش هيچكاره است، قوانين حاكم بر زمين و خورشيد در اين ميان هيچ نقشي ندارند و خداست كه مستقيما زمين را مي گرداند واین به نوعی انکار اصل علیّت یا محدود کردن آن است ؛ اما اگر گفته شد كه حركت زمين به گرد خورشيد ناشي از طبيعت آن است معنايش اين است كه فاعل مباشر اين گردش و حركت طبيعت زمین است ؛ به عبارت ديگر خدا زمين را طوري آفريده است كه او به گرد خورشيد بچرخد. بنابراين كائنات در افعال خود فاعل بالطبع هستند نه فاعل بالجبر.

پرسمان دانشجویی