من دینم اسماعیلیه است و شش امامی هستم البته به تشیع اثنی عشری تا حدی یعنی 70 درصد ایمان پیدا کرده ام خواهشمندم به طور کامل مرا راهنمایی کنید و درباره امام زمان ـ علیه السلام ـ که در قرآن امام مبین دارد چرا ظاهر نیست؟ درباره غیبت کبری و صغری و به طور کلی درباره امام زمان ـ علیه السلام ـ نیاز به راهنمایی و دانش کامل دارم؟ | کتابخانه مجازی الفبا

من دينم اسماعيليه است و شش امامي هستم البته به تشيع اثني عشري تا حدي يعني 70 درصد ايمان پيدا کرده ام خواهشمندم به طور کامل مرا راهنمايي کنيد و درباره امام زمان ـ عليه السلام ـ که در قرآن امام مبين دارد چرا ظاهر نيست؟ درباره غيبت کبري و صغري و به طور کلي درباره امام زمان ـ عليه السلام ـ نياز به راهنمايي و دانش کامل دارم؟

سوال مورد نظر در واقع از چهار پرسش تشکیل شده است:
1ـ تعریف کلی و اجمالی از امام زمان و شخصیت آن بزرگوار؟
2ـ چرا امام زمان ظاهر نیست با این که در قرآن (بر اساس بعضی از تفاسیر) از امام به امام مبین تعبیر شده است؟
3ـ اطلاعات اجمالی درباره غیبت صغرا؟
4ـ اطلاعات اجمالی درباره غیبت کبرا؟
پاسخ تفصیلی به این مجموعه از سوالات از عهده یک مقاله و بلکه چندین مقاله فراتر است و شما می توانید برای تحقیق بیشتر، به کتاب های فراوانی که در این باب نوشته شده و در دست رس نیز می باشد مراجعه نمائید. بنابر این به نکات مفید و مختصر به عنوان پاسخ اجمالی به سوالات شما اشاره می گردد:
الف- در پاسخ بخش اول به چند، روایت از صدها روایتی که در این باب وارد شده اکتفا می کنیم:
از رسول خدا نقل شده که به امیر المؤمنین ـ علیه السلام ـ فرمود: «یا علی انت وصیّی، حربک حربی، و سلمک سلمی و انت الامام و ابو الأئمة الاحدی عشر الذین هم المطهّرون،المعصومون و منهم المهدی الذی یملأ الارض قسطاً و عدلاً...»[1] یا علی تو جانشین من هستی، و دشمنی تو دشمنی من است، و دوستی (و صلح) تو دوستی (و صلح) من است، و تو پیشوای (مسلمانان) هستی، و پدر یازده امام، (معصوم) آنان که پاکانند و معصوم، و از جمله آن ها است مهدی ـ علیه السلام ـ آن کسی که زمین را پر از قسط و عدل می نماید. در این حدیث رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ تصریح می فرماید که ائمه بعد از آن حضرت دوازده نفرند که اولین آن ها علی ـ علیه السلام ـ و یازده نفر دیگر از فرزندان آن حضرت اند که حضرت مهدی از جمله آن ها می باشد.
از حضرت صادق ـ علیه السلام ـ روایت شده که فرمود: «رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرمود: ان الله تعالی اخذ میثاقی و میثاق اثنی عشر اماماً بعدی و هم حجج الله علی خلقه، الثانی عشر منهم القائم الذی یملأ به الارض قسطاً و عدلاً کما ملئت ظلماً و جوراً»[2] خدای تعالی، عهد و میثاق (ولایت و امامت)من و دوازده امام بعد از من را (درازل) گرفته است و آن ها حجت های خدا بر خلق اش هستند (که) دوازدهمین آن ها، قائم است. آن کسی که به وجود او زمین پر از قسط و عدل می شود هم چنان که از ظلم و جور پر شده است. در این حدیث تفصیل بیشتری آمده به گونه اي که حدیث قبلی را توضیح می دهد و در آن تصریح می کند که مهدی و قائم ـ علیه السلام ـ دوازدهمین امام و حجت الهی است.
و نیز از رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نقل شده که فرمود: «امامان بعد از من دوازده نفرند (که) نه نفر از آن ها از فرزندان حسین ـ علیه السلام ـ هستند و نهمین آن ها قائم شان می باشد...»[3] در این حدیث تصریح فرموده بر این که نه نفر از دوازده نفر از فرزندان امام حسین ـ علیه السلام می باشند که نهمین آن ها قائم شان است.
و در حدیث مفصّلی از رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نقل شده که فرمود: «.... جانشین من علی بن ابی طالب است و پس از او دو فرزندم حسن و حسین .... و پس از حسین فرزندش علی و پس از علی (زین العابدین) فرزندش محمد (باقر) و پس از محمد فرزندش جعفر (صادق) و پس از جعفر فرزندش موسی (کاظم) و پس از موسی فرزندش علی (الرضا) و پس از علی فرزندش محمد (الجواد) و پس از محمد فرزندش علی (هادی) و پس از علی فرزندش حسن (عسکری) و پس از حسن فرزندش: «الحجة محمّد المهدی، و این دوازده نفر....»[4] بنابر این معلوم شد که حضرت مهدی دوازدهمین امام و نهمین فرزند حسین ـ علیه السلام ـ و تنها فرزند امام حسن عسکری ـ علیه السلام ـ است و هیچ ارتباطی به جناب اسماعیل فرزند امام صادق ندارد، و هیچ روایتی و دلیل معتبری بر مهدی بودن اسماعیل در آثار اسلامی وجود ندارد.
ب: بر اساس واقعیات تاریخ و راویات فراوان «کیفیت زندگی انبیا و اوصیاء سلف قبل از اسلام به دو صورت ظهور و خفا بوده اند»[5] و لذا بر اساس حکمت هاي الهی که حقیقت آن به تمام و کمال برای ما معلوم نیست، این سنّت در امت آخر الزمان نیز جاری گردیده و از ائمه دوازده گانه ما نیز یازده نفر از آن بزرگواران ظاهر و آشکار بوده و دوازدهمین نفر و خاتم آن ها غائب و از نظر ها پنهان است تا هرگاه که خدا بخواهد.
از امام صادق ـ علیه السلام ـ نقل شده که فرمود: «... و لم تخل منذ خلق الله آدم ـ علیه السلام ـ من حجة الله فیها، اما ظاهر مشهور، او غائب مستور و لا تخلو الارض الی ان تقوم الساعة من حجة....»[6] زمین از هنگامی که خداوند آدم ـ علیه السلام ـرا آفریده ازحجت الهی خالی نبوده، (آن حجت)یا ظاهر و آشکار بوده و یا غائب و مستور، و تا روز قیامت، زمین از حجت خدا خالی نخواهد بود. بنابر این امام زمان ـ علیه السلام ـ بر اساس حکمت الهی و سنن جاری در خیلی از اولیا سلف در امم گذشته غایب و مستور است و نیز به دلائل قابل درک مثل حفاظت از جان و فراهم نبودن زمینه های اجتماعی و آمادگی جوامع بشری که نیاز به گذشت زمان دارد. و مقصود از «امام مبین» در قرآن کریم نیز لوح محفوظ و یا قلب امام و حجت الله، می باشد و ارتباطی به ظهور و یا غیبت امام زمان ـ علیه السلام ـ ندارد.
ج: «اسحاق بن عمار الصیرفی قال: سمعت ابا عبد الله جعفر بن محمد، علیهما السلام ـ یقول: للقائم غیبتان، ااحديهما طویلة و اللاخری قصیرة، فاالاولی یعلم بمکانه فیها خاصة من شیعته، و الاخری لا یعلم بمکانه فیها الاّ خاصة موالیه فی دینه.»[7] بر اساس این روایت و روایات زیادی دیگر، امام قائم ـ علیه السلام ـ دو غیبت دارد، یکی طولانی که مکان (زندگی و کیفیت زندگی آن حضرت) برای کسی به جز اولیا خاص آن حضرت معلوم نیست. و این همان غیبت کبرا است که با رحلت جناب علی بن محمد سمری آغاز گردیده و هم اکنون نیز ادامه دارد و در این زمان بر اساس توقیع شریف از ناحیه مقدسه، وظیفه مردم در مسایل شرعی رجوع به علما و راویان احادیث می باشد چنانچه در حدیث آمده است که: «در حوادثی که اتفاق می افتد به راویان حدیث ما (که همان علما و فقها می باشند) رجوع کنید، به راستی که آن ها حجت من بر شما هستند و من حجت خدا (بر آن ها) هستم».[8] و یکی کوتاه (که) مکان زندگی حضرت در آن برای شیعیان خاص او (که همان نواب اربعه می باشند) معلوم است. و این همان غیبت صغری می باشند که با شهادت امام حسن عسکری پدر بزرگوار امام زمان ـ علیه السلام ـ آغاز شده و بیش از هفتاد سال به طول انجامید و در این هفتاد سال مردم به واسطه چهار نفر از نواب خاص حضرت با امام ـ علیه السلام ـ ارتباط برقرار می نمودند، که عبارتند از: 1ـ ابو عمرو عثمان بن سعید اسدی. 2ـ جناب ابو جعفر محمد بن عثمان. 3ـ شیخ ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی. 4ـ شیخ ابو الحسن علی بن محمد سمری(ره).

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه (اندیشه قم)