خاتميت متفكر شهيد
استاد مرتضی مطهری
چاپ پنجم : بهار 1370
ناشر : انتشارات صدرا ( با كسب اجازه از شورای نظارت بر نشر آثار
استاد شهيد ) فهرست مطالب جلسه اول : خاتميت در قرآن و حديث 11
خاتميت در قرآن 14
معنی لغوی " خاتم " 17
بيان علی عليهالسلام 22
جلسه دوم : علم و عقل جانشين نبوت تبليغی 27
چرا پيغمبران غيرمشرع برای تبليغ شريعت ختميه مبعوث نمیشوند ؟ 32
رابطه معكوس ميان هدايت غريزی و هدايت عقلی 34
جانشينی علم و عقل بجای وحی و نبوت ، و جانشينی فقيه و حكيم و عارف بجای انبياء 34
قرآن ، تنها كتاب آسمانی باقی 36
بلوغ يانشانه ختم نبوت 36
تقسيم ادوار به دوره تاريخ و ما قبل تاريخ از نظر اسلام 37
دانش جانشين نبوت تبليغی 38
باب الهام مسدود نشده است 39
خطبه نهج البلاغه درباره ذكر 39
رابطه تمدن و انقطاع نبوت تبليغی 41
فرق رسول و نبی 42
جلسه سوم : فلسفه ختم نبوت تشريعی 47
شبهه درباره احتياج به امام در منطق شيعه 50
فلسفه ارسال انبياء از نظر قرآن 53
چرا نبوت تشريعی پايان پذيرفت ؟ 58
رابطه نسخ شرايع با ادوار تمدن 59
عارف حق بودن و عابد حق شدن و خودشناسی مذهبی تغيير پذير نيست 60
تهذيب اخلاق يك نحو بيش نيست 61
اصول تعديل روابط بشر يكنواخت است 61
اصل حليت طيبات وحرمت خبائث 61
مسئله بردگی 63
جلسه چهارم : تعليمات اسلام و هدفهای پايان ناپذير 69
تعريف خاتميت 70
تمثيل آخرين كشف نبوت به آخرين مرحله فرضی علم 71
مسائل مربوط به وحی متناهی است 72
سر زنده بودن تعليمات اسلام : هدفهای پايان ناپذير 73
نهضتهای محدود 74
[ ( لا اله الا الله ) ] همه وقت زنده است 75
[ ( قل يا اهل الكتاب تعالوا . . . ) ] همه وقت زنده است 75
تعليم معاد هميشه جاويد و زنده است 77
دعوت به علم و عقل و تفكر هميشه زنده است 77
دعوت به كار و عمل زنده است 78
دعوت به تعاون زنده است 78
مسئله ازدياد نفوس 78
اسلام با هوسها مبارزه كرده است نه با مقتضيات ضروری زمان 84
پديدههای مضر زمان 85
جلسه پنجم : جبر تاريخ و جاويد ماندن اسلام 87
عذر جبر تاريخ ، و تشبيه به عذر قضا و قدر
خاتميت و جبر تاريخ 88
خاتميت و جاويدان بودن اسلام 90
جاويد ماندن يك چيز و جبر تاريخ 91
كلمه [ ( جبر ) ] و تأثيرات جبری 91
معنی جبر در خلقت و جبر در تاريخ 91
معجزات و قوانين جبری 93
جبر در تاريخ 93
اسلام حساب منظم و قطعی اجتماع و تاريخ را به رسميت میشناسد 94
جبر تاريخ هيچگونه ملازمهای با جاويد نماندن ندارد 98
عوامل تاريخ را بايد شناخت 99
احتياجات اولی و ثانوی انسان 99
اشتباه ماركسيسم 101
جبر تاريخ ايجاب میكند كه موارد احتياجات ثابت باقی بماند 102
جلسه ششم : نقش علما در دين خاتم 103
انتقال وظيفه از انبياء به علماء 105
دو وظيفه بزرگ علما : حفظ مواريث انبياء ، و تطبيق كليات بر جزئيات 106
ضرورت وجود علما در دين خاتم 108
جنبههای منفی عالم دينی در برخی اديان 109
امامت جماعت 113
استخاره 114
مسئله ختم 114
داستان ميرزای قمی و خواندن شاهنامه 115
سؤالات قلندری 116
