در برخي از روايات آمده است كه پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ شبي به خاطر اينكه روي عباي دو لايه استراحت كردند، نماز شب شان قضا شد، حال چگونه اين موضوع با عظمت و كرامت پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ سازگار است؟ | کتابخانه مجازی الفبا

در برخي از روايات آمده است كه پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ شبي به خاطر اينكه روي عباي دو لايه استراحت كردند، نماز شب شان قضا شد، حال چگونه اين موضوع با عظمت و كرامت پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ سازگار است؟

به جهات مختلف اين گونه روايات را نمي توان پذیرفت، زیرا اولاً: همان طور كه پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ از گزند سهو و نسيان در بيداري مصون است از استيلاي غير معصومانه خواب و در حالت خواب از رؤيت اضغاث الأحلام (خواب هاي پريشان) نيز محفوظ است.

به جهات مختلف اين گونه روايات را نمي توان پذیرفت، زیرا اولاً: همان طور كه پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ از گزند سهو و نسيان در بيداري مصون است از استيلاي غير معصومانه خواب و در حالت خواب از رؤيت اضغاث الأحلام (خواب هاي پريشان) نيز محفوظ است.
ثانياً: كسي كه بي صبرانه مُتَرَصِد و منتظر دخول وقت فريضه بوده، و راحت روح او اذان نماز است، آيا چنين فردی مقهور خواب مي شود تا روح او خواب باشد و فريضه الهي نماز كه قرة العين اوست از او فوت شود؟ با اين كه از رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ رسيده است كه فرمود: (تنام عيناي و لا تنام قلبي)[1] يعني چشم هاي من مي خوابد ولي قلب من نمي خوابد و همواره بيدار است، پس نسبت دادن قضاء شدن نماز به رسول خدا بر اثر خواب، كار آساني نيست.[2]
ثالثا: رواياتي بر خلاف اين روايت است، در روايتي امام صادق ـ عليه السلام ـ خطاب به مفضّل فرمود: خداوند براي پيامبر پنج روح قرار داده... يكي از آنها روح القدس است كه با آن روح، بار نبوّت را بر دوش مي كشد و عُهده دار نبوت مي شود، وقتي پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ رحلت كرد آن روح (روح القدس) به امام منتقل شد. و خاصيت آن روح اين است كه هرگز دچار خواب، غفلت، و سهو نمي شود برخلاف چهار روح ديگر كه از خواب، غفلت، لهو و سهو مصون نيستند.[3] طبق اين حديث هرگز انسان معصوم به خوابي نمي رود كه حتي نماز او قضاء شود، روايتي كه در پرسش فوق مطرح شده با اين روايت معارض است همان گونه كه با روايت: (تنام عيناي و لا تنام قلبي) و امثال آن نيز تعارض دارد.
رابعا: همان گونه که مرحوم مجلسي فرموده است اين گونه روايات، اخبار آحاد است كه موجب علم و عمل نمي شود و كسي كه به آن عمل كند به ظن و گمان اعتماد كرده نه بر يقين.[4]

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات اندیشه قم