امام زمان در نهج البلاغه | کتابخانه مجازی الفبا

امام زمان در نهج البلاغه

الابابي و امي هم من عده اسمائهم في السماء معروفه و في الارض مجهوله ، الافتو قعوا ما يکون من ادبار امورکم و انقطاع و صلکم و استعمال صغارکم ذاک حيث تکون ضربه السيف علي المومن اهون من الدرهم من حله ، ذاک حيث يکون المعطي اعظم اجرا من المعطي ، ذاک حيث تسکرون من غير شراب بل من النعمه و النعيم ، و تحلفون من غير اضطرار ، و تکذبون من غير احراج و ذلک اذا عضکم البلاء کما يعض القتب غارب البعير ما اطول هذا العناء و ابعد هذا الرجاء».

هان پدر و مادرم فدايشان باد ، آنها از گروهي باشند که نامهايشان در آسمان نزد فرشتگان معروف است ولي در زمين ناشناخته‏اند ، آگاه باشيد شما آماده عقبگرائي امور خويش و گسيختگي پيوندها و روي کار آمدن کوچکان (خرد سالان ، نالايقان دون همت) خويشتن باشيد.



ابن ابي الحديد مي‏نويسد:

«الاماميه تقول: «هذه العده هم الائمه الاحد عشر من ولده (علیه السلام) و غيرهم يقول: انه عني الابدال الذين هم اولياء الله في الارض و...

اماميه گويند: اين عده امامان يازده گانه از فرزندان آن حضرت عليه‏السلام‏اند و ديگران مي‏گويند: مقصود حضرت از اين عبارت: ابدال‏اند که اولياء خدا در زمين هستند و ما از اين پيش درباره قطب و ابدال بوضوح سخن گفته‏ايم.

آنگاه گويد:

سخن آن حضرت که فرمايد: نامهاي آنان در آسمانها معروف است ، يعني فرشتگان معصوم آنها را مي‏شناسند و خداوند اسماء آنان را به ايشان اعلام نموده است.

و اينکه فرموده: در زمين ناشناخته‏اند يعني در نظر اکثر مردم بخاطر استيلاء و نفوذ گمراهي بر اکثريت آنان.

در اينجا توجه خوانندگان را بدين نکته معطوف مي‏داريم که:

ابن ابي الحديد تفسير عبارت امير مومنان (علیه السلام) را به امامان يازده گانه به شيعه نسبت داده است و تفسير آن را بر ابدال و اولياء در زمين بديگران ، ولي خود اظهار نظري نکرده ، زيرا گويا بدين مطلب توجه داشته است که اين چنين از ناحيه امام امير مومنان (علیه السلام) درباره يک عده هر چند اولياء خدا باشند اما بي نام و نشان و بدون هيچ گونه نقش و مسئوليتي به دور از حقيقت و غير قابل قبول است.

بويژه آنکه موضوع ابدال و اقطاب ساختگي و فاقد ريشه اسلامي و يک عقيده صوفيانه است که همچون اصل تصوف ، از پديده‏هاي عقيدتي اهل تسنن مي‏باشد.

در حالي که تفسير شيعه در مورد امامان معصوم عليهم السلام که به موجب آثار علمي و حديثي باقيمانده از آنان بزرگترين نقش حمايت از اسلام و سازندگي علمي و عملي جامعه اسلامي را بر عهده داشته و دارند امري است معقول و بر اساس منطق اسلامي.

اين ماجرا هنگامي بوقوع خواهد پيوست که تحمل انسان مومن در برابر ضربات شمشير آسان‏تر است تا بدست آوردن درهمي از راه حلال.

و هنگامي خواهد بود که اجر و ثواب گيرنده از دهنده بيشتر است چه دهنده مثلا از محل درآمد حرام و از روي ريا و خود نمائي و ولخرجي مي‏بخشد در حالي که گيرنده در جهت وظيفه شرعي و يا از روي اضطرار در راه حفظ جان خود و عائله‏اش مصرف مي‏کند.

