آیا به کار بردن جملاتی مانند (علی الله) برای امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب ـ علیه السلام ـ شرک محسوب می شود یا نه؟ | کتابخانه مجازی الفبا

آيا به کار بردن جملاتي مانند (علي الله) براي اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب ـ عليه السلام ـ شرک محسوب مي شود يا نه؟

در پاسخ به اين سئوال به دو نکته اشاره مي نماييم:
الف) شرک که در مقابل توحيد است در يک تقسيم بندي جامع و دسته بندي کلي، دو نوع مي باشد:
1. شرک اعتقادي و اين که انسان از نظر عقيده موحد نباشد و قائل به شريک به هر شکلي براي خداوند يکتا باشد.
2. شرک عملي و اين که انسان اعتقاداً موحّد است و اما عملاً دچار و گرفتار عدم اخلاص در نيت و انجام امور عبادي و يا غير آن مي گردد.
آن چه کار را بر انسان دشوار مي کند و آمرزيده نمي شود شرک اعتقادي به معناي شريک قرار دادن براي خداوند در نظام هستي است که از آن به شرک جلي و آشکار تعبير مي گردد و اين همان است که در قرآن از آن به ظلم بزرگ ياد شده است: «... إِنَّ الشِّرْک لَظُلْمٌ عَظِيمٌ».[1]
در قبال اين گونه شرک، شرک عملي است که برخي موحدان و مسلمانان احياناً گرفتار آن مي گردند: يعني عدم اخلاص در نيت و کردار و اعتماد بر غير خدا در امور و گرفتاري هاي زندگي، به اين نوع شرک، شرک خفي و پنهان نيز گفته مي شود. اين گونه شرک قابل عفو و آمرزش است و با توبه و تضرّع و توکل به ذات قدوس خداوند و گام برداشتن در مسير بندگي با اخلاص، برطرف مي شود.
ب) به کار بردن کلماتي مانند «علي الله» براي حضرت علي ـ عليه السلام ـ ، در صورتي که ناشي از اعتقاد به اين باشد که آن حضرت اله و خداي مجسّم است و يا اين که خداوند جهان را آفريده ولي کار تشريع و تکوين به حضرت علي ـ عليه السلام ـ واگذار شده است، چنان که برخي از غلات و مفوضه ها اعتقاد دارند، شکي در کفر و ترديدي در شرک و نجاست شان نيست.
اما اگر به کار بردن چنين الفاظ و جملاتي ناشي از اعتقاد و باور به چنين امري نباشد بلکه از روي جهل و غفلت و احياناً گرم کردن برخي مجالس عوام از شيعيان باشد مانند آن چه که از بعضي مدّاحان و نوحه سرايان ناآگاه، گاهي سر مي زند: «زينب اللهي، حسين اللهي و يا علي اللهي»، اگر چه غلو بوده و مردود است ولي نمي توان حکم به کفر و يا شرک نمود. امام خميني(ره) چنين مي گويد: «اگر غلو، مستلزم انکار الوهيت يا توحيد و نبوت بشود، موجب کفر مي گردد؛ و اگر چنين نباشد موجب کفر و شرک نمي گردد».[2]
بنابراين مي توان گفت به کار بردن اين گونه الفاظ در صورتي که منشاء اعتقادي نداشته باشد اگر چه به يک معنا غلو يعني تجاوز از حدّ است و امر حرام، گناه بزرگ است ولي در عين حال نمي شود گفت موجب شرک و يا کفر مي گردد.
به طور کلي غلوي که به توحيد در خالقيت و توحيد در ربوبيّت تکويني و تشريعي و توحيد در الوهيت و عبوديت آسيب نزند، هر چند مردود است اما موجب کفر (و شرک) نمي شود.[3]

مرکز مطالعات پاسخگویی به شبهات اندیشه قم