جلسه هفتم : صفات علمای جانشين انبياء غير مشرع 119
مسئله ارتزاق اهل علم 121
دستورهای مثبت دين درباره عالم دينی 125
مرجع تقليد بالاتر از عدالت بايد داشته باشد 126
محدث بودن فقيه 127
علمائی كه جانشين انبياء غير مشرع هستند 131
دو نوع اجتهاد : قياسی و غير قياسی 131
قياس 131
كليات و قواعد محدود است و مسائل نامتناهی 133
مثال به فريضه علم 135
بيان خوب غزالی درباره وجوب علم 136
نوع انطباق اسلام با زمان 137
جلسه هشتم : اركان خاتميت 141
چهار ركن در بحث خاتميت 143
ركن اول : انسان و اجتماع 143
آيا انسان صددرصد ثابت است يا صددرصد متغير ؟ يا هيچكدام 143
انسان متغير است ولی مدار ثابتی دارد 144
افراط و تفريطها خروج از مدار انسانيت است 145
انسان به حكم اينكه هم جنبههای ثابت دارد و هم جنبههای متغير ، بايد هم قواعد ثابت و مدارهای ثابت داشته باشد و هم قوانين متغير 145
ركن دوم : وضع خاص قانونگزاری اسلام 146
ركن سوم : علم و اجتهاد 146
ركن چهارم : وضع خاص موضوعات تفقه و اجتهاد 147
قرآن گلستان سعدی نيست كه با مطالعه چند نفر تمام حقايقش كشف شود 147
مطالعه طبيعت پايان ناپذير است 149
تشبيه [ ( ديد ) ] بشر درباره قرآن به [ ( ديد ) ] بشر درباره طبيعت ، و هم تشبيه قرآن به طبيعت 150
قرآن سخن است و از اين جهت مثل كتابهای ديگر است ولی چون گويندهاش خداست مثل طبيعت است 151
حقيقت درباره طبيعت و قرآن آنست كه آيندگان میگويند 151
منبع فياض 152
حديثی از امام صادق ( ع ) 152
امر به تدبر در قرآن 154
حديث نبی در عميق بودن قرآن 155
جلسه نهم : استعداد پايان ناپذير قرآن و سنت 157
قدما با قاطعيت بيشتری در مسائل طبيعت اظهار نظر میكردند 159
معجزه هر پيغمبری غير از كتابش بوده مگر پيغمبر اسلام 159
رابطه خاتميت و اينكه معجزه پيغمبر خاتم همان كتابش است 159
قرآن را قرن به قرن بهتر تفسير كردهاند 160
قرآن ظهری دارد و بطنی و بطن بطنی . . . 160
قرآن بر هفت حرف نازل شده است 161
از صدر اسلام اين مطلب مطرح بوده كه همه حقايق قرآن آن نيست كه يك عربی زبان ساده میفهمد ، آيندگان بهتر خواهند فهميد 162
تمثيل پيشرفت علوم به افرادی كه روی شانههای هم سوار میشوند كه افق را ببينند 163
استعدادهای پايان ناپذير سنت 164
حديثی از رسول اكرم 167
پيغمبر فكر زنده و نو میخواهد 167
حديث لا ضرر 168
قاعده لا حرج و لا ضرر و حق و تو 169
جلسه دهم : قابليت پايان ناپذير منابع اسلامی 173
داستان اعمش و ابوحنيفه 175
جريان تاريخ چه نشان میدهد ؟ 176
قرن به قرن نفوذ قرآن در علوم و فلسفه افزايش يافته است 177
نفوذ قرآن تدريجا در ادب فارسی افزايش يافته است 177
توحيد و قرآن 178
حقوق زن و قرآن 179
قصص و تاريخ گذشتگان و قرآن 181
اخلاق و قرآن 182
قرآن مانند طبيعت پايان ناپذير است نه مانند يك كتاب بشری 184
نهج البلاغه و تقدم آن بر زمان خودش 184
ادله توحيد و قرآن 186 جهت مطالعه کتاب به لینک زیر مراجعه کنید :
http://www.aviny.com/library/motahari/Books/47/index.htm