آیا آنچه مداحان هر ساله به مداحی خود اضافه می کنند، اشکالی ندارد؟ | کتابخانه مجازی الفبا

این روضه هایی که مداحان می خوانند در کجاها است؟ آیا این مطالب صحت دارد؟ آیا این که هر مداحی هر ساله یک چیزی به این روضه ها اضافه می کند، اشکال ندارد؟

قیام عاشورا و تاریخ کربلا دو صفحه دارد: صفحه ای سفید و نورانی که حماسه و افتخار است و صفحه ای تاریک و سیاه که در آن فقط جنایت‏ بی نظیر و یا کم نظیر دیده می شود. به همین جهت نباید حوادث و مصیبت های نهضت کربلا را غیر ممکن یا نا مقبول دانست. چیزهایی که مداحان به روضه ها اضافه می کنند دو نوع است: یک قسم آنهایی که در اصطلاح مداحی "زبان حال" گفته می شود؛ یعنی استفاده از تشبیهات و تمثیلات مناسب در بیان وقایع و مصائبی که سند معتبر دارند. این نوع اضافات اگر با شؤونات ائمه و بزرگان دین، منافات نداشته باشد، اشکال ندارد. اما قسم دوم: روضه های جعلی است - که نه دارای سند معتبر است و نه با شأن ائمه (ع) سازگاری دارد -، این قسم از مداحی اشکال دارد و باید از آنها جلو گیری کرد.

برای روشن شدن پاسخ بیان چند نکته ضروری است:
1. قیام و انقلاب عاشورا و تاریخ کربلا دو صفحه دارد: یک صفحه سفید و نورانی که حماسه، افتخار، تجلی حقیقت و انسانیت است و یک صفحه تاریک و سیاه که در آن فقط جنایت‏ بی نظیر و یا کم نظیر را می‏بینیم. از این نظر نهضت کربلا یک جنایت و یک تراژدی است. یک مصیبت است. یک رثاء است. این صفحه را که نگاه می‏کنیم، در آن کشتن بی گناه، کشتن جوان، کشتن شیرخوار، اسب بر بدن مرده تاختن، آب ندادن به یک انسان، زن و بچه را شلاق زدن، اسیر را بر شتر بی جهاز سوار کردن و... را می‏بینیم[1]. بهمین جهت نباید حوادث و مصیبت های قیام کربلا را غیر ممکن یا نا مقبول دانست.
2. چیزهایی که مداحان به روضه ها اضافه می کنند دو نوع است: یک قسم آنهایی که در اصطلاح مداحی "زبان حال" گفته می شود؛ یعنی استفاده از تشبیهات و تمثیلات مناسب در بیان وقایع و مصائبی که بر اهل بیت (ع) وارد شده است. این قسم اضافات در صورتی که اصل واقعه دارای سند معتبر باشد و تشبیهات و تمثیلات با شؤونات ائمه و بزرگان دین، منافات نداشته باشد اشکال ندارد.
اما قسم دوم: روضه های جعلی است - که نه دارای سند معتبر است و نه با شأن ائمه (ع) سازگاری دارد -، این قسم از مداحی اشکال دارد و باید از آنها جلو گیری کرد.
3. انگیزه افراد در این گونه اضافات:
انگیزه افراد در این گونه اضافات متفاوت است. عده ای بر اساس خیرخواهی و دلسوزی می گویند: بر اساس روایات، گریستن و گریاندن برای امام حسین (ع) کار بسیار خوبی است و برای هر قطره اشکی که جاری می شود حسناتی نوشته می شود، پس تا می توانیم باید برای امام حسین (ع) گریه کنیم و دیگران را بگریانیم و از این جهت دقت در منابع و مآخذ، هیچ لزومی ندارد.
با همین منطق بود که بعضی از بزرگان، دچار اشتباه بزرگی شدند و در کتاب های شان دقت لازم را به خرج ندادند[2] و بسیاری از متدینین هم به تبعیت از آنان، با برپایی مجالس تعزیه های جعلی، گمان کردند که دارند به توسعه و تعمیق آن هدف مقدس کمک می کنند.
عده ای دیگر نیز بر اساس وجود حس اسطوره سازی در وجودشان، به مبالغه گویی و اغراق های نامعقول مبادرت می ورزند و خود غافل اند که انگیزه ی در این کار، هرچه که باشد موجب پدید آمدن انحراف در پیام اصلی امام حسین (ع) در قیام عاشورا خواهد شد و وهن مذهب و دین را در پی دارد.
البته، نباید نقش دشمنان و افراد مغرض را که در طول تاریخ سعی در تضعیف مکتب اهل بیت (ع) داشتند، از نظر دور داشت.[3]
4. وظیفه ما در برابر این انحرافات:
مبارزه با تحریف یک تکلیف شرعی و عمومی است که همه افراد در هر صنف و گروهی باید به این أمر توجه نمایند خصوصاً طبقه تحصیل کرده، چه این که طبق حدیثی که از پیامبر (ص) نقل شده، دانشمندی که حقایق را کتمان کند مورد لعن و نفرین خداوند قرار می گیرد.[4] اما این بدان معنا نیست که عموم مردم مسؤلیتی در این قبال ندارند؛ زیرا برای تشخیص صحت و بطلان بسیاری از مسائل، نیازی به تحصیل و درس خواندن نیست، بلکه همگان با استفاده از فطرت پاک و عقل سلیم خود می توانند به درستی و یا نادرستی آن پی ببرند، و گاهی داستان هایی نقل می شود که هر کسی به عدم صحت آن داوری می کند.
در پاسخ به این استدلال که اگر هدف مقدس باشد وسیله را توجیه می کند، باید گفت که چنین استدلالی عوام فریبانه است و در پیش عقل و متون دینی جای ندارد[5]. چگونه می توان باور کرد که برای یاد و گرامی داشت امام حسینی (ع) که برای حفظ مقدسات و ارزش های دینی به شهادت رسیده است، ارزش های دینی در مجالس عزایش رعایت نگردد، روضه دروغ خوانده شود، یا به بهانه عزاداری، نماز واجب ترک گردد[6]، یا دسته جاتی به راه انداحته شود که اخلاق و عفت عمومی در آن رعایت نگردد.[7]

اسلام کوئست نت