اين در موقعي باشد که مست مي‏گرديد اما نه با شراب بلکه بعلت فراواني نعمت ، و سوگند مي‏خوريد اما نه از روي ناچاري ، دروغ مي‏گوييد اما نه از روي ناگزيري.

اين در وقتي خواهد بود که بلاها و مصيبت‏ها همانند باري گران که بر گرده شتران نهاده شده و سنگيني جهاز پشت آنها را مجروح نمايد بر شما فشار آورد- پايان.

چون اين فراز از کلام امام بيانگر حوادث ، انحطاط



[ صفحه 74]



اخلاق ، و مشکلات زندگي پيش از ظهور مي‏باشد که مايه‏ي امتحان مردم و از شرائط مقدماتي ظهور مهدي و شايد پيوسته بعصر ظهور است ، بدين جهت ما هم چون ديگران آن را در اين جا آورديم.

و ده‏ها حديث مسلم از پيامبر و امير مومنان و صحابه درباره‏ي ائمه اثني عشر بطور عموم و تعدادي شامل ذکر نام و مشخصات هر يک از آنان بخصوص گواه بر مدعي شيعه مي‏باشد.

آري اين امامان هستند که علاوه بر نقش رهبري و نشر علوم اسلامي هه پاره‏هاي تن امام امير مومنان (ع) بوده و در حق آنها گويد:

پدرم و مادرم فدايشان باد.

لکن متاسفانه تعصب مانع از رفتن زير بار حقيقت و گردن نهادن حتي به واقعيات ديني است و بدين ترتيب همچون شارح معتزلي ابن ابي الحديد را با مقام فضل و دانشش در مورد سخنان امير مومنان (ع) وادار بخيال بافي و خلط مبحث و تفسير «مالا يرضي صاحبه» مي‏کند.

علامه سيد عبدالزهراء مي‏نويسد: [1] ابوالحسن مدائني اين خطبه را در کتاب «صفين» آورده و گويد امام آن را پس از پايان ماجراي نهروان ايراد فرموده و آنگاه بذکر قسمت پيشين آن که شامل پيشگوئي از حوادث آينده است و طبق روايات از علائم ظهور مهدي بشمار مي‏آيد پرداخته و نويسنده براي آگاهي خوانندگان



[ صفحه 75]



ارجمند بذکر قسمتي از آن مي‏پردازد.

«اذا کثرت فيکم الاخلاط و استولت الانباط ، و دنا خراب العراق و ذاک اذا بنيت مدينه ذات اثل و انها ، فاذا غلت فيها الاسعار و شيد فيها البنيات و حکم فيها الفساق...

فيهالها من مصيبه حينئذ من البلاء العقيم و البکاء الطويل و الويل العويل ، و شده الصريخ ، ذلک امر الله و هو کائن و فناء مريح ، فيابن خيره الاباء متي تنتظر البشير بنصر قريب ، من رب رحيم.

الافويل للمتکبرين ، عند حصاد الحاصدين و قتل الفاسقين عصاه ذي العرش العظيم ، الابابي و امي هم من عده...

بطور خلاصه اين فراز از سخنان امام (ع) شامل پيشگوئي درباره هرج و مرج‏هاي اخلاقي ، بوجود آمدن شهر بغداد ، خراجي عراق ، بالا رفتن نرخها و بدنبال آن حوادث گريه آور ، ناله خيز ، و دردناکي است که بجرم بد رفتاريها و سرکشي‏ها بامر خدا بوقوع خواهد پيوست.

آنگاه ياد از فرزند بهترين پدران فرموده و خبر از سرنوشت شوم و مرگ آوري مي‏دهد که به کيفر سرپيچي از فرمان الهي و پيروي از دستورات دين در انتظار مستکبران و فاسقان است.

موسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی